medeniyet-5
advertisement
İslam Medeniyetinde İdari mekanizma (Siyasal yapılanma) Prof. Dr. Şadi Eren Arşın zıllinde 7 sınıf insan • Adil imam İmamet: Suğra ve kübra «Bulunduğunuz hale göre idare edilirsiniz.» (h.ş) Raiyet ُكلُّ ُك ْم َراعٍ َو ُكلُّ ُك ْم َم ْس ُؤ ٌل َع ْن َرعيَّتِ ِه «Hepiniz çobansınız, hepiniz güttüğünüzden sorumlusunuz.» Hilafet 3 Mart 1924 de kaldırılmış -«Benden sonra hilafet 30 senedir.» -Saltanat sistemi İslam’a dayandırılamaz. Ama nice sultan bu sistemle İslam’a hizmet etmiştir. -Eskiden Avrupa da saltanatla yönetiliyordu • Papalık – hilafet mukayesesi • Papalık ruhani liderlik, halifelik ise aynı zamanda sultanlık Sadaret - sadrazam Meşihat şeyhulislam Halife Teokratik devlet mi? • İslam devletleri teokratik değil, zira sultan «la yüs’el» değil • Ayrıca «zalim sultana huruc» var -Verasetle değil -İslam ve cumhuriyet Hz. Ebubekirin seçilmesi -Ensar, Beni Saide yurdunda Sad Bin Ubade’ye biat etmek üzereydi -Hz. Ebubekir’in tarihi konuşması Hilafetin Kureyşiliği «İmamlar Kureyş’tendir.» Bazıları Hz. Ebubekir’e «halifetullah» demiş, O ise «halife-i rasulillah» tabirini uygun görmüş. Hz. Ömer «Emiru’l-müminin» ifadesi ilk defa Ona kullanılmış سو َل َوا ُ ۬و ِلى اْالَ ْم ِر ِم ْن ُك ْۚ ْم ُ لر َّ اّٰلل َوا َ ۪طيعُوا ا َ يََٓا اَيُّ َها الَّ ۪ذينَ ٰا َم َٓنُوا ا َ ۪طيعُوا ه “Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, Peygamber’e itaat edin ve sizden olan ulu’l-emre de.” (Nisa, 59) Ulu’l-emre itaatte ölçü Meşru, makul emirler yerine getirilir «Halık’a isyan olan yerde mahluka itaat edilmez.» Hz. Ali’ye «imam» denmiş Yavuz Sultan Selim Hadimu Haremeyn-i Şerifeyn Fatımiler (909-1171) • • Adını Hz. Fatıma’dan alıyor Selahaddin-i Eyyubi, son Fatımiyi tahttan indirmiş, hutbeler Abbasi halifesi adına okunmaya başlamış Büveyhoğulları 945 de Bağdadı işgal eder, 1055 e kadar Şii hanedanı baskısı olur, Tuğrul Beyin bu tarihte Bağdada girmesiyle bu baskı kalkar, 1258 e kadar Selçuklu himayesinde devam eder Endülüs (756-1492) -Son Emevi Abdurrahman, 5 yıllık bir macera sonrası Endülüse geçip kurmuş -Önceleri hutbeler Abbasiler adına, 929. da 3. Abdurrahman kendini halife ilan etmiş Mısırda Abbasi halifeliği Sultan Baybars, Abbasi hanedanından birini sembolik halife yapar, Yavuza kadar böyle devam eder. (1517) Vezirlik • Abbasilere kadar yok • Endülüste «hacib» denmiş • Gazneliler «hace-i bozork» demiş يرا ِم ْن ا َ ْهل۪ ى ْ َو ً اجعَ ْل ل۪ ى َو ۪ز “Ve bana ehlimden bir vezir (yardımcı) ver.” ٰه ُرونَ ا َ ۪خى “Kardeşim Harun'u.” (Taha, 29-30) Başbakan • Sadrazam • Vezir-i azam • Vezir-i vüzera -Divan-ı hümayun -Bakanlar kurulu Kurb-u sultan, ateş-i suzan Şeyhulislam • • • • Müfti-i enam Reis-i ulema Sadrazamdan manen üstte Yavuz 150 hazine memurunu idam ettirmek istemiş, Zembilli Ali divana girip «olmaz» deyip kurtarmış Nakibu’l- Eşraf • Müteseyyidleri temyiz için kurulmuş • Hz. Hasan’dan gelenlere şerif, Hz. Hüseyin’den gelenlere seyyid denir • Alametleri yeşil sarık
