DUYU ORGANLARI Vücudumuza dış ortamdan gelen bilgiler, duyu
advertisement
DUYU ORGANLARI • Vücudumuza dış ortamdan gelen bilgiler, duyu organları yoluyla sinir sistemine taşınır. • Duyu organları içinde özel hücre grupları olan duyu almaçları (hücreleri) yer alır. DUYU ORGANLARI Çevremizdeki olayları anlamamız için öncelikle olayları algılamamız gerekir. Hareket, gürültü gibi olayları fark eden gelişmiş canlılarda sinir sistemi ile çevre arasındaki iletişimi sağlayan organlara duyu organları denir. DUYU ORGANLARI • Bu duyu almaçları sayesinde çevremizdeki bir cismin rengini, sesini, kokusunu, sertliğini, yumuşaklığını, sıcaklığını ve soğukluğunu fark ederiz. • Duyu organları tarafından alınan bu uyarılar beyne iletilir. • Beyin, gelen uyarıları değerlendirerek vücut için gerekli komutları verir. GÖZ VE KISIMLARI • Göz yuvarlağını en dıştan saran beyaz renkli sert tabakadır. • Sert tabaka gözün iç kısmını korur ve göz yuvarlağının ön tarafında saydam tabakayı meydana getirir. • Saydam tabaka (kornea) sert tabakanın incelip saydamlaşmasıyla oluşmuştur. • Saydam tabaka, ışığı kırar ve göz bebeğinde toplanmasını sağlar. ÇAKMAK İLKÖĞRETİM Sert tabaka iris Göz bebeği Göz merceği iris retina • Sert tabakanın altında yer alır. • Gözü besleyen kan damarları bakımından zengindir. • Damar tabakanın iç yüzeyi, siyah renk maddesi taşıyan hücrelerden oluşur. • Bu tabaka gözün içini karanlık bir odaya çevirir. Fazla ışık bu tabakada emilir. İris: • Damar tabakanın gözün ön tarafında düzleşmesiyle düz kaslardan oluşmuş bir yapıdır. • Daralıp genişleyerek göze girecek ışık miktarını ayarlar. Göz Bebeği: İrisin ortasında bulunan, göze ışık girmesini sağlayan açıklıktır. Göz Merceği (Göz Billûru): Canlı, esnek ve saydam bir yapıdır. Göze giren ışığı kırıp ağ tabakaya düşmesini sağlar. Göz merceği, kaslarla damar tabakaya bağlıdır. • En içteki tabakadır. • Yapısında görme duyu hücreleri bulunur. • Işığa duyarlı hücrelerin bir kısmı koni, bir kısmı çomak şeklindedir. • Çomak şeklinde olanlar zayıf ışıkta görmeyi sağlar. • Koni şeklinde olanlar parlak ışıkta ve renkli olarak görmemizi sağlar. • Görüntüler, ağ tabaka tarafından alınarak elektrik sinyalleri şeklinde sinirlere verilir. • Sinirler, görüntüyü beyne iletir. • Görüntü beyinde algılanır. • Ağ tabaka üzerindeki sarı benek görmenin en iyi olduğu, kör nokta görmenin olmadığı yerdir. • Sarı benek, göz merceğinin ışığı odakladığı yerde bulunur. • Kör nokta, görme sinirlerinin gözden çıktığı ışığa duyarlı olmayan bir bölgedir. Görme Olayının Gerçekleşmesi • Göze dışarıdan gelen ışık, sırasıyla şu kısımlardan geçer ve ağ tabakaya ulaşır: Işık kornea göz bebeği göz merceği retina (ağ tabaka) • Göz bebeğinden geçen ışınlar, mercekte kırılarak ağ tabaka üzerinde sarı benekte ters görüntü oluşturur. • Ters görüntü sarı benekteki duyu hücreleri tarafından görme sinirlerine gönderilir. • Görüntü, sinir hücreleri tarafından beynin görme merkezine taşınır. • Görme merkezinin uyarıları değerlendirmesi sonucu net, düz görüntü oluşur. Göz Uyumu: • Bakılan cismin uzaklığına bağlı olarak, göz merceği kaslarının kasılıp gevşemesiyle şişkinleşir veya yassılaşır. Buna göz uyumu denir. • Cisim uzaktaysa göz merceği daralır. • Cisim yakındaysa göz merceği şişkinleşir. Göz Kusurları • a. Miyopluk • Görüntü sarı benekte değil, retina tabakasıyla mercek arasında oluşur. • Miyop insanlar yakını görür, fakat uzaktaki cisimleri net göremez. • Sebepleri • Göz merceğinin şişkinleşerek ışığı fazla kırması ya da göz yuvarlağının optik eksen boyunca geriye doğru uzaması. • Düzeltilmesi • Kalın kenarlı mercekle düzeltilir. NORMAL GÖZ ÇAKMAK İLKÖĞRETİM MİYOP ÇAKMAK İLKÖĞRETİM MİYOP DÜZELTİLMESİ ÇAKMAK İLKÖĞRETİM MİYOP GÖZÜN DÜZELTİLMESİ Kalın kenarlı mercekle görüntünün RETİNA üzerine düşmesi sağlanır. ÇAKMAK İLKÖĞRETİM FOTOĞRAF MAKİNESİ VE GÖZÜMÜZ ÇAKMAK İLKÖĞRETİM b. Hipermetropluk • Hipermetrop gözde görüntü retina tabakasının gerisinde oluşur. • Hipermetrop göz uzaktaki cisimleri görür, fakat yakındaki cisimleri net göremez. • Sebepleri • Göz merceğinin ışığı normalden az kırması ya da göz yuvarlağının optik eksen boyunca arkadan öne basık olması. • Düzeltilmesi • İnce kenarlı mercekle düzeltilir. HİPERMETROP ÇAKMAK İLKÖĞRETİM HİPERMETROP GÖZÜN DÜZELTİLMESİ ÇAKMAK İLKÖĞRETİM NORMAL GÖZ HİPERMETROP GÖZ • Görüntü RETİNA üzerine düşer • Göz ekseni ve göz merceği normal • Göz ekseni normal ama , göz merceği yassı olduğu için ışığı az kırıyor. • Görüntü RETİNA nın arkasına düşer ÇAKMAK İLKÖĞRETİM NORMAL GÖZ HİPERMETROP GÖZ • Göz ekseni ve göz merceği normal. • Görüntü RETİNA üzerine düşer. • Göz merceği normal, göz ekseni kısa. • Görüntü RETİNA nın arkasına düşer. ÇAKMAK İLKÖĞRETİM HİPERMETROP DÜZELTİLMESİ İnce kenarlı mercek ile görüntünün RETİNA üzerine düşmesi sağlanır. ÇAKMAK İLKÖĞRETİM c. Astigmatlık Merceğin veya saydam tabakanın yüzeyinin pürüzlenmesiyle oluşur. Silindirik mercekle düzeltilebilir. ASTİGMATİZM Saydam tabaka (=Kornea) küreselliğini kaybetmiştir. Işık düzgün toplanmaz , bulanık ve çift görme olur. ÇAKMAK İLKÖĞRETİM ASTİGMATİZM ÇAKMAK İLKÖĞRETİM • d. Katarakt • Merceğin saydamlığını yitirmesiyle oluşur. Ameliyatla düzeltilir. c. Presbitlik Göz merceğinin esnekliğini kaybetmesiyle oluşur. İnce kenarlı mercekle düzeltilir. Yaşlılarda görülür. e. Şaşılık Göz yuvarlağını hareket ettiren kasların normalden uzun ya da kısa olmasından kaynaklanır. Ameliyatla düzeltilebilir. • f. Renk Körlüğü • Bazı renkleri ayırt edememe durumudur. Kalıtsal bir hastalıktır. • Genelde renk körleri kırmızı ve yeşil rengi ayırt edemez. RENK KÖRLÜĞÜ (= DALTONİZM) • Kırmızı ve yeşil renkleri ayıramazlar. Kırmızıyı yeşil , yeşili kırmızı görürler • Renk körü olanlara sürücü belgesi verilmez. • Tedavisi yoktur. Kalıtsal bir hastalıktır.
