ETKİLİ İLETİŞİM

ETKİLİ İLETİŞİM
Bu broşür, kişiler arası iletişim hakkında bilgi edinmeniz; etkili iletişimi engelleyen faktörler
ve başarılı iletişimin temel koşulları ile ilgili ipuçları edinmeniz için hazırlanmıştır.
İLETİŞİM NEDİR?
İletişim kişinin duygu, düşünce ya da bilgilerinin karşısındaki kişi ya da kişilere aktarılması
sürecidir.
Doğumumuzla beraber başlayan iletişim süreci, yaşamak için ihtiyacımız olan ilişkilerin
kurulmasında bir araç olmasının yanı sıra, kendisi de varolmak için bir ihtiyaçtır.
İletişim yalnızca konuşmak demek değildir. Yani, tek yönlü değil, dairesel bir süreçtir. Bu
süreç, mesajı veren kişi ve mesajın kendisinin yanı sıra mesajı alan kişinin bunu nasıl
algıladığını ve karşılığında nasıl bir geribildirim verdiğini de kapsar.
Eğer iletişim etkili ise bir kimseden diğer kimseye iletilen düşünce ve duygular bozulmadan
diğer kişi tarafından olduğu gibi anlaşılır. Etkili olmayan iletişim ise gerginlik ve çatışma
yaratabilir.
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
Bazen insanların söyledikleri ya da yaptıkları bazı şeyler karşılarındakilerle iyi bir konuşma
yapmalarını ya da iyi bir dinleyici olmalarını engeller. Bu engeller, iletişimde bulunan
kişilerin geri çekilmesine, kötü hissetmesine ya da öfkelenmesine neden olabilir. Aşağıda bu
engellerden bazıları sıralanmıştır:
Öğüt Vermek
“Senin yerinde olsaydım …. yapardım” “Öyle yapma yoksa yalnız kalırsın”
Bunlara benzer cümleler kurmak yani öğüt ya da ahlak dersi vermek, karşınızdaki kişide baskı
ya da suçluluk duyguları oluşturabilir.
Teselli Etmek, Konuyu Değiştirmek
“Boşver, daha güzel şeylerden konuşalım”
“Düzelir, bunu dert etme”
Bu cümlelerle teselli edilen kişi kendini söyledikleri duyulmamış, anlaşılmamış, önemsiz
hissedebilir.
Eleştirmek, Yargılamak
“Zaten hep böyle yaparsın”
“Bunu kendin istedin”
Eleştirmek ve yargılamak karşımızdaki kişide öfke duygusu uyandırabilir ve kişi kendini
anlaşılmamış, haksızlığa uğramış hissedebilir.
Teşhis, Tanı Koymak
“Bunu beni sinirlendirmek için söylediğini biliyorum”
“Aslında senin derdin başka”
Karşıdakinin zihnini okuyormuş, niyetini çok iyi biliyormuş gibi cümleler kurmak, onu
savunma yapmaya itebilir. Kişi kendini yanlış anlaşılmış, öfkeli hissedebilir.
Aşırı ya da Uygunsuz Sorular Sormak
“Neden?...Sen ona ne yaptın?...O sana ne dedi?..."
Bu tarz sorular önyargı ya da eleştiri içerebilir, konuşmanın soru-cevap haline dönüşmesine
neden olabilir. Böylece istediğini anlatamayan kişi kendini anlaşılmamış hissedebilir.
BAŞARILI İLETİŞİM İÇİN İPUÇLARI
Çevrenizdekilerle sağlıklı ve başarılı bir iletişim kurabilmeniz için yardımcı olabilecek bazı
ipuçları:

Karşınızdakilere saygı duyun. Onlara gerçekçi ve doğal davranın.

Dinleyin. İyi bir dinleyici olmayı engelleyen faktörlere
gibi” yapmayın.

Empati kurmaya çalışın. Karşınızdakinin yerinde olsanız nasıl hissederdiniz diye
düşünün.

Karşınızdakiyle açık bir şekilde ve göz teması kurarak konuşmaya çalışın.

“Sen” yerine “ben” dilini kullanın. Ben dili başkalarıyla ilgili değerlendirme ve
yorumlarımızı değil, kendi duygu ve yaşantılarımızı açıklar.

Sözel olmayan ipuçlarına da (göz teması, yüz ifadeleri, ses tonu, vs.) dikkat edin.

Başkaları sizin zihninizi okuyamaz. İhtiyaçlarınızı tahmin etmelerini beklemeyin.
İhtiyaç ve isteklerinizi söylemekten çekinmeyin.

Başkalarının istediklerini tahmin etmeye çalışmayın.Varsayımlarınızı sorarak kontrol
edin.
dikkat edin, “Dinliyormuş
Tüm bunlara dikkat ettiğiniz halde etkili iletişim kurmada zorlandığınızı düşünüyorsanız
OPDEM’e gelerek ya da [email protected] adresine e-posta ile başvurarak yardım
alabilirsiniz.
Bu broşür Okan Üniversitesi öğrencileri için aşağıdaki kaynaklardan yararlanarak
hazırlanmıştır:
Beebe, S. A., Beebe, S. J., and Redmund, M. V. (2000). Interpersonal communication: Relating to
others, 2nd Canadian Edition.. Allyn and Bacon: Ontario.
Cüceloğlu, D. (2002). ‘Keşke’siz Bir Yaşam için İletişim Donanımları. Remzi Kitabevi: İstanbul.
Ersever, O. G. (2003). Etkili İletişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 36.
http://www.geocities.com/heartland/estates/3026/iletisim.htm