Ekonomik Entegrasyon EntegrasyonBiçi Kısıtlamaları mi n (Kota&Gümr ük) Kaldırılması Ortak Gümrük Sistemi Üretim Faktörlerini n Serbest Dolaşımı Ortak Kurum &Politikalar Serbest Ticaret Bölgesi VAR YOK YOK YOK Gümrük Birliği VAR VAR YOK YOK Ortak Pazar VAR VAR VAR YOK VAR VAR VAR VAR Ekonomik Pazar Gelişmekte olan ülkelerde .. • Ekonomik entegrasyon dış yardımın artmasına neden olur. • Entegrasyon bölgesine dış sermaye akımı artar. • Ayrıca, bu ülkelerin dünya ticareti içindeki pazarlık güçlerini de arttırıcı bir niteliğe sahiptir. 1991, Asuncion MERCOSUR .. Ekonomik bütünlük olarak dünya çapında 4. sırada. Latin Amerika’nın, Yurtiçi Milli Hasılası’nın % 50’sini, nüfusunun %43’nü, dış ticaret hacminin % 33’ünü içine almaktadır. Hedefler .. Ürünlerin serbest dolaşımı sağlamak. Ortak bir ticaret politikası benimsemek. Makroekonomik politikaların ve sektörel politikaların uyumunu sağlamak. ABD’ye Avrupa’ya karşı pazarlık güçlerini arttırmak. Hedefler .. Üyeler kendi ulusal çıkarları için de MERCOSUR’u kullanmak istemektedirler. Ekonomik kalkınmayı sağlamak. Ortak projelerin sayısını arttırmak. Siyasi ve kültürel alanda işbirliği yapmak. 1995 – 2006 .. 1994, Ouro Preto 1996, Şile ve Bolivya aday üye 2003 .. Dolaysız Yabancı Yatırımlar .. 2004, artış oranları .. Arjantin, %125 Brezilya, % 79 Şili, % 73 MERCOSUR Ülkeleri • MERCOSUR’a üye ülkeler, Arjantin, Brezilya, Uruguay, Paraguay ve son dönemde üyeliği kabul edilen Venezuela’dır. Ayrıca Şili, Bolivya, Ekvator ve Kolombiya ortak üyelerdir. Bu ülkeler arasında özellikle Brezilya ve Arjantin MERCOSUR’un toplam ticaretinin % 97’sini oluşturduğundan dolayı bu iki ülkeye yakından bakmakta fayda var. Arjantin-Genel Ekonomik Durum • Özelleştirme kapsamında gerçekleştirdiği satışlarla devletin ekonomideki rolünü azaltan ve dışa açık bir ekonomiyi benimseyen Arjantin, Latin Amerika Entegrasyon Birliği - ALADI, Güney Amerika Ortak Pazarı - MERCOSUR üyesi olup Dünya Ticaret Örgütü - DTÖ’nün kurucu üyelerindendir. Ayrıca Latin Amerika’daki birinci, dünyada sekizinci NATO müttefiki olan ülkedir. Arjantin-Genel Ekonomik Durum • Dış ticaret politikasında 1980’lerde ithal ikameci politikaları terk ederek serbest ticaret politikası uygulamaya başlayan Arjantin, tarife dışı engellerin çoğunu uygulamadan kaldırmıştır. Arjantin-Genel Ekonomik Durum 250 180 166.1 209.7 160 169.2 149.9 200 183.2 140 117.5 120 153.1 108.5 150 129.6 100 102 80 100 60 40 50 25.9 27.2 29.3 2005a 2006b 18.9 13.4 4.4 9.6 10.9 2005a 2006b 0 20 10.5 14.2 0 2002a 2003a 2004a Ortalama tüketici fiyat enflasyonu (%) GSYİH (Milyar dolar) 2002a 2003a 2004a Döviz Rezervleri (Altın hariç, milyar dolar) Toplam Dış Borç (Milyar dolar) Arjantin-Genel Ekonomik Durum Ülkelere Göre İhracat Yüzdeleri 50 45.6 Brezilya ; 16,6 45 40.1 40 34.6 35 31.8 ABD ; 11,2 Diğer 53% 29.9 30 Şili 11% 27.3 25.7 Çin ; 8,6 25 21.3 20 Ülkelere Göre İthalat Yüzdeleri 13.1 15 8.5 10 5 Brezilya 34% Diğer 40% 0 2002a 2003a 2004a 2005a 2006b ABD 16% Mal İhracatı (Fob, Milyar dolar) Mal İthalatı (Fob, Milyar dolar) Almanya 5% Çin 5% Brezilya-Genel Ekonomik Durum • Dünya ülkeleri arasında nüfusuyla beşinci, GSMH’sı ile sekizinci sırada yer alan Brezilya 1999 yılında yaşadığı krizi atlatmıştır. 1999 yılının ikinci çeyreğinden itibaren döviz kuru istikrara kavuşmuş, enflasyon yılın sonlarına doğru yükselmekle birlikte kontrol altında tutulabilmiş, faizlerde yaşanan düşüş yatırımları teşvik etmiş ve kamu finansmanını olumlu etkilemiştir. Brezilya-Genel Ekonomik Durum • Brezilya’nın ticaret politikasının bel kemiğini MERCOSUR oluşturmakla birlikte Latin Amerika Entegrasyon Birliği (LAIA), Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşmaları (Free Trade of Americas) ve AB ile de müzakereler yürütmektedirler. Brezilya-Genel Ekonomik Durum • Brezilya kapsamlı özelleştirme programı sayesinde, en fazla yabancı sermaye yatırımı çeken ülkeler arasında ilk on sırada yer almakta olup 1991-2002 yılları arasında toplamı 105 milyar USD’yi bulan ve çoğunluğunu hizmet sektörünün oluşturduğu çok sayıda kamu teşebbüsünü özelleştirmiştir. Brezilya-Genel Ekonomik Durum 795.7 800 700 603.8 600 510 505.5 500 460.8 400 300 231.1 233.1 236.6 222 200 187.1 100 0 2001a 2002a GSYİH (Milyar $) 2003a 2004a Toplam Dış Borç (Milyar $) 2005b Brezilya-Genel Ekonomik Durum Ülkelere Göre İhracat Yüzdeleri 120,000 ABD 21.1 Arjantin 100,000 7.6 59.6 Hollanda 6.1 Çin 5.6 Diğer 80,000 60,000 Ülkelere Göre İthalat Yüzdeleri 40,000 18.3 ABD 20,000 58.8 5.9 8.9 Arjantin 8.1 Almanya Çin Diğer 0 2001a 2002a Mal İhracatı (Fob, milyon $) 2003a 2004a 2005b Mal İthalatı (Fob, milyon $) MERCOSUR’un Etkileri MERCOSUR Ülkeleri Mal İhracatı (Milyar $) MERCOSUR Ülkeleri Mal İthalatı (Milyar $) 140 90 80 120 70 100 60 80 50 40 60 30 40 20 20 10 0 1980 1985 1990 Arjantin 1996 Brezilya 1999 2000 Paraguay 2001 Uruguay 2004 2005 0 1980 1985 Arjantin 1990 1996 Brezilya 1999 2000 Paraguay 2001 2004 Uruguay 2005 MERCOSUR Ülkeleri Mal İhracatı • MERCOSUR kuruluşundan beri oldukça hızlı bir ilerleme göstermiştir. 1980'li yıllarda 8 milyar dolar civarında olan Arjantin'in ihracatı MERCOSUR'un kurulması ile birlikte önemli bir yükselme eğilimine girmiş, 1996 yılında 21 milyar dolara, 2005 yılında ise, 40 milyar dolara ulaşmıştır. MERCOSUR Ülkeleri Mal İhracatı • Brezilya da, MERCOSUR şemsiyesi altında ihracatını 1990-2005 döneminde üçe katlamıştır. Tablodaki verilerden Paraguay ve Uruguay'ın Mercosur bünyesi altında önemli bir ihracat artışı sağlayamadıkları görülürken; MERCOSUR ile serbest ticaret anlaşması imzaladığı 1996 yılıyla birlikte Şili'nin ihracatında önemli artışlar meydana geldiği görülmektedir. MERCOSUR üyelerinin birbirlerine yaptıkları ihracatın toplamı (blok-içi İhracat) 1999 yılı itibarıyla 21 milyar $ civarındadır. MERCOSUR Ülkeleri Mal İthalatı • MERCOSUR'un kurulmasıyla beraber özellikle Brezilya ve Arjantin'in ithalat rakamlarının artma eğilimine girdiği görülmektedir. Ancak bu ülkeler benzer malları ve genellikle de sanayileri için gerekli aramalları ithal ettikleri için, ithalattaki artış, blok-içinden ziyade blok-dışından ve özellikle de Avrupa Birliği ülkelerinden ve ABD'den yapılan ithalatta karşılanmıştır. MERCOSUR’un Etkileri MERCOSUR Ülkelerine Doğrudan Yabancı Yatırım Akımları (Milyon $) 35000 30000 25000 Arjantin Brezilya 20000 Paraguay 15000 Uruguay 10000 5000 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Mercosur Ülkelerine Doğrudan Yabancı Yatırım Akımları • Arjantin ve Brezilya, doğrudan yabanci yatırımlardan pay almakta, gelişmekte olan ülkeler arasında önde gelen ülkelerdir ve Mercosur'un kurulması ile doğrudan yabancı yatırım akımlarında önemli artışlar meydana gelmiştir. MERCOSUR kurulmadan önce 1,8 milyar dolar düzeyinde olan Arjantin'e yönelik yıllık doğrudan yabancı yatırım akımı, bugün 20 milyar doların üzerine çıkmıştır. Brezilya, MERCOSUR sürecinin bu yönünden daha fazla yararlanmış, başlangıçta bu ülke daha az yabancı yatırım çekerken, bugün Brezilya'ya yıllık 30 milyar doların üstünde doğrudan yabancı yatırım yapılmaktadır. Birlikteki Sorunlar • İlk sorun 1999’da… • Ülkelerin iç ekonomik sorunlarını dış ticaret araçları ile çözme çabaları, • ABD’nin Güney Amerika’ya dönük planları • Latin Amerika bürokrasinin karmaşıklığı ve kuralların uygulanmasındaki düzensizlikler • Yığılma etkisinin dengelenmemesi Sonuç olarak… • Entegrasyon hala canlı ve tüm bu zorluklara ve ABD’ye karşın devam etmek istediğini açıkça ortaya koymaktadır… …TEŞEKKÜRLER…