Borç Tuzağı - Prof. DR. B. Gültekin ÇETİNER
advertisement
BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Kısmi Rezerv Sistemi (KRS) BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Geçmişten adam hisse kaparmış... Ne büyük yalan! Beş bin senelik kıssa yarım hisse mi verdi? "Tarih"i tekerrür diye tarif ediyorlar. Hiç ibret alınsaydı tekerrür eder miydi? Mehmet Akif Ersoy Kayaya ve demire direndik. Ama borcun yüküne tahammül edemedik. Hz. Ali (RA) Para nasıl üretiliyor? Parayı kim üretip kontrol ediyor? Bu soruyu etrafınızda sorun… BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Bankalar nasıl havadan para yaratıyor? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Bileşik Faizin etkilerini anlamak 70/Faiz Yüzdesi -> 70/5=14 Her 14 senede borç ikiye katlanacaktır. Yıllık %5 Bileşik Faiz BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner CEVAP: 59.5 dakika Suyun %97’si son 5 dakikada boşalır İlk dakikada 1 damla sonra her dakikada ikiye katlayarak (2, 4, 8, 16...) boşalırsa 48 milyar m3 Su ne kadar sürede boşalır? Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? Bankaların para yaratması o kadar basittir ki... Aklınız hayaliniz durur. (John Kenneth Galbraith) Kredi Bankalar nasıl para “yaratıyor”? • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? KRS (Kısmi Rezerv Sistemi) Nedir? Kısmi Rezerv Oranı 1:9 Bankanın eldeki 1 Birim paraya karşılık 9 Birim Parayı Havadan «yaratması»dır Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Aynı ürünü 9 kişiye sattığınız halde tutuklanmayacağınız tek iş. • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? Bankalar nasıl para “yaratıyor”? FAİZ: Faiz için gerekli parayı kimse üretmez. Önce para sonra servet çekilir. Kredi Kredi geri ödenince para yok edilir Ancak ekonomiden para çekilir • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Paranın %10’luk fiziksel kısmı nasıl üretilir? BORÇLANMA İHALESİ FAİZ FAİZ TAHVİL/SUKUK • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) • Zeytinyağı Bankacısı • Yastık altındaki altınların %20 munzam karşılıkla bankalara çekilmesi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Para = Borç Borç = Para Yani BDPS sisteminde Borç yoksa Para da yok BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS/KRS BDPS/KRS Borç oranı= Borç / Milli Gelir BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS/KRS Kara delik gibi parayı ve servetleri içine çeker. ÇÖZÜM NEDİR? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS’CİLERİN ÇÖZÜMÜ: BDPS/KRS BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi EKONOMİK BÜYÜME Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Borç bileşik faizle artar BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner ÇÖZÜM: SONSUZ BÜYÜME ????? “Sonlu bir dünyada üssel (sonsuza doğru) büyümenin sürdürülebilir olduğuna inanan ya deli ya da ekonomisttir. Kenneth Boulding Yıllık %5 Büyüme BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 1913 Fed kuruluşu Bretton Woods Altın penceresinin kapatılması Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Altın penceresi nasıl kapatıldı? Petrodolarlar: Suud Krallığıyla yapılan anlaşma. Komşularına karşı koruma karşılığında 2 imtiyaz. 1. Petrol yalnızca dolarla satılacak 2. Suud fazla gelirleriyle Amerikan devlet tahvili alacak BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Kuzey-Güney savaşı 1792-1932 arası Ons başına altın $18.5$20 (140 yıl) İkinci Dünya Savaşı 1934-1971 arası Ons başına altın $35-$45 (37 yıl) Arap-İsrail Krizi Verilere göre 200 yıl enflasyonsuz Dünya 1971 sonrası sürekli enflasyon. NEDEN? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi 1971: Ne oldu? Prof. Dr. B. G. Çetiner 1.Ölçü aracı olması BDPS sayesinde ölçü aracı olmaktan çıkmıştır. Mal haline getirilmiştir. 2. Değişim (mubadele) aracı: Sadece kısa süreli değişim aracı haline gelmiştir. Enflasyon. Deflasyon. 3. Servet depolama/biriktirme aracı: Kabul edilebilir değil. Kıymet depolanamaz. Mal depolanabilir. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 3. Depolama/biriktirme aracı: Kabul etmiyoruz. Para depolanamaz. Neden? Toptancı 100 TL Berber 100 TL 100 TL Otelci Kasap 100 TL BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi 100 TL Müşteri 100 TL Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 3. Depolama/biriktirme aracı: Kabul etmiyoruz. Para depolanamaz. Neden? Toptancı Berber 100 TL nereye gitti? Bu işten kim karlı çıktı? Otelci Kasap BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • Dünyanın toplam ekonomik büyüklüğü 70 t $ • Mevcut para ve para türevleri (sanal paralar) 760 trilyon dolar Dünyayı 10 kez satın alabilecek para • Sadece JP Morgan 78 Trilyon $’a sahip • 5 bankanın toplamı 250 Trilyon $ • Faiz borçları 460 Trilyon $ BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • Türkiye'de 53 milyar TL fiziksel para var • Bankalardaki toplam mevduat > 700 milyar TL ~650 Milyar TL Sanal 53 Milyar TL Fiziksel BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Fiziksel Sanal Para Para BORÇ PİYASADAKİ PARA FİZİKSEL PARA (KRS) SANAL PARA BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi BORÇ Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Fiziksel Sanal Para Para BORÇ FİZİKSEL PARA BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Faiz-Ana para ödemeleri BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner Yıllara göre tüketici kredileri ve kredi kartı borçlarında artış şöyle: YIL KREDİ 2002 6.605.000.000 2003 12.842.000.000 2004 26.448.000.000 2005 46.721.000.000 2006 69.101.000.000 2007 94.993.000.000 2008 117.133.000.000 2009 129.915.000.000 2010 172.623.000.000 2011 219.070.000.000 BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Mevcut fiziksel para 53 Milyar Lira Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Üst Gelir Grubu Orta Gelir Grubu Alt Gelir Grubu BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Ölçüyü korumak BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Dengeyi sağlamak Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Teşekkürler BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner
