TEMEL ELEKTRONİK BİLGİLERİ Elektronik devre elemanları • Pasif

Nil TARIM
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliğine Giriş
TEMEL ELEKTRONİK BİLGİLERİ
♦ Elektronik devre elemanları
• Pasif (direnç, kondansatör, bobin)
• Aktif (diyot, tranzistor)
♦ Elektronik devreler
• Kuvvetlendirici
• Osilatör
• Filtre
• Doğrultucu
♦ Ölçme aletleri
• Voltmetre
• Ampermetre
• Ohmmetre
• Güçmetre
• Gerilim kaynağı
• Osiloskop
• Fonksiyon jeneratörü
1
Güz 2014
Nil TARIM
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliğine Giriş
Güz 2014
Pasif devre elemanları
Her bir devre elemanı, devrenin durum değişkenleri arasındaki ilişki ile
tanımlanmıştır:
Akım, i;
yük, q;
dq = i·dt
•
gerilim, v;
magnetik akı, Ø.
dØ = v·dt
Direnç elemanı, içinden geçen akım ile orantılı bir gerilim oluşturur.
v = R·i
Direnç birimi Ohm (Ω)
• Kondansatör elemanı, uçları arasındaki gerilimin değişimi ile orantılı bir
akım oluşturur.
dq = C·dv
i·dt = C·dv
i = C·(dv/dt)
Kapasite (sığa) birimi Farad (F)
• Bobin elemanı, içinden geçen akımın değişimi ile orantılı bir gerilim
oluşturur.
dØ = L·di
v·dt = L·di
v = L·(di/dt)
Endüktans birimi Henry (H)
2
Nil TARIM
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliğine Giriş
Güz 2014
Aktif devre elemanları
Uygun koşullar sağlandığında; boşluk, gaz, sıvı ve katı ortamlarda iletim
sağlanır. Ancak her ortam için iletim mekanizmaları farklıdır.
•
Gaz Æ pozitif iyonlar, elektronlar
•
Sıvı Æ pozitif ve negatif iyonlar
• Boşluk Æ elektron balistiği
Vakum tüpleri
• Katı Æ elektronlar
Katı-hal elektroniğine
ƒ İletkenler (metal)
ƒ Yalıtkanlar (tahta, plastik, cam)
ƒ Yarıiletkenler (Si, Ge)
•
Yarıiletken diyot
Fotodiyot, LED, varaktör, v.s.
•
Tranzistor
ƒ Bipolar junction transistor (BJT)
ƒ Metal-oxide-semiconductor field-effect transistor (MOSFET)
3
Nil TARIM
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliğine Giriş
Elektronik devre sınıfları
Devredeki işaretler açısından;
•
•
Sayısal devreler
Analog devreler
Devrenin kuruluşu açısından;
•
•
Ayrık devreler
Tümleşik devreler (Moore yasası)
İşaret sınıfları
•
Doğru akım (DC)
Ortalaması sıfırdan farklı
•
Değişken (alternatif) akım (AC)
Ortalaması sıfır
Evdeki prizlere gelen işaret:
sinusoidal, 220 V, 50 Hz
Kullandığımız pekçok portatif alet DC gerilimle çalışır (pil, doğrultucu).
4
Güz 2014