bitkilerde üreme

BİTKİLERDE
ÜREME
www.fenokulu.net
Hazırlayan: Sinem Yakın
• Bitkiler çiçekli bitkiler (tohumlu bitkiler )
ve çiçeksiz bitkiler (tohumsuz bitkiler )
olmak üzere ikiye ayrılır.
• Çiçeksiz bitkiler sporla çiçekli bitkiler
tohumla ürer.
• Çiçeksiz bitkilerin genelikle yapraklarının
alt dallarında bulunan spor keselerinin
içinde sporlar üretilir.Üreme organı olan
çiçek yoktur.
ÇİÇEKSİZ BİTKİ ÖRNEKLERİ:
Karayosunu
Eğrelti otu
At kuyruğu
Kibrit otu
ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE
EŞEYLİ ÜREME
• Çiçekli bitkiler eşeyli ürer ve tohum oluşturur.
• Çiçekli bir bitkinin temel kısımları :
1.kök
2.gövde
3.Yaprak
4.çiçektir.
• Çiçek çiçekli bitkilerin üreme organıdır.Çiçek
erkek ve dişi üreme hücrelerini oluşturacak
olan erkek ve dişi üreme organlarını taşır.
TAM ÇİÇEĞİN ŞEKLİ
taç
yaprak
dişicik
tepesi
başçık
dişicik
borusu
yumurtalık
sapçık
Çiçek
tablası
yumurta
Çanak
yaprak
• Tam Çiçek: Bazı bitkilerde erkek ve dişi
üreme organlarının her ikisi de bulunur. Bu
çiçeklere tam çiçek denir. Örn:Zambak ,gül
• Eksik Çiçek: Bazı çiçeklerde ise üreme
organlarından sadece biri bulunur. Bu
çiçeklere eksik çiçek denir.
• Örn:Ceviz, fındık
• Eksik çiçek sadece erkek organ taşıyorsa
erkek çiçek sadece dişi organ taşıyorsa dişi
çiçek adını alır.
TAM ÇİÇEK ÖRNEKLERİ
EKSİK ÇİÇEK ÖRNEKLERİ
Erkek çiçek
Dişi çiçek
TOZLAŞMA
• Polenlerin böcekler, kuşlar, rüzgar,su yağmur
gibi faktörlerle Dişicik tepesine taşınmasına
tozlaşma denir.
DÖLLENME
• Dişicik tepesine gelmiş polenlerin , içindeki
erkek ürüme hücrelerinden (sperm) biri
dişicik borusunun içinde yumurtalığa doğru
polen tüpünü oluşturur.
• Polen tüpünden geçen diğer sperm
çekirdeğinin yumurta çekirdeği ile
birleşmesine döllenme denir.
• Döllenmiş yumurta hücresine zigot denir.
• Zigot üst üste bölünmeler geçirerek embriyoyu
oluşturur.
• Döllenme sonrası Embriyonun etrafını besi
doku (çenekler) ve tohum kabuğu sarar ve
tohum oluşur.
POLENLERİN TAŞINMASINI
SAĞLAYAN FAKTÖRLER
• Tozlaşmada böcekler tohumlarla beslenen kuşlar,
diğer hayvanlar, insanlar, rüzgar ,su ve yağmur
etkilidir.
• Böceklerle tozlaşma:
• Arılar, kelebekler, güvelerle bal özü toplamak için
çiçeğe gelir.Bu sırada bazı polenler
hayvanların
vücuduna yapışarak diğer çiçeklere taşınır.Bu çiçekler
böcekleri kendilerine çekebilmek için parlak renkli ve
hoş kokulur.Bol miktarda bal özü üretir.
• Rüzgarla tozlaşma:
• Çam ,söğüt, mısır gibi bitkiler rüzgar yardımıyla
tozlaşır.Rüzgar yardımıyla tozlaşan bitkilerin polenleri
hafif olduğundan havada asılı kalabilir.Polenlerin bir
kısmı etrafa dağılacağı için rüzgarla tozlaşan bitkiler
çok sayıda polen üreterek tozlaşma şansını artırır.
MEYVE OLUŞUMU
• Bazı bitkilerde tohumun dış kısmında etli sulu bir bölüm
gelişir. Bu bölüme meyve denir.
• Gerçek Meyve:
• Sadece
yumurtalığın gelişmesiyle oluşan meyvelere gerçek
meyve denir. Örn:erik, kiraz
• Yalancı Meyve:
• Çiçek tablasıyla birlikte yumurtalığın gelişmesinden oluşan
meyvelere yalancı meyve denir. Örn:Elma, armut
• Oluş şekillerine göre basit ve bileşik meyve olmak üzere iki
çeşittir.
• Basit meyve sadece bir tane dişi organdan taşıyan ve bir
yumurtalığın gelişmesiyle oluşan meyvelerdir. Örneğin:Erik
• Bileşik meyveler birden fazla dişi organ taşıyan ve birden fazla
yumurtalığın gelişmesiyle oluşan
g meyvelerdir. Örneğin:Dut,
çilek, böğürtlen
Meyveler çeşitli yollarla yayılır;
• 1- Çengelli meyveler hayvanların tüylerine
takılarak yayılır.
• 2- Kuru, tüylü, kanatlı meyveler rüzgarla uzak
mesafelere taşınır.
• 3- Etli ve sulu meyveler hayvanlar tarafından
besin olarak kullanılır.Ancak tohum kabuğu
sindirim kanalında parçalanmaz ve dışkıyla
dışarı atılır.Böylece tohumlar hayvanlar
sayesinde uzun mesafelere taşınmış olur.
• 5-Bazı hayvanlar tohumları sonra yemek üzere
saklarlar, bu tohumlar uygun ortam bulunca
çimlenirler.
ÇİMLENME
• Hayvanlarda olduğu gibi bitkilerde de bir yaşam
döngüsü vardır.Bu yaşam döngüsünde bitki
büyür, gelişir, çiçek açar, tozlaşma ve
döllenmeden sonra tohum ve meyve oluşturur.
• Çimlenme:Tohumdaki
embriyonun
uygun
şartlarda büyüyüp gelişerek ergin bitkiyi
oluşturmasına çimlenme denir.
• Çimlenme için gerekli şartlar:
• 1-Nem(su)
• 2-Sıcaklık
• 3-Oksijen
• Çimlenme sırasında embriyo çeneklerdeki
besini kullanır.Fotosentez ilk yaprakların çıkıp
çimlenmenin
tamamlanmasına
kadar
yapılmaz. Bu yüzden çimlenme sırasında
• 1-Karbondioksit
• 2-Güneş ışığı
• 3- Toprak gerekmez.
Bitkinin yaşam döngüsü