İyon atom - gumusgozefen

İyon atom
(+) ya da (–) elektrik yüklü atoma iyon atom denir. İyon yükü element sembolünün sağ üst köşesine yazılır.
Eğer atom yüklü değilse herhangi bir ibare konmaz.
Örneğin, nötr X atomu 1e–verdiğinde X atomu +1 yüklü iyon hâline gelir.
e
iyon yükü
X
X+1
Nötr X atomu 1e– aldığında X atomu –1 yüklü iyon olur.
Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi iyon hâline geçen bir atomun elektron sayısı değişir.
e
X
iyon yükü
X-1
 (+) yüklü iyona katyon denir.
 (–) yüklü iyona anyon denir.
Bir atomun yük miktarı;
İyon yükü = p – e
bağıntısından hesaplanabilir.
Örnek:
Bir atomun proton sayısı 15, elektron sayısı 18’dir. Bu atomun yük miktarı nedir?
İyon yükü = p – e
İyon yükü = 15 – 18 = –3
Burada (–) işareti atomun dışarıdan elektron aldığını gösterir. Atomun iyon yükü ile birlikte gösterimi
–3 şeklinde olur.
15X
İyon hâlindeki bir atom elektron alarak ya da vererek nötr hâle geçebilir.
Örneğin X–1 iyonunun elektron sayısı proton sayısından 1 fazladır. X –1 iyonu daha önce aldığı 1 elektronu
geri vererek nötr hâle geçebilir.
X+1 iyonuda daha önce verdiği 1 elektronu alarak nötr hâle geçebilir.
Örnek:
23
+1
iyonunun p, e ve n sayıları kaçtır?
11 Na
Örnek:
Atom
e.s
K.N
no
X
16
17
33
Y
12
10
24
Z
4
2
7
Tabloda verilenlere göre,
I. X bir katyondur.
II. Y’nin nötron sayısı 12 dir.
anyondur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I, III
D) I, II, III
Örnek:
(+) yüklü bir atom, nötr hâle geçerken
I. nötron sayısı
II. elektron sayısı
III. proton sayısı
niceliklerinden hangileri değişmez?
A) I, II
B) II, III
C) I, III
D) I, II, III
Çözümlü Soru 9
Örnek:
Aşağıda atom numarası ve elektron sayısı verilen atomlardan hangisi, anyon halindedir?
Atom No.
Elektron sayısı
A)
18
18
B)
16
18
C)
11
10
D)
3
2
Örnek:
32
–3
ile 4020 Y+2 iyonları için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
15 X
A) X’in elektron sayısı nötron sayısından fazladır.
B) Y+2’nin proton sayısı elektron sayısından fazladır.
C) X–3 ve Y+2 iyonları aynı sayıda elektrona sahiptir.
D) X’in nötron sayısı Y’nin nötron sayısından fazladır.
III. Z bir
İzotop Atomlar
Bir elementin tüm atomlarındaki proton sayıları aynıdır. Fakat nötron sayıları farklı olabilir.
Proton sayıları aynı, nötron sayıları farklı olan atomlara izotop atomlar denir. İzotop atomların atom
numaraları aynı olsa da nötron sayıları farklı olduğu için kütle numaraları da farklı olur.
Örneğin hidrojenin üç tane izotopu vardır;
Hidrojenin izotopları
1 H
1
Hidrojen
iyon
İyon yükü
K
L
M
N
+2
-1
+3
-2

2 H
1
Döteryum
Elektron
sayısı
24
19
23
18
3 H
1
Trityum
Dikkat edilirse hidrojenin her üç hâlinde de proton sayısı 1, fakat
nötron sayısı farklıdır. Hidrojenin 1 nötronlu izotopuna
döteryum, 2 nötronlu izotopuna trityum isimleri
verilmiştir.
Bir başka örnek karbon atomundan verilebilir.
12 C,
13 C ve
14 C atomlarý karbonun izotop atomlarıdır.
6
6
6
İzotop atomların fiziksel özellikleri farklı, kimyasal özellikleri aynıdır.
Örnek:
35
7
X, 3617 Y, 3516 T atomlarından hangileri birbirinin izotopudur?
Çözümlü Soru 12
Örnek:
K
L
M
K.N
23
23
A.N
12
11
n.s
12
11
Tabloda bazı iyonların yükleri ve elektron sayıları verilmiştir.
Buna göre, hangi iki iyon aynı elementten oluşmuştur??u(2002 - ÖO)
A) L ve N
C) K ve M
B) K ve L
D) M ve N
Örnek:
I. K ve L’nin elektron sayıları aynıdır.
II. L ve M’nin nötron sayıları aynıdır
III. K ve M birbirinin izotopudur.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) I, II
B) II, III
C) Yalnız III
D)I, II ve III
ALIŞTIRMALAR
1. Element, bileşik, homojen ve heterojen karışım ne demektir? Açıklayınız.
2. İyon ne demektir? Şekil çizerek açıklayınız.
3. İzotop atom ne demektir? Açıklayınız.
4. PM X –1, RN Y –2, ST Z izotop atomlardır. M = 17, P = 2M , P = R + 1, R = S + 1 olduğuna göre,P, R, S, N ve T
kaçtır?
5. 3 X +1, 13 Y +3, 16 Z –2 iyonlarının elektron dağılımını çizerek gösteriniz.