Kanal Bilişim Teknolojileri (BT)

İletişim ve Teknoloji
YRD. DOÇ. DR. CUMHUR TÜRK
Dersin Amacı
Teknolojik gelişmenin getirdiği başta internet olmak üzere birçok yeni
iletişim aracı toplumsal iletişim süreçlerinde dönüşümlere neden
olmaktadır. Bu dönüşümlerin kavranabilmesi ve yorumlanabilmesi ise,
iletişim, teknoloji ve toplum kavramlarının çerçevelediği bir tartışmayı
dile getirmektedir. Bu ders asıl olarak yaşanan toplumsal dönüşümlerin
güncel görünümlerinin iletişim ve teknoloji çerçevesinde tartışılmasını
ve kavranabilmesini amaçlamaktadır.
İlk derste…
Bilgi
Teknoloji
Eğitim-öğretim teknolojileri
İletişim
Bilgi-iletişim (Bilişim) teknolojileri
Bilişim Teknolojileri (BT) ve fen eğitimi
BT avantajları ve sınırlılıkları
Bilgi toplumu
Bilgi?
İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütünü,
Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek,
İnsan zekâsının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünce ürünü,
Teknoloji?
Bilimin/bilginin üretim, hizmet, ulaşım vb. alanlardaki
sorunlara uygulanmasıdır.
İnsanın bilimi kullanarak doğaya üstünlük kurmak için
tasarladığı rasyonel bir disiplindir.
İnsanoğlunun tasarlayarak ürettiği ya da uygulamaya
koyduğu faydalı, faydasız veya zararlı her türlü alet-araç,
proses/mekanizma veya sistem.
Eğitim Teknolojisi nedir?
Eğitim kuramları ve öğretim programlarının en etkili ve
olumlu bir biçimde uygulama olanağı bulabilmesi için
derslik, deney odası ve işliklerin donatımı, düzenlenmesi,
öğrenme çevresinin iletişim bakımından etkili duruma
getirilmesi gibi konular ve bu konulara ilişkin sorunlar ile
uğraşan eğitim alanıdır.
Öğretim Teknolojisi nedir?
Öğretimin, eğitimin bir alt kavramı olduğu düşüncesinden
yola çıkılarak “öğretim teknolojisi” de eğitim teknolojisinin
bir alt kavramı olarak ele alınabilir (Uşun, 2004, s.9).
“Öğrenme-öğretme”
ortamının
en
etkin
şekilde
düzenlenmesi için gösterilen sistematik ve planlı etkinlikler
bütünüdür.
Öğretim Teknolojisi nedir?
İnsanın öğrenmesi olgusunun tüm yönlerini içeren problemleri
sistematik olarak analiz etmek, bunlara çözümler geliştirmek üzere ilgili
tüm unsurları (insan gücünü, bilgileri, yöntemleri, teknikleri, araçgereçleri, düzenlemeleri vb.) işe koşarak uygun tasarımlar geliştiren
uygulayan, değerlendiren, ve yöneten karmaşık bir süreçtir.
İletişim?
İletişim, iki birim arasındaki anlamlı mesaj alış veriş
süreci olarak tanımlanabilir.
İletişim iki birim arasında birbiriyle ilişkili mesaj
alışverişidir.
Bir iletişimde etkili olan beş değişkenden söz edilebilir:
Bunlar; "Kaynak, Mesaj, Kanal, Alıcı ve Dönüt" dür.
İletişim Sürecinin Öğeleri
Kaynak bilgiyi, mesajı ileten birimdir. Bu birim, kitap, gazete,
dergi, radyo, TV ya da yüz yüze iletişimde bir insan olabilir.
Mesaj iletişimin içeriğidir. İletilmek istenen bilgi, fikir, mesajı
oluşturur.
Kanal mesajın sunuluş biçimidir. Mesaj, sözlü ya da yazılı olarak
sunulabilir.
Alıcı mesajın gönderildiği birimdir. Mesajı okuyan, dinleyen,
izleyen; kişidir.
Dönüt ise, alıcının mesaja verdiği tepkidir; alıcının mesajı nasıl
yorumladığını gösterir.
İletişim Sürecinin Temel Öğeleri
KAYNAK
MESAJ
KANAL
ALICI
Davranışlar
Semboller
İletici Yöntemleri
Davranışlar
• Fikir
• Gerçek obje
• Sözsüz iletişim
• Fikir
• Bilgi
• Modeller
• Sözlü İletişim
• Bilgi
• Duygu
• Resim
• Basılı/yazılı araçlar
• Duygu
• Tutum
• Hareket
• Yöntemler
• Tutum
• Beceri
• Ses
• Beceri
Dönüt (Geri Bildirim)
Geleneksel İletişim Modeli
Kaynak
Kim?
Mesaj
Kanal
Ne?
Nasıl?
Alıcı
Kime?
Geri Bildirim (Dönüt)
Neden?
5N 2K
Nerede? (Ortam)
Ne zaman?
İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı
Yaşantı Alanı
Yaşantı Alanı
Kaynak Kodlama
Mesaj
Kod Çözme Alıcı
Ortak Yaşantı Alanı
Dönüt
Sınıfta İletişim Süreci
KAYNAK
Mesajın ileti birimi
Öğretmen
MESAJ
İletişimin içeriği
ALICI
Mesajın gönderildiği birim
Kanal
Mesaj
Öğrenci
Yöntem
DÖNÜT
Alıcının mesaja verdiği tepki
KANAL
Mesajın sunuluş biçimi
Bilişim Teknolojileri (BT) Nedir?
Bilgi ve düşüncenin hızlı akışını sağlayan teknolojik araçlara “Bilgi
iletişim teknolojileri” adı verilir.
Bilişim Teknolojileri, bilgiye ulaşılmasını ve bilginin oluşturulmasını
sağlayan her türlü görsel, işitsel, basılı ve yazılı araçlardır.
Bilgi toplama, toplanan bilgilerin işlenmesi, bilgi depolama, bu bilgilerin
otomatik olarak başka yere transferi ve gerektiğinde bu bilgilere uzaktan
erişim sağlayan elektronik teknolojilerdir (Göktaş 2003).
Bilişim Teknolojileri (BT) Nedir?
Sadece araçlar mıdır?
BT, güncel bir bakışla; bilgisayar donanımı, yazılımı, ağlar, iletişim
teknolojileri, bu alanda yetişmiş insan gücü, prosedürler, internet,
intranet ve iletişim araçları gibi çok sayıda bileşene sahiptir.
Bilişim teknolojilerinin “değer yaratan ve değer katan” bir dizi
teknolojiden oluştuğu unutulmamalıdır.
BİT Kullanım Alanları
Sağlık
Sahne Sanatları
Sinema, Tiyatro
Eğitim
Üretim Sanayi
Günlük Yaşam
Mühendislik
Uçak ve Uzay Sanayi
17
İletişim
Ticaret & Bankacılık
SAĞLIK ALANINDA
Hasta kayıt
işlemlerinde
Bilgisayarlı
Tomografi
EĞİTİM ALANINDA
Eğitim Yazılımları
Uzaktan Eğitim
İLETİŞİM ALANINDA
Video Konferans
Elektronik
Posta
Görüntülü
Konuşma
BANKACILIK ALANINDA
HAVACILIK ALANINDA
Uçak Simulatörü
MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK ALANINDA
Üretim
Bilgisayar Destekli Tasarım
BT İş Dünyasına Neler Sağlar?
Yöneticilerin karar verme süreçlerine yardımcı olur
Veritabanı sistemleri, çalışma tablosu programları ve daha birçok yazılım sistemi,
kurumsal verilerin değerlendirilmesinde ve yöneticilere anlamlı bilgiler şeklinde
sunulmasında önemli rol oynarlar.
BT İş Dünyasına Neler Sağlar?
Maliyetleri azaltır
Bilişim teknolojisi araçları, ürün geliştirme, üretim, dağıtım ve müşteri ilişkileri
yönetimi bakımından maliyetleri büyük ölçüde azaltır ve zaman tasarrufu sağlarlar.
Ayrıca, Internet, İntranet, diğer ağ ve iletişim olanakları ofis içinde ve ofisler
arasındaki iletişim maliyetlerini önemli ölçüde azaltır.
BT İş Dünyasına Neler Sağlar?
Bilginin akmasını sağlar
Bilginin şirket içinde akması sağlanır. Her düzeyde gereken bilgi gereken noktaya
hızlı biçimde akar ve şirket çalışanlarının takım halinde (verimli) çalışması sağlanır.
Bu işlemler bir bütün olarak iş akışını oluşturur. İş akışı sayesinde dokümanların
yönlendirilmesi onaylanması ve ilgili kişilere çok kısa sürede ulaştırılması sağlanır.
Bu da şirketlerin hızlı karar vermesini ve birçok sürecinde kaliteyi arttırmasını
sağlar.
BT İş Dünyasına Neler Sağlar?
Çeviklik
Çeviklik kavramı da bilişim teknolojilerinin şirketlere kattığı önemli bir değerdir.
Pazar ve yasalar değiştiğinde şirketin hemen adapte olması gerekir. Bunun yanı sıra
ürünlerin yaşam süreleri de gün geçtikçe kısalmaktadır. Bilgisayar sistemleri
üzerinde geliştirilen doküman yönetimi ve iş akışı sistemleri yeni prosedürlerin
hızla hayata geçmesini sağlar.
BT ve Eğitim
Bilişim teknolojilerinin gelişmesi ve yaygınlaşması, eğitimde bu
teknolojilerin kullanılma gerekliliğini beraberinde getirmiştir.
Eğitim
kurumları,
eğitim-öğretimde
bilişim
teknolojilerinden
yararlanmak için bu teknolojileri tanıma sorunuyla karşı karşıya
kalmışlardır.
Öğretmen eğitimi programları da öğretmen adaylarının öğrenme
ihtiyaçlarını karşılayabilmek için uygun bilişim teknolojilerini (BT)
eğitim-öğretim süreçleriyle bütünleştirme çabası içine girmişlerdir.
BT ve Eğitim
Geleceğin
öğretmenlerinin
derslerinde
BT’yi
kullanabilmeleri, bilgi toplumunun bir gereğidir. Bu açıdan
21. yüzyıl, öğretmenlerden BT açısından donanımlı ve
yeterlik sahibi bireyler olmalarını beklemektedir.
Bu bağlamda öğretmen yetiştiren kurumlar BT’ye
yatırımlar yapmakta, müfredat programlarını BT’ye göre
yeniden düzenlemektedirler.
BT ve Eğitim
BT teknolojileri oldukça çeşitlidir.
◦ Hesap tabloları, kelime işlemciler, sunum programları, çoklu ortam araçları vb.
öğretimin sunumunda ve ders materyallerinin öğrencilere ulaştırılmasında
kullanılan bazı teknolojilerdir.
◦ İnternet de bilgi paylaşımı ve çeşitlenmesi açısından önemlidir. Örneğin sesli
konferans ve görüntülü konferans dünyanın farklı yerlerinde öğretim
elemanlarının, öğrencilerin birbirleriyle fikir alışverişinde bulunmalarını
sağlamaktadır.
BT ve Eğitim
BT kullanımının öğretimin çeşitli aşamalarına (sınıf, müfredat, okul yönetimi,
kütüphane, öğretim ortamları) yönelik faydaları bilinmektedir.
Bu teknolojiler öğretmenlere mesleklerini yerine getirirken yardım ederek ve
öğrencilerin daha etkili öğrenmelerine olanak sağlayarak eğitimin kalitesini
artırmaktadır.
Geleceğin öğretmenlerinden ise bu teknolojilerin uygulanmasıyla ilgili yeterliklere sahip
olmaları beklenmektedir.
Öğretmen yetiştiren kurumlar öğretmenlere bu yeterliklerin kazandırılmasında kritik
öneme
sahiptir.
Dolayısıyla
bu
teknolojilerin
öncelikle
yükseköğretim kurumlarına entegre edilmesi gerekmektedir
öğretmen
yetiştiren
BT’nin Eğitimde Yararları
Öğrenciler doğru zamanda ve doğru yerde, doğru bilgi teknolojisi aracı
kullanım yeteneğini kazanır,
Bilgi teknolojisi araçları ile bilgiye ulaşma, problem çözme, bilginin
işlenmesi ve sunulması becerileri kazanır,
Modern öğrenme teorileri için uygun ortam sağlar (işbirlikçi öğrenme,
bütünleştirici öğrenme, sosyal öğrenme vb.),
Günlük hayatta bilgi teknolojisi araçlarını kullanmaya hazır hale gelir,
BT’nin Eğitimde Yararları
•Toplum, okul, öğretmenler ve öğrenciler arasındaki işbirliğini geliştirir,
•Öğrenme ortamlarını, eğitimsel yazılımlar, elektronik referanslar,
uygulama yazılımları ve eğitsel oyunlarla destekler ve böylece eğitimin
kalitesini arttırır.
BT’nin Eğitimde Yararları
Öğrenciyi pasif öğrenme ortamlarından kurtararak kendi kendine
aktif bir şekilde öğrenme yeteneği kazanmasını sağlar,
Öğrenciler, interneti, çizim programlarını, kelime işlemcileri,
elektronik tablolama ve sunum yazılımları gibi araçlar kullanarak
hayata daha iyi hazırlanır,
İl ve ilçe Milli Eğitim Müdürlüklerinin işlevlerinin bilgi teknolojisi
desteğiyle yürütülmesi için bir yönetim bilgi sistemi kurmak gibi
amaçlar doğrultusunda kullanılabilir,
BT’nin Eğitimde Yararları
•Bilgisayarı öğretmenler, ders planlarını hazırlama, derslerini
uygulama, ölçme-değerlendirme araçlarını geliştirme, not
verme, eğitsel materyallerini hazırlama ve kendilerini
geliştirme amaçlı olarak kullanabilirler,
•Okul yöntemlerinin veri tabanları, kelime işlemci, sunum
yazılımları vb. bilgi teknolojilerini kullanarak idari işlerin
kolaylaştırılmasını ve daha etkin hale getirilmesini sağlar.
BT ve Öğretmen Yeterlilikleri
Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri kitabına göre öğretmenlerde BT ile ilgili
beceriler:
BT ile ilgili yasal ve ahlaki sorumlulukları bilme ve bunları öğrencilere
kazandırabilme, teknoloji okur-yazarı olma,
BT’ deki gelişmeleri izleyebilme, meslekî gelişimini desteklemek ve verimliliğini
artırmak için BT’den yararlanabilme,
BT’den (çevrimiçi dergi, uygulama yazılımları, e-posta, vb.) bilgiyi paylaşma
amacıyla yararlanabilme,
BT ve Öğretmen Yeterlilikleri
BT’yi de kullanarak farklı deneyimlere, özelliklere ve yeteneklere sahip
öğrencilere uygun öğrenme ortamları hazırlayabilme,
Ders planında BT’nin nasıl kullanılacağına yer verebilme,
Materyal hazırlamada bilgisayar ve diğer teknolojik araçlardan yararlanabilme,
Teknolojik ortamlardaki (veritabanları, çevrimiçi kaynaklar vb.) öğretme-
öğrenme ile ilgili kaynaklara ulaşabilme,
Bunları doğruluk ve uygunlukları açısından değerlendirebilme,
BT ve Öğretmen Yeterlilikleri
Teknoloji kaynaklarının etkili kullanımına model olabilme ve bunları öğretebilme,
Öğrencilerin farklı ihtiyaçlarını dikkate alarak öğrenci merkezli stratejileri destekleyen
teknolojiler kullanabilme,
Teknoloji yoğun öğrenme ortamlarında davranış yönetimi için stratejiler geliştirebilme ve
uygulayabilme,
BT’yi kullanarak verileri analiz edebilme,
BT’yi kullanarak sonuçlardan velileri, okul yönetimini ve diğer eğitimcileri haberdar
edebilme,
BT ve Öğretmen Yeterlilikleri
Öğretmen adayları ve öğretmenlerin BT’yle ilgili algı-tutum-görüşleri ve
BT yeterlikleriyle ilgili çalışmalar incelendiğinde, bilgisayar, İnternet gibi
teknolojilerle ilgili algıların bu teknolojilerle ilgili tecrübelerden,
inançlardan ve algılanan yararlardan etkilendiği ortaya çıkmaktadır.
Alan-yazındaki çalışmalar incelendiğinde genel olarak öğretmen
adaylarının bilgisayar, İnternet gibi BT’lere karşı olumlu tutum içerisinde
oldukları fakat BT’nin öğretimle bütünleştirilmesiyle ilgili yeterliklerinin
eksik olduğu görülmektedir.
Bilgi toplumu?
Güncel ve geçerli bilginin üretilmesi, organize ve idare edilmesi,
dağıtılması ve paylaşılması, kullanılması ve hayata dahil edilmesinin
dikkate değer bir ekonomik, siyasi ve kültürel aktivite olduğu
toplumlar…