Hücre - iop-33-bsimsek

Hücre
HAZIRLAYAN : ARKIN KURT
Fen ve Teknoloji/Fen Bilgisi Öğretmeni
Canlıları oluşturan birimlere
hücre adı verilir.
Canlıları oluşturan hücreleri
mikroskop sayesinde daha
iyi inceleriz.
İlk mikroskobu Zacharias
Janssen bulmuştur.
Daha sonra Antonie Van
Leeuwenhoek günümüzdeki
mikroskoplara en yakın
mikroskobu geliştirmiştir.
Robert Hooke kendi yaptığı
basit mikroskopla incelediği
şişe mantarındaki boş
odacıklara hücre demiştir.
Böylece ilk hücre adını o
kullanmıştır.
Günümüzde çok daha
gelişmiş mikroskoplar
sayesinde hücrelerle ilgili
bir çok özellik öğrenilmiştir.
Peki siz hücre hakkında ne
biliyorsunuz?
SOĞAN ZARI HÜCRELERİ
SOĞAN ZARI HÜCRELERİ
SOĞAN ZARI HÜCRESİ
Öyleyse önce bitki hücresini
inceleyelim.
Bitki Hücresi
BİTKİ HÜCRESİ
BİTKİ HÜCRESİ
BİTKİ HÜCRESİ
BİTKİ HÜCRESİ
KLOROPLAST
SİTOPLAZMA
ÇEKİRDEK
HÜCRE DUVARI
HÜCRE ZARI
KOFUL
Şimdi de hayvan hücresini
inceleyelim.
Hayvan Hücresi
HAYVAN HÜCRESİ
HAYVAN HÜCRESİ
Bitki Hücresi ve Hayvan Hücresini Karşılaştıralım
HAYVAN VE BİTKİ HÜCRESİ
Peki hem bitki hücresini hem
de hayvan hücresini
oluşturan temel yapıların
neler olduğunu söyleyebilir
miyiz?
HÜCRE ZARI
ÇEKİRDEK
SİTOPLÂZMA
HÜCRE DUVARI
Hücre Zarı: Hücreleri dış ortamdan
ayıran yapıdır. Üzerinde bulunan
geçitler sayesinde hücre içerisine
bazı maddelerin girişine ve hücre
dışına bazı maddelerin çıkışına izin
verir. Bazı maddelerinde hücre
girmesine kesinlikle izin vermez.
Bu özellikleri ile hücre zarı seçicigeçirgen bir özelliğe sahiptir.
Sitoplazma: Hücrede gerçekleşen
yaşamsal faaliyetler hücrenin bu
kısmında görülür.
İçerisinde özel faaliyetler için
özelleşmiş organel adı verilen
yapılar bulunur. Bu organeller
hücrenin tüm yaşamsal faaliyetlerini
gerçekleştirir. Sindirim, solunum,
taşınım, üretim, vb.
Çekirdek: Hücrede gerçekleşen
bütün olayları yöneten merkezdir.
Çekirdek içerisinde kalıtsal
özellikleri taşıyan yapılar bulunur.
Bazı ilkel hücrelerde çekirdek
yoktur. Bu nedenle kalıtsal
özellikleri taşıyan yapılar
sitoplazma içerisinde dağınık olarak
bulunur.
Mitokondri: Hücre içinde tüm
faaliyetlerin yürütülebilmesi için
gerek duyulan enerji mitokondriler
tarafından üretilir.
Plastitler
• Yalnızca bitki hücrelerinde bulunur.
• Hücrelerde kloroplast, kromoplast ve lökoplast olmak
üzere üç tip plastit bulunur.
• Kloroplast: Bitkilerde fotosentez olayının gerçekleştiği,
bitkiye yeşil rengi veren plastitlerdir. Kendilerine özgü
DNA ları olduğu için bölünme özelliğine sahiptirler.
• Kromoplast:Bitkilerdeki çiçek ve meyvelere sarı, turuncu
ve kırmızı rengi veren plastitlerdir.
• Lökoplast: Bitkilerin ışık görmeyen renksiz plastitleridir.
Bitkilerin besinlerinin depolandığı organeldir.
Kloroplast: Yalnızca bitki
hücrelerinin yeşil kısımlarında
bulunur ve güneş ışığı yardımı ile
bitkilerin besin üretmesini sağlar.
Yeşil renkte olması nedeni ile
bitkilere yeşil rengi veren
organeldir.
Koful: Bitki ve hayvan hücrelerinde
de bulunur. Ancak sayısı ve
büyüklükleri bitki hücrelerinde çok
daha fazladır. Hücre içi atık
maddeleri ve besinleri depo eder.
Ribozom
• Hücredeki görevi protein sentezlemektir.
• Virüsler hariç tüm hücrelerde bulunur.
• mRNA, tRNA ve rRNA olmak üzere üç çeşidi
bulunur.
• Ribozomlar hücrede bir organele bağlı olarak
yada serbest olarak bulunurlar. Bağlı olanlar ER
ye bağlıdırlar.
Endoplazmik Retikulum
(ER)
• Hücre içinde madde dolaşımını sağlar.
• Hücre zarını çekirdek zarına bağlayan
kanallardan meydana gelir.
• Hücre bölünürken ER kaybolur.
• Üzerinde ribozom bulunanlara granüllü ER,
ribozom bulunmayanlara ise granülsüz ER
denir.
Golgi aygıtı
• Hücredeki görevi salgılama yapmaktır.
• Olgunlaşmış kan ve sperm hücreleri hariç tüm
hücrelerde bulunur.
• Golgi aygıtı üst üste yığılmış keselerden
meydana gelir.
• Golgi aygıtı tükrük bezi hücrelerinde, koku
çıkaran bitki hücrelerinde çok sayıda bulunur.
Lizozom
• Hücredeki görevi maddeleri sindirmektir.
• Akyuvarlar hariç tüm hayvan hücrelerinde
bulunur.Bitki hücrelerinde ise lizozomlara benzer
yapılar bulunur.
• Hücre savunmasında da etkilidirler.
Sentrozom
• Hücre bölünmesinde görev yapar.
• Sadece hayvan hücrelerinde bulunur, bitki
hücrelerinde bulunmaz.
• Hücre çekirdeğinin yakınında yer alırlar.
Bitki ve hayvan hücrelerinin
karşılaştırılması
•
•
•
•
•
Hayvan hücresi
Sentrozom bulunur.
Hücre duvarı yoktur.
Plastitler yoktur.
Kofullar küçüktür.
•
•
•
•
•
Bitki hücresi
Sentrozom bulunmaz.
Hücre duvarı bulunur.
Plastitler bulunur.
Koful büyüktür.
Canlılık özellikleri nelerdi?
• Beslenme
• Solunum
• Boşaltım
• Hareket
• Büyüme
• Çoğalma
Bu özelliklerin hepsi hücrelerde de
var mı?
Acaba canlılarda bulunan
hücrelerin hepsi de aynı şekilde
mi?
ÇEŞİTLİ HÜCRELER
Kan hücresi (Alyuvar)
Sperm hücresi
Terliksi hayvan
Su yosunu hücresi
Amip
Yumurta hücresi
AK YUVAR KAN HÜCRESİ
• Benzer özellikteki ve yapıdaki hücreler
belli bir görevi yapmak üzere bir araya
gelerek dokuları oluştururlar.
• Belli bir görevi yapmak için bir araya
gelen dokular organları meydana
getirirler.
• Bir görevi yapmak için birlikte çalışan
organlar sistemleri oluşturur.
• Sistemler bir araya gelerek
organizmayı (canlıyı) oluşturur.
AYNI HÜCRELER DOKULARI OLUŞTURUR
EPİTEL HÜCRESİ
EPİTEL DOKU
AYNI HÜCRELER DOKULARI OLUŞTURUR
BİTKİ HÜCRESİ
BİTKİSEL DOKU
FARKLI DOKULAR ORGANLARI OLUŞTURUR
KAS
DOKU
EPİTEL
DOKU
KAN
DOKU
SİNİR
DOKU
ORGAN (KALP)
FARKLI ORGANLAR SİSTEMLERİ OLUŞTURUR
KALP
KAN
DAMARLAR
DOLAŞIM SİSTEMİ
FARKLI SİSTEMLER CANLIYI OLUŞTUTUR
• .
DOLAŞIM SİSTEMİ
SİNDİRİM SİSTEMİ
SİNİR
SİSTEMİ
BOŞALTIM SİSTEMİ
CANLI (İNSAN)
Hücre zarı ile çekirdek arasını
dolduran yumurta yapısındaki
akışkan maddenin adı nedir?
a)Koful
b)Sitoplazma
c)Mitokondri
d)Ribozom
Hücrede enerji üreten organel
hangisidir?
a)Mitokondri
b)Lizozom
c)Kofullar
d)Sentrozom
Yeşil bitkiler fotosentez olayında
hangi enerji türünü kullanır?
a)Besin
b)Isı
c)Hareket
d)Işık
Bitki ve hayvan hücre zarları
arasındaki temel fark
aşağıdakilerden hangisidir?
a)Kloroplast
b)Klorofil
c)Sentrozom
d)Hücre Çeperi
Bir bitkide, kloroplast taşıyan
hücreler nerede bulunur?
A) Sadece gövdesinde
B) Sadece yapraklarında
C) Yeşil kısımlarında
D) Köklerinde
Aşağıdakilerden hangisi
hücreye alınacak maddeleri
kontrol eder?
a) Hücre duvarı
b) Hücre zarı
c) Koful
d) Mitokondri
Bitki hücrelerinde bulunan hayvan
hücrelerinde bulunmayan yapı
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Mitokondri
b) Çekirdek
c) Sitoplâzma
d) Hücre Çeperi
Hücre zarının yapısı ile ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
a) Seçici geçirgendir
b) Hiçbir maddeyi geçirmez
c) Her maddeyi geçirir
d) Hücrede yönetim merkezidir
Aşağıdakilerden hangisi
hayvanlar tarafından
gerçekleştirilemez?
a) Fotosentez
b) Solunum
c) Sindirim
d) Boşaltım