Dokuzuncu gezegenin ayak izleri
advertisement
Görüntü: Caltech/R.Hurt Dokuzuncu gezegenin ayak izleri Çok uzaklarda yeni bir gaz devi mi? California Teknoloji Enstitüsü (Caltech) gökbilimcileri, Güneş Sistemi’nin uzaklarında olası bir gaz devi gezegenin varlığını gösteren işaretler belirlediklerini açıkladılar. Gezegenin, Dünya’nın 10 katı kütlede olduğu ve eliptik yörüngesinin, Güneş’e, bilinen en uzak gaz devi gezegen olan Neptün’ün yörüngesinden ortalama 20 kat uzakta olduğu, düşünülüyor. Caltech araştırmacılarından gözlemci Mike Brown ve gökcisimlerinin dinamiklerinin matematiksel modellerini çıkartan teorisyen Konstantin Batygin’in Astronomical Journal dergisinde yayımlanan çalışmalarına göre, Kütlesi Neptün’den biraz daha küçük olduğu hesaplanan gezegen, Güneş çevresindeki bir turunuysa 20.000 yılda tamamlıyor. Karşılaştırmak için Dünya, Güneş çevresindeki yörünge hareketini bir yılda, Güneş Sistemi’nin en büyük üyesi olan Jüpiter ise 10 yılda tamamlıyor. İki gökbilimciyi, dokuzuncu bir gezegenin varlığı sonucuna götüren, Neptün’ün yörüngesinin dışında Güneş Sistemi’nin oluşum artıklarının toplanmış olduğu Kuiper Kuşağı diye adlandırılan bir diskin en dışındaki altı gökcisminin yörünge hareketlerindeki gariplik. Bu cisimlerin yörüngelerinde farklı hızlarda yol almalarına karşın hep bir küme halinde bulunduklarına ve yörüngelerinin hepsinin öteki sekiz gezegenin oluşturduğu düzlemin yaklaşık 30 derece altında olmasının nedenlerini araştıran Batygin ve Brown, buna ancak görünmeyen bir gezegenin yol açabileceği sonucuna varmışlar. İki araştırmacıya göre bu durumun bir rastlantı olması ihtimali yüz binde bir. Araştırmacılar, olası gezegenin, Kuiper kuşağı’nın en büyük cisimlerinden olan ve 2003 yılında Brown tarafından keşfedilen Sedna ile, onun iki öğrencisinin 2014 yılında keşfini açıkladıkları 2012 VP113 adlı cismin sıradışı yörünge hareketlerini de açıklıyor. (Bkz: https://kurious.ku.edu.tr/sites/k urious.ku.edu.tr/files//cuce_geze genler_gunes_sistemini_genisleti yor_-_astronomi_-_pdf.pdf ) Batygin ve Brown’ın çalışmalarına göre 9. Gezegenin (sarı) varlığı, kütleçekiminin etkisinde kalan ikinci bir grup cismin bulunması nı gerektiriyor. Bu etki ,sözkonusu gökcisimlerinin yörüngelerini Güneş Sistemi’nin düzlemine dik hale getirmesini de gerekli kılıyor. Bilinen beş Kuiper kuşağı cismi (mavi) , bu gereği yerine getiriyor. Mor çizgiler, olası 9. Gezegenin etkisinde küme halinde hareket eden cisimler. (Kaynak – Caltech/R.Hurt (IPAC) - NASA Güneş’ten çok uzakta bir gezegenin olası varlığının,şimdiye kadar belirlenen Güneş dışı gezegenlerin ortaya koyduğu istatistiğe uyduğunu da belirten iki gökbilimci, belirlenen Güneş dışı çoklu gezegen sistemlerinin çoğunun, yıldızın çok yakınlarında ve çok uzaklarında dolanan gezegenlerden oluşmasına dikkat çekiyorlar. Batygin ve Brown, gökbilim camiasına çağrıda bulunarak, yeryüzündeki ve uzaydaki büyük teleskoplarla sözkonusu uzaklıklarda yapılacak bir taramanın, Güneş Sistemimizin yeni üyesini ortaya çıkarabileceğini belirtiiyorlar. Raşit Gürdilek KAYNAKLAR: “Caltech researchers find evidence of a real ninth planet”, California Instituute of Technology, 20 Ocak 2016
