Döküm Prensipleri Doç.Dr. Derya Dışpınar [email protected] İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry POROZİTE İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Porozite Sıvıdan katının oluşumunda olduğu gibi: 1. Çekirdekleşme 2. Büyüme İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Porozite 1. gaz fazını oluşturacak atomların sıvı içerisinde difüzyonu 2. kritik çekirdek çapının oluşumu 3. kritik çekirdek çapının üzerine çıkabilen porozitenin büyümesi kademelerini içerir İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Fisher Yaklaşımı İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Heterojen çekirdekleşme İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Heterojen çekirdekleşme İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Büyüme İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Porozite türleri i. boyutuna göre makroporozite mikroporozite ii. oluşum sebebine göre çekilme boşluğu gaz porozitesi iii. besleme; olduğu durumlarda görülen porozite olmadığı durumlarda görülen porozite İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry mikro makro İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry gaz boşluğu çekilme boşluğu İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Çözünen gazlar: 1 𝐻 2 2 𝐻 Al 1 𝑁 2 2 𝑁 Fe 𝑆 + 𝑂2 𝑆𝑂2 Cu, Fe 𝐶 + 𝑂2 𝐶𝑂 Cu, Fe 𝐻2 𝑂 Cu 𝐻2 + 12𝑂2 İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry çözünürlük (cc/100g Al) Gaz çözünürlüğü sıcaklık (oC) İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry mikroyapısal görünüm gaz porozitesi (yüksek gaz) makro porozite çekilme boşluğu mikro porozite (yüksek-orta gaz) (orta-düşük gaz) (düşük gaz) porozitenin görünümü İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Porozite nasıl oluşur? İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry katı hava MeO sıvı metal İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Campbell: “Bifilm” metal oksit sıvı metal bifilm İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry porozite: büyüme! katı çözünürlüğü düşük gaz çekirdekleşme problemi YOK! İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry sıvı metal transferi İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry kalıp dolumu Bifilm yanı sıra: mekanik olarak karışmış porozite = bifilm İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Şarjlama sırasında İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Poroziteyi etkileyen faktörler İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Uygun tasarlanmamış kalıp İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry oksit yapısı Yeni oksit: amorf ve ince İstanbul Üniversitesi Eski oksit: kristalin ve kalın Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry gaz içeriği gaz porozitesi (yüksek gaz) İstanbul Üniversitesi makro porozite çekilme boşluğu mikro porozite (yüksek-orta gaz) (orta-düşük gaz) (düşük gaz) Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry porozite hacmi (%) soğuma hızı İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği gaz içeriği Materials and Chemistry intermetalik bileşikler İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry dendrit boyu (mm) tane inceltme gaz içeriği İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry döküm yapısı İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry besleme İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry BLİSTER İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry Blister İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry İstanbul Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Materials and Chemistry