Bağlı Veri: Veri Ağının Yapı Taşı

Bağlı Veri: Veri Ağının Yapı Taşı
Fatih Tekbacak
İlker Korkmaz
@ İYTE Bilg. Müh.
@ İEÜ Bilg. Müh.
Sunum Akışı
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Giriş
Temel Kavramlar
Bağlı Veri ve Tarihçesi
Bağlı Veri Kullanımının Amacı ve Getirileri
Bağlı Veri İlkeleri
Bağlı Veri ile İlgili Aktörler ve Örnek Senaryo
Bağlı Veri Bulutu
Sonuç
Anlamsal Olmayan Veriyi Bütünleştirmek
Bizer, C.: Evolving the Web into a Global Data Space, BNCOD2011
Temel Kavramlar
•
•
•
•
Bağlı Veri
Anlamsal Web
Veri Ağı
Ağdaki Veri
Veri Bütünleştirme
Bizer, C.: Evolving the Web into a Global Data Space, BNCOD2011
Örnek RDF Çizgesi
Bağlı Verinin Tarihçesi
Tim Berners Lee tarafından kavramsallaştırılmıştır.
The World
Wide Web
• HTTP
• HTML
1992
The Semantic
Web Vision
• RDF
• Semantic
Web Stack
1998/9
Web 2.0 / The
Social Web
• Tagging
• Crowd
Sourcing
The Web of
Data (Linked
Data)
• VoID
• DBpedia
2003
Conlan, O., O’Connor, A.: Publishing to the Semantic Web
2006
Semantic Web
• Reasoning
• Logic, Rules
• Trust
????
Bağlı Veri Kullanımının Amacı
• Zaten web ortamında bugüne kadar yapısal
olmadan hazırda tutuluyor olan verileri kullanmak
yerine, neden verileri yapılandırılmış bir biçime
dönüştürüp kullanalım?
• Ağdaki veriyi kullanmak yerine veri ağını
kullanmanın getirisi ne olacaktır?
• Bağlı veri sayesinde, tüm veriler temel olarak aynı
yapısallık
kurallarına
göre
oluşturulup
yayımlandığı üzere daha verimli bir şekilde
tüketilebilir.
Bağlı Veri Kullanımının Getirileri
•
•
•
•
Tek tip veri modeli
Veri kaynağına erişim
Tutarlılık
Bütünleştirilebilirlik
Bağlı Veri İlkeleri
• Varlıkların isimleri olarak URI kullan.
• İnsanların o isimleri arayabilmeleri için HTTP
URI kullan.
• Birisi bir URI aradığında, standartları (RDF,
SPARQL) kullanarak yararlı bilgi sağla.
• Başka URI’lere bağlar ekle ki daha fazla şey
keşfedebilsinler.
Berners-Lee, T., "Linked Data", whitepaper published in 2006,
http://www.w3.org/DesignIssues/LinkedData.html
Bağlı Veri ile İlgili Aktörler
• Veri Yayımlayıcısı
• Veri Tüketicisi
Veri Yayımlayıcısı
•
•
•
•
•
Bağlı veri ilkelerini özümsemelidir.
Verinin ilişkili olduğu alanda uzman olmalıdır.
Uygun URI tanımlarını seçmelidir.
Veri yayımlama altyapısını oluşturmalıdır.
Yayımladığı veri kümesini diğer veri kümeleri
ile bağlamalıdır.
Heath, T., Bizer, C., Linked Data: Evolving the Web into a Global Data Space, Morgan &
Claypool (2011).
Veri Tüketicisi
• Keşif
• Erişim
• Veri İşleme
• Ajans ve oyuncu ilişkisini aktaran örnek bir
senaryo
Heath, T., Bizer, C., Linked Data: Evolving the Web into a Global Data Space, Morgan &
Claypool (2011).
Farklı Senaryolar
• Şirketlerin personel bilgi sistemi için gerekli olan
yayımlanmış özlük (nüfus) bilgilerinin ve adli sicil
bilgilerinin bağlı veri entegrasyonu
• Sosyal medyada kişilerin halka açık sunduğu görsel veya
metin bazlı bilgilerin, “dbpedia” benzeri veri
kümelerindeki ilgili kişilere ait URI ifadelerine
bağlanması
• Doktorlar
tarafından
yayımlanan
hastalık
semptomlarının ve ilaç şirketleri tarafından yayımlanan
ilaç bilgilerinin bağlı veri entegrasyonu
2007’de Bağlı Veri Bulutu
Bizer, C.: Evolving the Web into a Global Data Space, BNCOD2011
2014’te Bağlı Veri Bulutu
http://lod-cloud.net/ , 02.02.2015
Sonuç
• Bağlı veri bulutunun hızlı değişimi
• Oluşum
– Global veri uzayı
• Yakın gelecekte odaklanılabilecek noktalar
– Global veri uzayında ihtiyaç duyulan servisler
• Veri erişimi, bütünleştirme ve depolama katmanına
yönelik:
– Sözlük eşleme, varlık çözümleme, kalite değerlendirme.
...
Teşekkürler
Soru-Cevap