Prof. Dr. Abdullah OKAN - Kent Alsancak Tıp Merkezi
advertisement
2015 39 medikent Prof. Dr. Abdullah OKAN Alsancak Kent Tıp Merkezi Gastroenteroloji Uzmanı Kabızlık, ciddi bir hastalık habercisi olabilir veya gündelik aktivitelerimizi etkileyip, anal kanalda çatlak ve hemoroid gibi makat bölgesi hastalıklarına da yol açabileceğinden üzerinde durulması gereken bir belirtidir. YENİ BAŞLAYAN KABIZLIĞA DİKKAT! 2015 40 medikent Kabızlık Kabızlık, genel olarak haftada 3 kez veya daha az dışkılama veya dışkılama sırasında aşırı zorlanma olarak tanımlanır. Kabızlığı olanlar sıklıkla tam boşalamama duygusu, ağrılı dışkılama ya da dışkının sert olmasından yakınırlar. Bazı kişiler makattan dışkıyı çıkarabilmek için parmaklarını kullanırlar; bunu yapmak tehlikeli olabilir ve böyle bir yaklaşım alışkanlık haline gelirse bağırsakta “soliter rektal ülser” denen yara veya yaralara yol açabilir. Bu ancak kabızlığı uzamış ve bir türlü dışkılamanın olmadığı, parmakla makattan muayenede adeta taşlaşmış gibi sert dışkı parçalarının hissedildiği ve makattan lavman uygulamasının yetersiz kaldığı durumlarda tecrübeli bir gastroenteroloji uzmanı tarafından yapılabilir. Kabızlık, ciddi bir hastalık habercisi olabilir veya gündelik aktivitelerimizi etkileyip anal kanalda çatlak ve hemoroid gibi makat bölgesi hastalıklarına da yol açabileceğinden üzerinde durulması gereken bir belirtidir. Kabızlık yıllardan beri varsa, genelde doğuştan itibaren edinilen beslenme ve yaşam tarzıyla, özellikle de liften fakir gıdalarla beslenme, yetersiz sıvı alımı ve hareketsizlikle ilişkilidir. Buna eski yıllarda “itiyadi kabızlık” denilirdi; günümüzde bunu “alışkanlık kabızlığı” ya da “adet edinilmiş kabızlık” şeklinde söyleyebiliriz. Bu şekilde, yıllardır aynı tarzda olan kabızlıkta ciddi hastalık olma olasılığı son derece düşüktür. Ancak kabızlık yeni ortaya çıkmışsa, dışkıda kan görülmüşse, demir eksikliğine bağlı kansızlık gelişmişse, dışkı kalınlığında incelme olmuşsa ve ailede kalın bağırsak hastalığı öyküsü bulunuyorsa, kalın bağırsak kanseri mutlaka ekarte edilmelidir. Çünkü bu belirtiler ciddi bir kalın bağırsak hastalığı için alarm semptomları olarak kabul edilmektedir. Seçkin tanı yöntemi kolonoskopidir. Kolonoskopi ucu ışıklı, ince boru şeklindeki bir aletle kalın bağırsağın incelenmesine verilen addır. İşlem sırasında doğrudan kalın bağırsağı görebilir ve kabızlığa yol açan bir patoloji varsa kolaylıkla saptayabilir ve gerekirse biyopsi alarak tanıyı koyabiliriz. Çoğu merkezde uyutularak yapıldığı için önceki yıllarda tam uyutulmadan yapıldığından oldukça ağrılı olan bu işlem artık hastaların korkulu rüyası olmaktan çıkmıştır. Tecrübeli ellerde “komplikasyon” denilen, işleme bağlı istenmeyen durumun ortaya çıkma olasılığı son derece düşük olan bu işlem bilhassa az önce saydığımız alarm belirtileri varsa mutlaka yapılmalıdır. Kabızlık bazen kalın bağırsakların fonksiyonel bir bozukluğu olan huzursuz bağırsak sendromu, şeker hastalığı, tiroid bezinin az çalışması, kanda kalsiyum seviyesinin yüksek olması, kronik böbrek yetmezliği, parkinson, depresyon gibi hastalıklarla veya tansiyon ilaçları, antidepresanlar, Parkinson, demir ve kalsiyum ilaçları gibi bazı ilaçlarla da ilişkili olabilir. Kabızlığın tedavisi altta yatan sebebe bağlıdır; örneğin kanser saptandığı taktirde genellikle tedavi ameliyat olacaktır; tiroid bezinin az çalıştığı saptanırsa dışarıdan tiroid hormonu desteği verilecektir ya da kabızlığa yol açan bir ilaç saptanırsa mümkünse o ilaç kesilecek veya bir başka ilaçla değiştirilecektir. Kabızlığa yol açan herhangi bir sebep bulunmazsa bazı genel tedbirler kabızlığın giderilmesine yardımcı olabilir; sabahları aç karnına 1-2 bardak su içmek (günde en az 1.5-2 lt sıvı), her gün bir kaç adet kuru kayısı ve kuru incir gibi liften zengin gıdaları almak, normal ekmeğin yanında kepek ekmeği yemek; sebze, meyve ve zeytinyağlı yiyecek tüketimini artırmak, düzenli egzersiz; en kolay olarak, -ciddi bir kalp sorunu yoksa- haftada 5 gün, 30 dakika-1 saat tempolu yürüyüş ve son olarak da her gün aynı saatlerde 3-5 dakikadan fazla ıkınmamak üzere tuvalete gitmek… Tüm bunlar da işe yaramıyorsa kalın bağırsak örtücü tabakasına zararlı olmadığı bilinen müshil ilaçları doktor kontrolünde verilebilir. Nadir olarak çıkış bölgesinde çalışma bozukluğu olduğu düşünülürse veya saptanırsa - burada hasta dışkıyı çıkımda hissetmesine rağmen itici güç olmadığından dışkılama eylemini yapamaz- "biyofeedback" denen yöntemle zamanla dışkılama alışkanlığı kazandırılır. “Kabızlık; bazen kalın bağırsakların fonksiyonel bir bozukluğu olan huzursuz bağırsak sendromu, şeker hastalığı, tiroid bezinin az çalışması v.b. ilişkili olabilir. ”
