(Bitki) ile Therapeia (Tedavi) kelimelerinden oluşan Fitoterapi

Yunanca Phyton (Bitki) ile Therapeia (Tedavi) kelimelerinden oluşan
Fitoterapi, hastalıkların taze veya kurutulmuş bitkiler ve onların doğal
ekstreleri ile tamamlayıcı, destekleyici, koruyucu ve iyileştirici tedavi
yöntemine verilen addır.
Fitoterapi kullanımı son yıllarda gitgide artmaktadır. Bunun sebebi ise çoğu ülkede
kimyasal ilaçlara karşı güvensizliğin oluşması, kimyasal ilaç kullanımı sonucu
açığa çıkan yan etkiler ve toksik maddelerdir. İnsanların yeniden doğaya
yönelimini de yadsımamak gerekir.
Uygulamalarında, günlük rahatsızlıklar olarak isimlendirilen solunum yolları
rahatsızlıkları (soğuk algınlıkları, grip, öksürük, vb.), sindirim sistemi
rahatsızlıkları (iştahsızlık, hazımsızlık, şişkinlik, kabızlık, ishal vb), sinirsel
rahatsızlıklar (gerginlik, uykusuzluk vb), üriner sistem rahatsızlıkları (idrar yolları
şikayetleri), bazı kadın rahatsızlıkları (adet sorunları, menopozal basmaları), bazı
romatizmal ve cilt rahatsızlıklarında kişiyi rahatlatıcı ve destekleyici olarak ve
kalp-damar ve karaciğer koruyucusu olarak tıbbi çaylar ve bitkisel ilaçlardan
yararlanılmaktadır.
Bitkisel ilaçlar, iyi tarım uygulamaları ile yetiştirilmiş, (etken maddesi, toplama
zamanı uygun) bitkilerden iyi laboratuar uygulamaları ile standardize edilen
ekstrelerden veya çok özel yöntemlerle üretilen bitki tozlarından iyi üretim
koşullarıyla üretilen kapsül, draje, tablet vb. farmasötik formlardaki ilaçlardır. Etki,
güvenilirlik ve doze edilme vb. konularında ise sentetik ilaçlarla benzer özellikler
taşırlar.
AB ülkelerinde özellikle Almanya´da günlük rahatsızlıkların tedavisinde hekimler
öncelikle bitkisel ilaçları tercih etmektedirler. Almanya eczanelerindeki 21.000
dolayındaki preparatın 7.000 kadarı bitki ekstresi, özütü, uçucu yağı vb. doğal
ürünleri içermektedir. Bitkisel ilaç üretim ve satışında AB ülkeleri içinde
Almanya´dan sonra Fransa da 2.sırada yer almaktadır.
Fitoterapi ürünlerinin etkinliğinde ve güvenilirliğinde büyük rol oynayan bazı
etmenler vardır.





Bunlardan ilki, ürün etkinliğinin ve güvenilirliğinin klinik çalışmalarla
kanıtlanmış olmasıdır.
Fitoterapi ürünlerinde, standart doz çok önemlidir. Tedavide gereken doz
aşılmamalıdır, standart doz eczaneyi aktardan ayıran en önemli özelliktir.
Ürünün üretim şekli de oldukça önemlidir. Bitkilerin herhangi bir kimyasal
çözücü ile muamele edilmesi yerine, dondurularak öğütülmesi gibi, bitkilerin
etken maddelerinin bir bütün halinde korunmasını sağlayan ve toksik kalıntı
içermeyen, çevre dostu yöntemleri uygulayan markaların ürünleri tercih
edilmelidir. Isıya ve oksitlenmeye bağlı bozulmanın meydana gelmemesi
için, üretimde ısıl işlem ve havayla temas engellenmelidir.
Fitoterapi ürünlerinin % 100 bitkisel olabilmesi ve jelatin gibi hayvansal
kaynaklı kapsül kılıflarının olası risklerinden kaçınılması için, kullanılan
kapsül kılıfı da bitkisel kaynaklı olmalıdır.
Bitkiye uygun jeografik orijin, kültür ve hasat koşullarının ve bitkinin etken
maddece aktif kısmının seçimi de çok önemlidir. Bitkinin kökü, yaprağı ya
da çiçeği kullanılabilir, üretim bu konuda teknik uzmanlığa sahip kişiler
gözetiminde gerçekleştirilmelidir.
Üretimin her adımında kalite kontrolü yapılmalıdır. GMP (İyi Üretim
Uygulamaları) ve GLP (İyi Laboratuvar Uygulamaları) gibi uluslararası alanda
kabul gören kontrol mekanizmaları tarafından üretim kontrol altında tutulmalıdır.
ISO 22000 kalite standartlarına uygun üretim yapan markaların ürünleri tercih
edilmelidir.
Bitkilerle Tedavi ya da Bitki Bilimi, herkesin kolayca öğrenebileceği ve reçeteler
yazabileceği bir bilim değildir. Çok iyi bildiğimiz veya bildiğimizi sandığımız, her
zaman kullandığımız yüzlerce değişik bitkinin faydalı ve/veya zehirli birçok türleri
de doğada yetişmektedir. Uzman kişilerin bile çıplak gözle baktığında toksik olup
olmadığını ayırt etmekte zorlandığı ve laboratuvar ortamında tanımlamaya ihtiyaç
duyduğunu göz önüne alırsak, fitoterapiye ne kadar dikkatli ve bilinçli yaklaşmak
gerektiğini bir kez daha anlayabiliriz. Günümüzde Farmakognozi (Bitki Bilimi) ve
Fitoterapi (Bitkilerle Tedavi), Eczacılık Fakültelerinde teorik ve pratik ders olarak
okutulmakta olup, bu bilimle ilgilenmek isteyenlerin bu fakültelerden profesyonel
yardım almaları gerekmektedir. Örneğin papatya bitkisi, spazm giderici, yatıştırıcı,
iltihap giderici olarak kullanılır. Farklı papatya türlerine verilen isimler Tanacetum,
Senecio, Bellis ve Matricaria?dır. Uzman olmayan birine göre bütün papatyalar
aynıdır. Eczacılar için ise gerçek papatya Matricaria cinsidir. Bunu ayırt etmek
halkın sağlığı için çok önemlidir. Günümüzde eczacılık fakültelerinde verilen
eğitimde eczacılara tıbbi bitkilerin latince adı, hangi kısmının kullanıldığını ve
içerisindeki hangi maddenin bu etkiyi yaptığı ayrıntılı olarak öğretilir. Bu şekilde
halka en iyi tedavi, en az yan etki ile sunmak mümkün olmaktadır. Bu nedenle
bitkisel herhangi bir ürünü alırken tek yetkili merkez olarak eczaneleri seçmek
hastalıklardan korunmaya çalışırken yeni sağlık riskleriyle karşılaşmamak için
şarttır.
Halkın Fitoterapi ürünlerini eczaneden almasını gerektiren bir diğer neden de
bitkilerin kimyasal bileşimindeki çevresel etkenler, tarımsal etkenler, üretim
teknolojisi ve saklama koşullarıdır. Çünkü eczane dışında satış noktalarından
aldığımız ürünleri satan kişiler, bitkideki ağır metal oranı, bitkinin mikrobiyolojik
güvenilirliği, saklama koşulları gibi konularda bilgi sahibi değildir. Fitoterapi
ürünlerinde güvenilirlik çok önemli bir etkendir. Kaliteli ambalaj, firma
güvenilirliği, sunulan belgeler ve satın alınan yer çok önemlidir. Eczacılar
fitoterapik ürünleri satarken bunları göz önünde bulundururlar.
Dondurarak öğütme gibi özel bir üretim şekline sahip olan Arkopharma,
Avrupa´nın fitoterapide lider markasıdır. Arkopharma fitoterapinin temel
gereklerinden olan bitkisel kapsül kılıfına büyük önem verir ve hiçbir ürününde
hayvansal içerikli kapsül kılıfı kullanmaz. Ayrıca Arkopharma ürün gamında 10
adet Sağlık Bakanlığı onaylı ürüne sahip tek besin takviyesi markasıdır.
http://www.arkopharmaturkiye.com/