11. SINIFLAR EYLÜL 1.FASİKÜL 19/09/2016-23/09

11. SINIFLAR EYLÜL
1.FASİKÜL 19/09/2016-23/09/2016
BİYOÇEŞİTLİLİK VE BİYOMLAR
ÖZEL TANIMLAR :
Biyosfer:
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
Ekosistem. Belli bir bölgede yaşayan ve birbirleriyle
etkileşim içinde bulunan canlılar ile bunların cansız
çevrelerinin oluşturduğu bütündür.Örneğin Konya
ovası ekosistemi Van gölü çevresi ekosistemi gibi
Biyoçeşitlilik: Bir bölgedeki
genlerin,ekosistemlerin,ekolojik olayların oluşturduğu
bütündür .Bu bütünün içinde uzun süreli etkileşime
dayalı bir düzen vardır.bu düzen ekosistemlerde
sürekliliği sağlar. Sürekliliği bozan en önemli faktör ise
insandır.
Biyom:
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
Her biyomun kendine özgü bitki ve hayvan türleri
vardır ancak bunlar kesin sınırlar ile birbirinden
ayrılmazlar.belli bir bölgede kesişirler. Karasal
biyomlar hakim olan bitki örtüsüne göre
yayılış gösterirken su biyomları ise suyun özelliğine
göre yayılış göstermektedirler.
Habitat: aynı tür canlıların oluşturduğu topluluktaki
bireylerin yaşama ortamına habitat denir.
CANLILARIN YERYÜZÜNE DAĞILIŞINA ETKİ EDEN
FAKTÖRLER
A FİZİKİ FAKTÖRLER
1- İKLİM: Bitkilerin büyüyüp gelişmesi için belirli
iklim koşulları gereklidir.her bitkinin sıcaklık ve
nem isteği farklıdır.sıcaklık ve nem koşullarının
uygunluğuna vejetasyon süresi yada optimum
sıcaklık denir.bir bitki türü için sınırlayıcı
sıcaklıklar -40 ile +40 arasındadır.
Sıcaklık koşulları Dünya’nın şekline ,Dünyanın
hareketlerine ve topografik durumlara bağlı olarak
değişir.Bu değişim doğal olarak bitki örtüsünün genel
dağılışında da farklılaşmalara yol açar. Örneğin Ekvator
bölgesi sıcak ve nemli olduğu için yeşil yapraklı uzun
boylu gür otlar görülürken kutba doğru gittikçe
bitkilerin yaprakları küçülür hatta iğne şeklinde çam
ağaçlarında olduğu gibi yapraklar görülmeye başlar.
DÜNYANIN ŞEKLİNE BAĞLI OLARAK ORTAYA ÇIKAN
KUŞAKLAŞMA
YÜKSELTİYE BAĞLI OLARAK ORTAYA ÇIKAN
KUŞAKLAŞMA
Sıcaklık ve nem kşullarının değişmesi demek
ekosistem içindeki sadece bitki topluluğunun
değişmesi demek değildir. Aynı zamanda hayvan
topluluklarıda farklılaşır. Hata aynı hayvan cinsinde
bile farklılaşma görülebilir. Örneğin Hindistan
kaplanları sarı siyah çizgili ve iri cüsseli iken Sibirya
kaplanları daha küçük siyah beyaz çizgileri vardır.
NOT:Bitki ve hayvan çeşitliliğindeki azalmayı yada
zenginleşmeyi etkileyen en önemli faktörler Sıcaklık
ve nemdir.
Bu sebepten ötürü
Ekvatordan uzaklaştıkça bitki türlerinde azalma
görülür. Yine dağların eteklerinden yukarı çıktıkça
ekosistem değişir.
2- Yerşekilleri: Topografik koşullar değiştikçe
sıcaklık ve nem dağılışı da değişir. Örneğin
deniz kenerındaki bir yer ile karalar içinde
kalmış bir yerde nem ve sıcaklık koşulları
faklıdır. Kıyı bölgelerde dağların kıyıya paralel
uzanması kıyı ile kıyı gerisi arasında ekosistem
aynı değildir. Ülkemizden örnek vercek
olursak Karadeniz bölgesinin sahil kesiminde
geniş yapraklı gür orman alanları mevcut iken
kıyı gerisinde bozkırlara rastlanmaktadır.
Çünkü dağlar kıyıya paralel uzandığı için
kıyının nemli havası iç kesimlere ulaşamaz.
Kara ve denizlerin dağılışı da canlıların
yeryüzünde dağılışına etki eden önemli bir
faktördür. Karaların çok olduğu yerde denizel
canlıların dağılışı sınırlandırılırken denizlerin
çok olduğu yerlerde ise Kara canlılarının
dağılışı sınırlandırılmış olur.Örnek vercek
olursak Süveyş kanalının açılması Akdenizdeki
bazı canlıltürlerinin Kızıldenize inmelerini
sağlamıştır. Aynı şekilde Hint okyanusundaki
canlılar ise Kızıldeniz ve Akdenize kadar
ulaşmıştır.
3-Toprak yapısı.
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
……..………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
……………………………………………………………………
B BİYOLOJİK FAKTÖRLER
İNSAN:İnsanların yaptığı endüstriyel ve
tarımsal faaliyetler ekosistemlerin işleyişini
bozmaktadır.canlıların yaşam alanlarını kısıtlar
ve türkayıplarına neden olmaktadır.nufusun
artmasına bağlı olarak şehirleşmenin
hızlanması kırsal alanlardki kurt ay tilki gibi
hayvanların yaşam alanları daraltmıştır.
Yine meraların aşırı
otlatılması,erozyon,heyelanlar,orman
yangınları,seller,fabrika atıkları,yol yapım
çalışmaları gibi faaliyetler canlıların yaşam
alanlarını olumsuz etkilemektedir.
C)PALEOCOĞRAFYA
1- KITALARIN KAYMASI
Kıtalarda meydana gelen değişmeler canlıların
yeryüzünde yaşama alanlarını önemli ölçüde
etkilemiştir..eskiden kara olan yerler suyun
içinde kalmış deniz olan yerler ise orojenik
hareketler sonrasında karalaşmıştır. Bu
durumda karalarda yaşayan canlılar deniz
altında kalarak fosilleşmiştir.
Kıtaların yaklaşmsı ya da uzaklaşması bitki ve
havan göçlerinde daha önce bir arada
bulunmayan hayvanların yaşamsına olanak
Sağlamıştır.
2-İklim değişiklikleri bazı türlerin yok olmasına
bazı türlerin çevreye uyum sağlamasına veya
göç etmesine neden olmuştur.Epirojenik
hareketler ile deniz seviyesindeki değişimler
bazı canlı türlerinin toptan yok olmasına
neden olmuştur.buzul çağlarında ise buzul
alanlarının genişlemesi canlı yaşam alanlarını
kısıtlamıştır.hatta bazı türler bu dönemde yok
olmuştur.
Bizim ülkemizden örnek verecek olursak
İstanbul ve .Çanakkale boğazları 4. Zaman
öncesinde derin bir akarsu vadisi iken 4.
Zamanda sular altında kalmıştır.Karadeniz ve
Akdeniz sularının birbirlerine karışmaları
esnasında Karadeniz kıyısında tatlı sularda
yaşayan bazı hayvan türleri yok olmuştur.
Ö
r
n
e
k
HABER KÖŞESİ
Çöpsüz denizler için el ele verin
Marmara Denizi ekosistemi kirlilik ve avcılığın tehdidi
altında. Diğer canlıların yaşam kalitelerini artıran mercanlar
günden güne azalırken, İstanbul Boğazı ve çevresindeki
balık türü sayısı da yıllar içinde 65’ten 10’a düştü
Ekosistem değişiyor
İç sular dahil bütün sularda avlanmaları ve toplanmaları
yasak olan mercanlar Marmara Denizi’nde büyük tehlike
altında. Yassıada’nın imara açılmasından sonra yapılan
inşaatlar sonucu mercanların popülasyonu Ağustos 2015
itibarıyla azalmaya başladı. Usülsüz avlanma ve denize
bırakılan ağların, canlıların yaşamını tehlikeye atması da işin
cabası. Marmara’da bulunan mercan toplulukları olan
gorgonlar normalde başka denizlerde 50 metreden sonra
görülür fakat Marmara’da 20 metreden itibaren
görülmektedir. Marmara Denizi’nde bulunan her canlı
günden güne azalıyor, dolayısıyla Marmara Denizi canlı
çeşitliliği bakımından çok büyük tehlike altında.
BİYOM ADI
Tropikal Yağmur Ormanları Biyomu.
Ilıman Çayırlar Biyomu
Savan Biyomu
Çöl Biyomu
Yapraklarını Döken Orman Biyomu
Çalı Biyomu.
İğne Yapraklı Orman Biyomu.
Tundra Biyomu
Dağ Biyomu
Kutup (Buzul) Biyomu
GENEL ÖZELLİKLERİ
Sürekli yeşil yayvan yapraklı ağaçlardan
oluşan ormanlar, otsu ve uzun boylu
orman bitki örtüsüne sahiptir.
Dünya üzerinde Amazonlar, Kongo
Havzası, Güneydoğu Asya’daki
Endonezya, Yeni Gine, Malezya’da
yaygındır.
Bitki örtüsü otsu bitkiler, step, çayır ve
preri olan topluluklardan oluşur.
Ilıman karasal iklim bölgelerinde İç
Anadolu, Orta Asya, ABD’nin iç kesimleri,
Sibirya’nın güneyi, Avustralya’nın
doğusunda ve kuzeyinde yaygındır.
Savan ikliminin hakim olduğu alanlarda
uzun boylu otlar ve yer yer ağaçlardan
oluşan bitki örtüsüne sahiptir.
Ekvatoral yağmur ormanlarının kuzeyi ve
güneyinde bulunan Savan ikliminin
hakim olduğu bölgelerde hakimdir.
Su tutabilen bitkiler, kaktüs, kurakçıl ot
ve çalıların bulunduğu bitki örtüsüne
sahiptir.
Sahra Çölü, Arabistan çölleri, Atakama
Çölü, Gobi Çölü, Kızılkum ve Karakum
çölleri, İran çölleri çöl biyomunun yaygın
olduğu yerlerdir
Özellikle Orta Kuşak’ta yapraklarını
döken ağaçların bulunduğu bölgelerde
hakimdir.
Bu biyomdaki bitki örtüsü sonbaharda
yapraklarını döken ağaçlardan oluşur.
FAUNASI
Şempanze, orangutan, yılan, papağan,
yarasa, kartal, jaguar, böcek ve kuşlar
fauna içerisinde öne çıkar
Çalılık ve bodur ağaçların bulunduğu
bitki örtüsüne sahiptir. Akdeniz iklim
bölgesinde maki bölgelerinin bulunduğu
bölgelerde hakimdir
Bitki örtüsü iğne yapraklı (çam, ladin,
göknar gibi) ormanlardan oluşan bitki
örtüsüne sahiptir. Dünya üzerinde tayga
(boreal) ormanlarının yaygın olduğu
bölgelerde hakimdir
Likenler, otlar ve kaya yosunları bitki
örtüsünün hakim olduğu tundra
biyomunda hayvan tür çeşitliliği de çok
fazla değildir.
Tundra biyomu kutup çevrelerinde
bulunur. KYK’de Kanada’ın kuzeyi,
İzlanda, Sibirya’nın kuzey kıyı kuşağında
bulunur.
Dikey yönde değişen iğne yapraklı
orman, bitki örtüsünden yoksun alanlar
söz konusudur.
Himalaya Dağları, And dağları ve Kayalık
Dağlarının yüksek kesimlerinde
yaygındır.
Yıl boyunca buzlu bir yüzeye sahip
olduğu için bitki örtüsünden yoksundur.
Dünya üzerinde Grönland’ın iç kesimleri
ile Antarktika başlıca dağılış alanlarıdır.
Çakal, yaban koyunu, keçi, tavşan, tilki,
karaca ve kuş türleri bu biyomun öne
çıkan faunası içerisinde yer alır.
Faunası çakal, lama, bizon, kanguru,
bufalo, tavşan ve çeşitli kuşlardan
oluşur.
Zebra, zürafa, aslan, çita, timsah,
antilop, gergedan, sırtlan, maymunlar bu
biyomun öne çıkan hayvan türleridir.
Su tutabilen bitkiler, kaktüs, kurakçıl ot
ve çalıların bulunduğu bitki örtüsüne
sahiptir. Deve, yılan, örümcek, yarasa,
çöl faresi, çöl tilkisi gibi hayvan türleri
öne çıkar..
Kartal, ayı, sincap, sansar, geyik, çakal,
tilki ve kuşlar bu biyom içerisinde yer
alan hayvan türleri arasında yer alır.
Başlıca faunası içinde samur, geyik,
kartal, ayı, baykuş gibi türler yer alır.
Dünya üzerinde Sibirya, İskandinavya,
Kanada ve Alaska’nın iç kesimlerinde yer
alır
Tundra biyomunda bulunan başlıca
hayvan türleri ren geyiği, kutup ayısı, kar
kuşları, kutup tilkisi olarak sayılabilir.
Kartal, dağ keçisi, yak ve yırtıcı hayvanlar
öne çıkar
Hayvan türlerinin başlıcaları ise kutup
ayısı, kutup tilkisi, fok ve penguen olarak
öne çıkar.
Etkinlik 1 Aşağıdaki resimlerin karşılarına hangi biyomaat olduklarını yazınız….
TROPİKAL YAĞMUR ORMANLARI
ÇÖL BİYOMU
İğne Yapraklı Orman Biyomu
TUNDRA BİYOMU
DAĞ ÇAYIRI
Test 1