BEYİN ve ÖĞRENME

BÖLÜM 2: BEYİN ve ÖĞRENME -1
BEYNİMİZ
SİNİR HÜCRELERİ ve NÖROGLIA
NÖRON (NEURON)
(1)
(2)
(3)
(4)
astrocytes
oligodendrocytes,
microglia,
ependymal cells
1,300 - 1,400 gr
100 milyar nöron
Zamana göre ortalama nöron kayıbı
(Neocorteks)
Günlük= 85,000
Yıllık= ~31 milyon
Saniyede= 1
Beyindeki myelin kaplı hürelerin
uzunluğu= 150,000-180,000 km
Sinaps sayısı= 0.15 katrillion
Sol>Sağ Yarım Küre= 186 Milyon *(Pakkenberg et al., 1997; 2003)
BEYNİMİZ
SİNİR HÜCRELERİ ve NÖROGLIA
NÖRON (NEURON)
Alanı = 2500 cm²
Girus (gyrus): çıkıntı
Salkus (sulcus): yarıklar
BEYNİMİZ
Beyin Omurilik Sıvısı
Buoyancy (kaldırma K)
Koruma
Kimyasal stabilite
Basınç düzenlemesi: İskemi
Hidrosefali
Meninges
-Dura
-Araknoid
-Pia
Menenjit
NÖROGLİA (DESTEK HÜCRELERİ)
Glial Hücreler
•Myelin kılıfları
•Destekleme, birarada tutma
•Atık maddelerin uzaklaştırılması
Microglia
Nöron
Astrosit
Oligodendrosit
Damar
Miyelinli akson
Ependimal
hücreler
Miyelin tabaka
Beyin
ventikül
leri
NÖRONLAR ve BİLGİ TAŞIYICILAR
Dendrit
Akson ucu
veya
Düğmeciği
Hücre gövdesi
Hücre çekirdeği
Ranvier boğumu
Akson tepeciği
Akson
Miyelin kılıf
Uyarılma eşiği,
Sıçramalı iletim
NÖRONLAR ve BİLGİ TAŞIYICILAR
Getiren ya da duyusal nöron: duyu organlarından omurilik ya da beyne bilgi taşıyan
nöronlar
Götüren ya da motor nöron: beyinden kas ya da salgı bezlerine bilgi taşıyan nöronlar
Bağlayıcı ya da aranöronlar: bir nörondan diğerine bilgi taşıyan nöronlar
Multible Scloris
Etkisi Mylelin üzerinde
Beyaz cevher
Gri cevher
SİNAPS
Sinaps önceki kısımda mesaj iletimi elektriksel;
sinaps’taysa mesaj iletimi kimyasal maddeler yardımıyla olur.
SİNAPS
Mikrotübler
Nörotransmiter
Ya da nöroiletken
Akson ucu
Sinaptik
düğmecik
Reseptörler
(alıcı nokta)
Akson terminali
(düğmeciği)
Mitokondri
Sinaptik kesecik
Sinaptik alan
ya da boşluk
NÖROİLETKENLER
Asetilkolin
Alzheimer
Genel uyarılmışlık, dikkat, bellek,
hareket
Dopamin
Şizofreni, Parkinson
Haz, bağımlılık
Serotonin
Depresyon
Duygu durum, uyku başlatılması
Norepinefrin
bipolar bzk.
Genel uyarılmışlık hali, uyanıklık
duygu durum, bellek, öğrenme
Endorfin ve Enkefalinler
Acı ağrı
Nöroiletkenlerin yıkımı ya da ortamdan uzaklaştırılması?
Sinapslar ve İlaçlar
Toksinler
Asetilkolin salınımını engeller
Reserpin
Ntt keseciklerinde sızdırma
Kafein
Adenosin salınımını azaltır
Felç
Kan basıncını azaltır
Aşırı uyanıklık
(uyarıcı madde salınımını düzenler)
LSD
Seretonin reseptörlerine bağlanır
Dopamin reseptörlerine bağlanır
Kokain
Dopaminin geri emilmesine engel
Uyanıkken rüya görme
Öfori
BEYİN YAPILARI VE İŞLEVLERİ
Beyin Araştırmalarında Kullanılan Yöntemler
 Hayvan Çalışmaları
 Ölüm Sonrası Çalışmalar (Albert Einstein)
 Vaka Çalışmaları ve Hastalarla yapılan çalışmalar (HM,
Broca’nın hastası, Pineal Cage)
 Elektrik Kaydı (EEG ve ERP)
 Nörogörüntüleme (MRG, fMRG, PET)
BEYİN YAPILARI VE İŞLEVLERİ
Beyin Araştırmalarında Kullanılan Yöntemler
 Albert Einstein’ın beyni
ERP
PET
fMRI
SİNİR SİSTEMİ
Merkezi Sinir Sistemi
Beyin
Omurilik
Çevresel Sinir Sistemi
Somatik Sistem
Ön Beyin
(iletim ve basit refleksler)
frontal lob
parietal lob
oksipital lob
temporal lob
limbik sistem
talamus
hipotalamus
Orta Beyin
(görme ve işitme
refleksleri
Retiküler formasyon
Arka Beyin
beyincik
pons
medulla
Otonom Sistem
Sempatik Bölüm
Parasempatik Bölüm
Ön Beyin (Serebral Korteks’teki yapılar)
Motor korteks
Somatosensory
korteks
Çağrışım
korteksi
Çağrışım
korteksi
Broca
Alanı
Görsel
korteks
İşitsel korteks
Wernicke
Alanı
Çağrışım alanları, Ayna nöronlar
HOMONCULUS
DUYUSAL
MOTOR
ÖN BEYİN (İçerdeki, Subkortikal, yapılar)
Talamus
Hipotalamus
Orta beyin
Korpus Kallosum
Pons
Beyincik
Medulla
Korpus Kallosum
ÖN BEYİN (İçerdeki, Subkortikal, yapılar:
Limbik Sistem)
Deneysel Psikoloji: öğrenme,
Hipokampüs
Amigdala
BEYİN YARIMKÜRELERİ ve UZMANLAŞMA
Sol beyin
Analitik düşünme
Mantık
Matematik
Dil
Sağ el ile dokunma
Yazı yazma
Sağ beyin
Bütüncül düşünme
Sezgi
Yaratıcılık
Sanat Müzik
Yüz tanıma
Sol el ile dokunma
Mekansal Kurulum
Korpus kallosum (ayrık beyin vakaları),
Başat el ve dil alanı (Broca ve Wernicke alanları) arasındaki ilişki
ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ
SOMATİK SİNİR SİSTEMİ:
MSS’ne bilgi getiren tüm duyusal ve motor nöronlardan oluşur
OTONOM SİNİR SİSTEMİ:
MSS ile iç organlar ve salgı bezleri arasında bilgi taşıyan nöronlar
Sempatik sinir sistemi
Acil durumlarda ani hareketler için vücudu hazırlar
Parasempatik sinir sistemi
Vücudu sakinleştirir