Alzheimer Hastalığında İlaç Kullanmak – Doğru - Demenz

Alzheimer Hastalığında İlaç Kullanmak – Doğru
mu Yanlış mı?
Hastalar ve Yakınları için Alzheimer Hastalığında İlaç Kullanımı
Üzerine Yardımcı Bilgi *
Aşağıda bulacağınız bilgiler, hastalar ve yakınları için, Alzheimer hastalığında ilaç
kullanmanın yararları ve sakıncalarını göstermek ve karar vermelerini kolaylaştırmak
amacıyla hazırlanmıştır. Hastanızın sağlık durumunu ve olası riskleri en iyi bilen kişi
doktorunuz olduğundan,
tedaviyle
ilgili
kararları
doktorunuz
ile
birlikte
almanız
gerekmektedir. Burada bulacağınız bilgiler, demans (bunama) hastalığı ile başa çıkarken
size yardımcı olacak ipuçları ve daha fazlasına ulaşmak için internet sayfamızı ziyaret
edebilirsiniz (www.demenz-leitlinie.de).
1.
Alzheimer hastalığı hangi ilaçlarla tedavi edilir ve bu ilaçların hangi belirtiler
üzerinde etkisi vardır?
Hafif ve orta derecedeki tipik Alzheimer belirtilerini tedavi etmede en sık kullanılan
ilaçlar
(Anti-demans
inhibitörleri
olarak
ilaçları;
Almancada
adlandırılmaktadır,
Antidementiva)
örnek
olarak
Asetilkolinesteraz
Donepezil
(Aricept®),
Rivastigmin (Exelon®) ve Galantamin (Reminyl®) sayılabilir. Bu ilaçlar; doktor
tarafından reçete ile verilmektedir ve hafıza performansı ile günlük yaşam faaliyet
ve becerilerini geliştirmek amacını taşımaktadır. Asetilkolinesteraz inhibitörleri
genellikle demansın yan etkisi olarak ortaya çıkan; depresyon, saldırganlık ve
huzursuzluk gibi tepkisel davranışların tedavisinde çok az etkili ya da hiç etkili
değildir.
* Burada sunulan içerik Freiburg ve Hamburg-Eppendorf Üniversite hastaneleri tıp ve psikoloji bölümleri çalışanlarının
ortaklaşa yürüttükleri bir projeden derlenmiştir. Proje; Almanya Federal Sağlık Bakanlığı tarafından finanse
edilmektedir. Taraflar içerik konusunda uzlaşma içindedir.
1/4
Temmuz 2010
Memantin (Axura®, Ebixa®) farklı etki mekanizması olan bir Anti-demans ilacıdır ve
daha çok orta ve ağır derecede gözlenen Alzheimer hastalığının tedavisine
uygundur. Ama tıpkı Asetilkolinesteraz inhibitörleri gibi, Memantin de Alzheimer
hastalığının ilerlemesini durduramaz, ancak bir süreliğine hastalığın belirtilerini
zayıflatabilir.
Sakinleştiriciler ve „Sinirleri gevşetici ilaçlar“ (Nöroleptikler) gibi diğer ilaçlar;
tedirginlik, endişe, heyecan, saldırgan davranışlar ve uyku sorunları vb. azaltılması
için kullanılmaktadır. Antidepresanlar ruh halinin stabilize edilmesi için reçete ile
verilmektedir. Bu ilaçlar sürekli olarak alınmamalıdır ve devam etmenin gerekli olup
olmadığı düzenli aralıklarla yeniden sorgulanmalıdır.
2.
Bu ilaçların yan etkileri nelerdir?
Anti-demans ilaçları genellikle çok iyi tolere edilebilir ilaçlardır.
Asetilkolinesteraz inhibitörlerinin en sık görülen yan etkileri şunlardır:

Bulantı

İshal

Kusma

Mide Sorunları

Karın Ağrısı

İştah ve kilo kaybı
Nadiren görülen yan etkiler; uyku bozukluğu, yorgunluk ve kas kramplarıdır.
Yan etkileri genellikle hafif atlatılır ve normal koşullarda tedaviye başladıktan birkaç
hafta sonra tamamen yok olurlar.
Memantin`in yan etkileri genellikle zayıf belirtiler olarak gözlenir, bu yan etkiler
aşağıdaki gibidir:

Baş Dönmesi

Kafa karışıklığı

Baş ağrısı

Kabızlık
Böbrek sorunları olanlar Memantin kullanmamalıdır.
2/4
Temmuz 2010
Sakinleştiriciler zaman zaman uyku haline neden olabilir, düşme veya inme
risklerini artırabilir. Nöroleptikler ve Sakinleştiriciler kullanılırken çok dikkatli
olunmalı ve sadece sıkı doktor gözetimi altında alınmalıdırlar.
İlaçla tedavi esnasında düzenli kontroller yapılması ve Alzheimer belirtilerinin
şiddetinin yeniden değerlendirilmesi çok önemlidir. Kullanılan ilaçlar, hastalığın
ilerlemesi ve değişen belirtilere uyum sağlayacak şekilde sık sık ayarlanmalıdır.
Özellikle hasta kendi durumu hakkında konuşamayacak aşamaya gelmişse, hasta
yakınları ya da bakımını üstlenen kişiler, ilaçların yan etkilerine ya da hastanın
ilaçlara gösterebileceği ve günlük yaşamı olumsuz etkileyen tepkilere dikkat
etmelidirler.
3.
Tepkisel davranışlar ilaçlar olmadan nasıl tedavi edilebilir?
Endişeli, saldırgan ya da diğer tepkisel davranışları ilaçla tedavi etme yolunu
seçmeden önce bu tür davranışların neden kaynaklandığı ya da nereden teşvik
bulduğu anlaşılmaya çalışılmalıdır. Aynı durum Alzheimer hastalığının başlangıç
evresinde ortaya çıkan depresyon için de geçerlidir. Depresyon genellikle
muhakeme yeteneğinin kaybolmasına karşı bir tepki olarak yorumlanmaktadır.
Birçok davranış şekli hastaların perspektifinden bakıldığında anlam kazanır. Bu
durumu kavramak, hasta davranışlarını olumlu yönde etkilemede ve onlarla uygun
bir şekilde başa çıkabilmede yardımcı olabilir. Amaçsızca etrafta dolaşmak,
huzursuzluk ve akşamüstleri telaşlı ve tedirgin olmak gibi bazı davranış biçimleri
ilaçla tedaviye her zaman cevap vermez. Tepkisel davranışların nedenlerini, ilaç
tedavisine başlamadan önce olduğu kadar, tedavi esnasında da anlamaya çalışmak
çok önemlidir.
4.
Karar verme sürecinde anahtar noktalar
Alzheimer hastalığının tedavisinde; ilaç alıp almamaya ya da ne zaman ilaç
kullanılması gerektiğine ve mevcut ilaçların hangilerinin doğru olduğuna karar
vermek zor olabilir. Günümüze kadar olan bilimsel araştırmalar herhangi bir Antidemans ilacının diğerlerine üstün olduğunu kanıtlayamamıştır, bu nedenle genellikle
bireylerin ilaca olan toleransı ve tepkileri esas alınmaktadır. Değerlendirme
yapılırken tıbbi olgular kadar kişisel tutum da dikkate alınmalıdır. Başka hastalıklar
nedeniyle kullanılan ilaçların da tehlikeli etkileri olabileceği için, hastanın genel
sağlık durumu da bu kararı alırken çok önemlidir.
3/4
Temmuz 2010
Birçok kişi aşağıdaki durumlarda
İLAÇ ALMAYA karar vermektedir:

İlaçların yararları sakıncalarından
daha fazla ise.

İlaçların yan etkileri çok rahatsız
edici ise.

İlaçların olumlu etkileri çok az ve her
hastada eşit oranda gözlenemiyor
olsa da hastalığın ilerlemesini
mümkün olduğunca geciktirmeyi
denemek istiyorlar ise.

İlaçlar çok pahalı ve ek ödemeler
yapılmasını gerektiriyor ise.

Hastalığın belirtileri ilaç alımına
rağmen hızla ilerliyor ve fark
edilebilir bir iyileşme ya da istikrar
gözlenmiyor ise.

Hastalık halen ilaçların yardımcı
olamayacağı kadar ileri bir aşamaya
ulaşmış ise.

Hasta ve bakımını üstlenen kişiler;
ilaçlar olmadan da tipik demans
sorunlarını (örn. Hafıza, yer ve yön
bulma ve uyum sorunları) veya
tepkisel davranışları kontrol altına
almanın bir yolunu bulmuşlar ise
(örn. günlük hafıza alıştırmaları ve
sakinleştirici ritüeller yolu ile).

…

4/4
Birçok kişi aşağıdaki durumlarda
İLAÇ ALMAMAYA karar vermektedir:
İlaçların hastalığın belirtilerini
iyileştirdiğini, günlük yaşam faaliyet
ve becerilerini olumlu yönde
etkiliyerek yaşam kalitesini
yükselttiğini hissediyorlar ise.

Bakımı üstlenen kişilerin yükü artmış
ise ve ilaçlar tedirginlik, endişe,
heyecan ve telaş gibi tepkisel
davranışların ortaya çıktığı durumları
azaltabiliyor ise.

…
Temmuz 2010