deney hayvanları

DENEY HAYVANLARI
DENEY HAYVANLARI ANATOMİSİ

Deney Hayvanı: Hipotezi bilimsel kurallara göre kurulmuş araştırmalarda ve
biyolojik testlerde kullanılan hayvanlardır.

Günümüzde en sık kullanılan deney hayvanları;

Anatomik düzlem ve yön terimleri
Cranial
Caudal

TAVŞAN ANATOMİSİ (Oryctolagus cuniculus)

Memeli canlı

Rodentia (Kemiriciler) sınıfında

Herbivor

Laboratuvar tavşanı ya da evcil tavşan vahşi Avrupa tavşanından (Oryctolagus
cuniculus) türemiştir.

Yaklaşık 2,5 kg ağırlığında

Kahverengi benekli tüylere sahip

Ön ekstremitelerde 5, arka ekstremitelerde 4 adet parmak bulunur.

Karakteristik uzun kulaklara sahip (vücut yüzeyinin %12’si) Bu yüzden ısı
kaybının en fazla olduğu yerdir.

Kulak üzerinde ısı arttığında belirginleşen merkezi bir arter ve periferal venler
var.

Kulak venalarından 5 ml’ye kadar kan örneği alınabilir.

Kuyruk çok küçük ve uzun kıllarla örtülü.

İnsandan başka apandistin bulunduğu tek canlı.

Lokomotor Sistem
•
Vücudun hareket etmesini sağlayan sistem.
•
İskelet vücut ağırlığının % 7-8’ ini oluşturur.
•
Omur sayısı vücut kısımlarına göre değişkenlik gösterir.

Sindirim Sistemi
•
Otobur canlılardır.
•
Ağız boşluğu → Özofagus → Mide → İnce bağırsak → Kalın bağırsak → Anüs
•
Safra kesesi ve pankreasa sahip
•
Sağlıklı bir tavşanın midesi her zaman doludur, kusmazlar. Bu nedenle anestezi
için aç bırakılmaları gerekmez.

Solunum Sistemi
•
Burunlarından nefes alırlar.
•
Üst dudağın iki tarafında 20-25 adet duyu kılı bulunur.
•
Burun → Thorax → Akciğer

Kardiovasküler Sistem
•
Kalp dakikada 180-250 arasında çarpar.
•
Koni şeklindedir.
•
Kan örneği almak için en uygun yerler;
A. Auricularis centralis, vena jugularis
•
Az kan örneği alınabilecek en uygun yerler;
Marginal kuyruk venası
Vena cephalica
Vena saphena

Üriner ve Genital Sistem
•
İlkel böbreklere sahiptirler.
•
Erkek üreme sistemi; testisler-penis
•
Dişi üreme sistemi; ovaryum-vajina

Duyu organları
•
Duyu organları çok iyi gelişmiştir.
•
Çok iyi duyarlar. (Yüksek frekanslı sesleri algılayabilirler)
•
Kulak uzundur.
•
Gözler binoküler görebilir.
https://www.youtube.com/results?search_query=rabbit+anatomy

RODENT ANATOMİSİ
•
Fare, Rat, Hamster ve Kobay gibi küçük memeliler
•
Ortak özellikler sarı renkli belirgin bir pulpa, açık kesici dişler
•
Rodentler 3 ana grupta incelenir;
1-Myomorflar: Fare, rat-tümü omnivor
2-Sciuromorflar: Sincap, tümü omnivor
3-Hystrikomorflar: Kobay, gebelik süreleri uzun, gelişmiş yavru doğururlar,
herbivor

FARE ANATOMİSİ (Mus musculus)
•
Dünya üzerinde en yaygın ve çok tanınan rodenttir.
•
Kuyruğu dışında yaklaşık 6-8 cm uzunluğunda, 20-40 g ağırlığında
•
Kafaları küçük, burun belirgin, üst dudakları yarık
•
Üst dudaklarının etrafında bulunan duyu kılları sayesinde karanlıkta yönlerini
bulabilirler.

Lokomotor Sistem
•
Omur sayısı vücut bölümlerine göre değişkendir.
•
Ön ekstremitelerde 4, arka ekstremitelerde 5 parmak bulunur.

Sindirim Sistemi
•
Omnivor canlılardır.
•
Sindirim sistemleri çok farklı gıdaları yiyebilecek şekilde gelişmiştir.
•
Ağız → Farinks → Özofagus → Mide → İnce bağırsak → Kalın bağırsak → Anüs
•
Bağırsaklar bitkisel gıdaların sindirilmesi için uzundur.
•
Pankreas ve safra kesesi vardır.

Genital Sistem
•
Erkek üreme organları
Bir çift testis, uretra, penis
•
Dişi üreme organları
Bir çift ovaryum, uterus, serviks, vajina, 5 çift meme bezi
•
Dişi ve erkekleri ayırabilmek için genel kural olarak anogenital boşluk mesafe
kriter olarak alınır. Erkeklerde dişilerden daha fazladır.

RAT ANATOMİSİ (Rattus norvegicus)
•
Bilimsel çalışmalar için ilk evcilleştirilen türlerden biridir.
•
Biyomedikal çalışmalarda en çok kullanılan deney hayvanıdır.
•
Ortalama ömrü 2,5-3,5 yıl (dişiler daha uzun)
•
Vücut ağırlıkları 400-800 g (erkekler daha iri)
•
Farelere benzerler, ancak daha iridirler.
•
Kuyrukları kalın ve törpü şeklindedir.
•
Az sayıda ter bezleri olduğundan ısıya toleransı düşüktür.
•
Ratlarda total kan hacmi 60 ml/kg’ dır. Ve vücut ağırlığının % 1’ i kadar kan
alınabilir.
•
Kan lateral kuyruk venasından, vena sahena lateralisden ya da ventral kuyruk
arterinden alınabilir.

Lokomotor Sistem
•
Vücut kısımlarına göre değişken sayıda omur bulunur.
•
Ön ekstremitelerde 4, arka ekstremitelerde 5 parmak bulunur.
•
Rat iskeleti kazmak, yüzmek ve koşmak için özelleşmiştir.

Sindirim Sistemi
•
Ağız → Özofagus → Mide → İnce bağırsak → Kalın bağırsak → Anüs
•
Ratlarda safra kesesi bulunmaz. Safra kanalları vardır.
•
Pankreası bulunur.

İmmun Sistem
•
İmmun sistemde görev yapan lenf damarları ve lenf yumruları bulunur.
https://www.youtube.com/watch?v=1BFOYIS1q2s

Solunum Sistemi
•
Burun boşluğu → Trachea → Akciğerler

Üriner Sistem
•
Böbrekler

Genital Sistem
•
Erkek üreme organları; testis, penis, os penis
•
Dişi üreme organları; ovaryum, oviduct, uterus, vajina,altı çift meme bezi

Duyu Organları
•
Ratlar özellikle gece aktif olan canlılardır.
•
İşitme, koklama, dokunma duyuları çok iyi gelişmiş olmasına rağmen görme
duyuları zayıftır.
•
Gözlerini hareket ettiremezler.

KOBAY ANATOMİSİ (Cavia porcellus)
•
Güney Amerika orjinlidir.
•
Erişkinleri 20-25 cm boyunda, 750-1200 g ağırlığında
•
Erkek bireyleri daha iri
•
Vücut kısa, bodur, kısa bacaklı, kuyrukları bulunmaz.
•
Uzun bir gebelik dönemi vardır ve yavru çok gelişmiş olarak doğar.

Lokomotor Sistem
•
İskelet sistemi 258 kemikten oluşur.
•
Ön ekstremiteleri 4, arka ekstremiteleri 3 parmaktan oluşur.
•
Omur sayısı vücut kısımlarına göre değişkenlik gösterir.

Sindirim Sistemi
•
Kobay gün doğumu ve gün batımında beslenen herbivor bir hayvandır.
•
Gıdaları konusunda seçiciler, yaşamlarının ilk dönemlerinde ne yiyeceklerini
öğrenirler.
•
Ağız → Farinks → Özofagus → Mide → İnce bağırsak → Kalın bağırsak → Anüs
•
Pankreas ve safra kesesi bulunur.

İmmun Sistem
•
Lenf damarları ve ve lenf nodülleri bağışıklık sisteminde görev alır.
•
Dalak vardır.

Solunum Sistemi
•
Burun → Larinks → Akciğerler

Kardiovasküler Sistem
•
Kobayda kan hacmi 70-75 ml/kg
•
Küçük olmasına rağmen intravenöz enjeksiyonlarda en çok kullanılan
damarlar;
•
Vena cephalica, vena saphena
•
Boyun ventralinde bulunan vena jugularisden de çok miktarda kan örneği
alınabilir.

Üriner Sistem
•
Bir çift böbrek

Genital Sistem
•
Erkek üreme organları; testisler, er bezleri, penis
•
Dişi üreme organları; ovaryum, uterus, vajina, bir çift meme bezi

Duyu Organları

Çok güçlü bir koklama ve işitme duyusuna sahiptirler.

340° lik görme sahasına sahiptirler.

https://www.youtube.com/watch?v=8RWsQvlT3bo