Slide 1 - Bilgi Üniversitesi

Kentsel Dönüşümün ve Toplumsal Mekansal
Farklılaşmanın temsili
Murat Güvenç
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Öğretim Üyesi
Dünya Kentleri Araştırma temaları
•
•
Toplumsal olarak polarize kentlerdir.
Kültür bir araştırma nesnesine dönüşürken Kültürel çalışmalar alanı gelişir
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
.
•
Küresel Kozmopolit seçkinlerin mekansal hareketliliği
Edilgen Tutsak Yerel sınıflar / ulusaşırı seçkinler ayrımı
Kent kullanıcıları (City users) yeni meşruiyet sorunları
Yeni seçkinler/ yeni yaşam tarzları/ yeni tüketim alışkanlıkları
ayırtedici değişken olarak kültür: Popüler Seçkin Sokak kultur
Simge ekonomileri ve etkin küresel sınıflar
Simgeler ekonomisinin Ekonomi politiği
Yapılı çevrenin üretim ve yeniden üretimi
En Zengin (gated communities) Yoksul Konut çevreleri
Endüstri sonrası kentlerin toplumsal ekolojisine
Bu ise yeni bir kent araştırma programı ve yeni temsil araçları gerektirir.
Yöntem seçenekleri
•
•
İdeal tipleme paradigmatik örnekler
Erken Sanayi kenti: Engels’in Manchester’i
Chicago Hoover ve Vernon New York
Soja ve Dear ‘ın‘nın Los Angeles çalışmaları
•
Değişken odaklı Sayısal Tözel Doğrusal İndirgeyici Evrensel yasa koyucu Pozitivist
Yöntem ? Lowry Modeli
•
A priori kavramsallaştırma ve Yapısal Sınıfsal Çatışma çözümlemeleri Toplumsal
Adalet ve Kent Kollektif Tüketim Alanı olarak kent
•
Niteliksel İzlenimsel öznel Anlamaya ve adaletsizlikleri sergilenmesine yönelik
rakkamsız innumerate kent çalışmaları
Kentin bir metin olarak ele alınması
•
•
Denek odaklı (case centric) yaklaşımlar İzler paradigması Ölçeklendirme
Toplumsal-mekansal yapıların ilişkisel temsili / haritalanması
yönelik ilişkisel keşifsel yöntemler
Mumford Kömür kent Burgess:
,
• Farklı yerelliklere uyarlanabilir bir
çerçeveye
• Genel yapısal bağlam ve süreci
• Yerel eylem ve olumsallıklarla birlikte ele
almaya
• Yerel bilgi birikimi deneyim ve eylemin
genel yapılara eklemlemeye gerek var
• Eleştirel Gerçekçi Kent Çalışmaları Yaklaşımı bu gereği yerine
getirebilir
Sanayileşme
Düzeyi Tarihi
Refah devleti
uygulamaları )
Birikim Rejimi Tipleri
Economik
Uzmanlaşma
Serbest Rekabet.
Yaygın (Extensive)
Yoğun Intensive
Fordist
Esnek (Flexible)
1980 -
Birikim Rejimleri ve Yerel Farklılaşmanın birlikte ele alınması
Turkiye kent tarihi yazımı için tarihsel /kuramsal çerçeve
Kesteloot (2005) and Tekeli (1998 ve Tekeli (2005) ’den uyarlandı.
Nüfüs Dinamikleri
Ekonomik ölçek
Vahşi batı (Wild West)
Tatlı Kuzey (Nice North)
Aile Merkezli (Familistic) South Güneydoğu Avrupa Kavramlaştırması
Refah devleti farklılaşmasının temsiline
Avrupada kentsel yapı farklılaşmalarının izlenmesine elverişlidir.
Çerçeve tematik Dynamic (sütunlar itibariyle)
Çok boyutlu dönemsel Synchronic(sıralar itibariyle)
yerel tarih yazımına uygundur
çözümlemeye elverişlidir.
Mekansal yapılara çerçeveye yapılan
Müdahalelerin bölünemezliklerin Atalet ve fırsatların etkileri
Değerlerndirmeye alınabilecek Yerel bilgi ve birikim
değerlendirilebilecektir.
Birikim Rejimi
Tipleri
Sanayileşme
Düzeyi
Refah devleti uygulamaları )
Serbest
Rekabet.
1840-1922
Düşük- İhracata
yönelik
Laissez- Faire
Cemaatler Yeni kurumlar
Réform dönemi
Liman Kentleri İç kentler
Bölgesel /ulusal /uluslarası
Ticaret Merkezilerinin
oluşumu
Artan olumlu
Yaygın
(Extensive)
1923-1958
Düşük (Temel
Mallar KITler ve
küçük özel
işletleler
Kökten Modernite dönemi
ulus devletin kuruluşu
Ulusal Yaralı büyük kentler
Marginal Durağan iç kentler
Durağan Olumsuz
Yetersiz
Yoğun
Intensive
Fordist +
Küçük Ölçek
1959-1980
İthal İkameci
Dönem
KIT+Özel
Fordist+Küçük
üretim
İkili Refah devleti
Fordism/patronaj/ clientelism
Aile
Yükselen Sanayi Ticaret
Ulusal Metropollerin
Oluşumu
Sürekli Büyüme
olumlu
Esnek
(Flexible)
1980 -
Azman Sanayi
kentinin
çözülüşü
Sanayisizleşme
Özelleştirme
Neo-Liberal- Aile temelli
Güney Doğu Avrupa Modeli
Sanayisizleşen Liman
Yerseçimi Yükselen
Ticaret ve Üretici
servisler
Turizm
Kararlı Nüfusa Geçiş
dönemi
Olumlu / Olumsuz.
Kıyıllaşma
Economik
Uzmanlaşma
Nüfüs Dinamikleri
Ekonomik ölçek
Birikim
Rejimi
Tipleri
Sanayileşme
Düzeyi
Refah
devleti
uygulamal
arı )
Serbest
Rekabet.
1840-1922
Düşükİhracata
yönelik
LaissezFaire
Cemaatler
Yeni
kurumlar
Réform
dönemi
Yaygın
(Extensiv
e)
Birikim
Rejimi
1923-1958
Düşük (Temel
Mallar KITler
ve küçük özel
işletleler
Yoğun
Intensive
Fordist +
Küçük
Ölçek
1959-1980
Esnek
(Flexible)
1980 -
Tekeli’nin
Toplumsal tarihi
Dönemlemesi
Nüfüs
Dinamikleri
Ekonomik
ölçek
Hakim Konut Sunum Biçim ve
Mekansal Çerçeve
Liman Kenti
Bölgesel /ulusal
/uluslarası
Ticaret Merkezi
Artan olumlu
Erken apartmanlaşma
Ahsaptan kargire geciş
Modern Alt yapının
kuruluşu tramway tren
EGS yeni İletişim Buharlı
navigasyon
Utangaç
Modernite
Kökten
Modernite
dönemi
ulus
devletin
kuruluşu
Ulusal Yaralı
Marginal
Durağan Liman
Durağan
Olumsuz
Yetersiz
Bireysel konut üretimi ilk
Apartmanlar
Banliyöleşme
Radikal
Modernite
İthal İkameci
Dönem
KIT+Özel
Fordist+Küçük
üretim
İkili Refah
devleti
Fordism/pat
ronaj/
clientelism
Aile
Yükselen
Sanayi Ticaret
ve Limanı Ulusal
Metropol
Sürekli
Büyüme
olumlu
Gecekondulu İşportalı
Dolmuşlu kent İkili yapı
Yap-sat
Apartmanı
Gecekondu- Kooperatif
Populist
Modernite
Azman Sanayi
kentinin
çözülüşü
Sanayisizleşm
e Özelleştirme
NeoLiberalAile temelli
Güney
Doğu
Avrupa
Modeli
Sanayisizleşm
e Yükselen
Ticaret Finans
ve Üretici
servisler
Kararlı
Nüfusa
Geçiş
dönemi
Olumlu /
Olumsuz.
Toplu konut ,
Kapital yoğun
Bireysel inşaat
Geç
Modernite;
Yeni
zamanlar
Economik
Uzmanlaşma
kenti
Kenar Kentleşme
Eleştirel Gerçekçi yeni temsil araçları
• Toplumsal mekansal Konumlar -Toplumsal Mekansal Pratikler
Sayısal Verinin ilişkisel temsili –haritalanması
• Toplumsal konumların görüntülenebilmesi
tözel-mekansal temsil bağdaşmazlığının ortadan kalkması
Toplumsal Mekansal Farklılaşmaya ilişkin
• Bütüncü sentez haritalarının hazırlanması
• Yeni İlişkisel Katmanlaştırma ve Kartografyanın Yükselmesi
• Verinin doğrudan haritalanması
• Çizelge ve haritanın bir keşif aracına dönüşümü
Sayısal Taxonomi ve Ölçeklendirme CA
Bourdieu Bertin Abbott Cilliers Byrne
ilk örnek
Adalar Modalar toplumsal mekansal alanda nerede duruyor?
.
•
•
•
•
Komşu konumların kümelenmesi
Katmanlaştırma /basitleştirme olanağı
Çok Boyutlu (sentez) haritalarının hazırlanması
Zaman içerinde değişimin izlenmesi
• Ulusal iktisadi peyzajda dönüşüm 1990-2000
• İstanbul un ilçeleri
1990-2000
• İstanbul Mahalleleri
1990-2000
Küreselleşme Sürecinde Metropoliten iktisadi peyzajda
dönüşüm : İstanbul Örneği (ilçeler)
Metropoliten iktisadi peyzajda dönüşüm Mahalle
Düzeyinde çözümleme: İstanbul Örneği
Istanbul Goes Global
Toplumsal-Mekansal Farklılaşmanın bütüncül
temsili haitalanması
• Kentsel yapıların kaotik görünümünün ardında
kalan toplumsal mekansal farklılaşma
örüntülerinin sergilenmesi
Geniş bölgelerde Toplumsal Farklılaşmanın
yüksek çözünürlükte temsili
• Tahrif olmadan taşınabilir tekrarlanabilir
toplumsal harita örnekleri
• Sayım tablolarının Bertin Çizelgeleriyle
indirgenmesi
• Ankara ve İstanbul atlaslarından örnekler
İstanbul Atlasından Örnekler