PÜRİN-PİRİMİDİN592.26 KB

1/30/2012
Besin
Nükleoprotein
BESİNLER İLE ALINAN NÜKLEİK
ASİTLERİN SİNDİRİMİ
Nükleik asit + Protein
Protein sindirimi
Prof.Dr.Dildar Konukoğlu
Deoksiribonükleaz
Oligonükleotit
DNA
Oligonükleotit
Mononükleotit
Diesteraz
RNA
Mono ve oligonükleotit
Ribonükleaz
Barsak
Pasif Difüzyon
Mononükleotit
Nükleozit + fosfat
Nükleotidaz
Barsak
Doku
Karaciğer
Böbrek
Dalak
Barsak, vb
1
1/30/2012
Pürin sentezi
• Pürin sentezi karaciğer ve plasenta
• Beyinde = ekzojen kaynak
Nükleozit
Pürin/Pirimidin + Pentoz
• Periferal lenfositler ise denova pürin sentezi
• Eritrositlerde sentez yok
Serbest
Nükleotit sentezi
Kurtarma yolları
PÜRİN BAZLARININ SENTEZİ
Hipoksantin
Adenin
Denova
sentez
Salvage
sentez
Pürin nükleotit sentezinde iki yol bulunur
Guanin
PÜRİN HALKASININ KAYNAKLARI
Ksantin
PENTOZ FOSFAT YOLU
RİBOZ -5 FOSFAT
ATP
(+)
X
ATP,Pi
AMP, GMP, IMP
AMP
5-PRPP
Sentez yeri : SİTOZOL
2
1/30/2012
Formimidoimidazol
karboksamid ribonükleotit
O
(+)
H2N
X
O
IMP siklohidrolaz
P
O
CH2
Glu, PPi
O
O
P
P
P
O
CH2
Gln
OH
HO
PRPP amidotransferase
phosphoribosylpyrophosphate (PRPP)
Fosforibozil 1-pirofosfat
(PRPP)
N
N
N
H
ribose-P
NH2
O
O
H2O
N
HN
HO
CH
C
IMP (inosine monophosphate)
OH
N
phosphoribosylamine
Fosforibozil
N
ribose-P
amin
IMP sentezi için = 5ATP+ 2 Glutamin +1 Glisin +
1 CO2 +1 Aspartat + 2 THF
İNOZİN
MONOFOSFAT
Adenilosüksinat
Sentaz
Aspartat
GTP
Oxa
ADENİLO
SÜKSİNAT
Malat
Adenilo
süksinaz
NAD
IMPDehidrogenaz
KSANTİN
MONOFOSFAT
Glutamil
amidotransferaz
Glutamin
ATP
Fumarat
Deoksiribonükleotit oluşumu
X
Nükleozit di ve trifosfat sentezi
•
•
•
•
•
•
•
•
AMP + ATP
2ADP
Enzim :
GMP + ATP
GDP+ ADP
Enzim:
GDP + ATP
GTP+ ADP
Enzim:
CDP + ATP
CTP+ ADP
Enzim:
Pürinlerin Salvage (kurtarma) reaksiyonu; Serbest pürinlerin
PRPP tarafından fosforilasyonu
Ribonükleotit
(Difosfat)
Redükte thioredoksin(FAD)/
gluterodoksin (GSH)
2- deoksiribonükleotit
(Difosfat)
Okside thioredoksin/
gluterodoksin
Enzim
Substrat
Adenin +
Hipoksantin +
Guanin +
Ürün
AMP + PPi
IMP+ PPi
GMP + PPi
NADP+
NADPH+ +H+
3
1/30/2012
Pürin katabolizması
Pürin sentez inhibitörleri
Adenozin
AMP
Guanozin
GMP
Nükleotidaz
Azoserin
Glutamin analoğu
Diaznorlösin
Mikofenolik asit
Glutamin analoğu
IMP DH(-).İmmunosupresif
6-merkaptopürin
Tioguanin
Azotiopurin
IMP DH, Adenilosüksinaz (-)
Antikanser ilaçlar (ALL ve AML)
6-merkaptopürine dönüşür,
İmmunosupresif
NH4
Nükleotidaz
İnozin
IMP
Riboz
1-P
Riboz
1-P
Guanaz
HİPOKSANTİN
GUANİN
KSANTİN
H20 + O2
H 2 02
X
Ürikaz
Hastalık
Defekt
Sonuç
Gut
Hiperürikemi
Lesch-Nyhan
sendromu
Kombine immun ADA (-)
yetmezlik
İmmun yetmezlik Pürin nükleotit fosforilaz (-)
Böbrek taşı
Adenin fosforibozil transferaz (-)
Hiperürikemi
Ksantinüri
Hipoürikemi
Ksantinüri
Böbrek taşı
Hiperürikemi
KO (-), Mo (-)
Von Gierke
Hiperürikemi
Allopurinol; kompetitif inhibitör
Kolşisin özellikle akut gut artritinde
antienflamatuvar
Probenesid veya salisilat ; Ürat
atılımını arttırır
Hiperürikemi
Böbrek taşı
PİRİMİDİN NÜKLEOTİTLER
Denova sentez
Azot ve karbon kaynakları ;
Glutamin (N3)
CO2 (C2)
Aspartat (N1,C4,C5,C6) ‘dır.
PRPP ve THF
CO2 + ATP+ GLUTAMİN
PÜRİN NÜKLEOTİDLERİ
PRPP
Pirimidin
Nükleotitleri
X
X
(UDP,UTP,dUTP ve CTP)
4
1/30/2012
OROTİK ASİD
KARBAMOİL FOSFAT + ASPARTAT
PRPP
X
X
H 20
X
KARBAMOİL ASPARTİK ASİT
Dihidroorataz
Dihidro
OROTİK ASİT
Orotat fosforibozil transferaz
OROTİDİLAT MONOFOSFAT
Dihidroarotat
Dehidrogenaz
(mitokondrial)
CO2
UDP
ATP
Orotidilat dekarboksilaz
UMP
Kinaz
Kinaz
ATP
Pi
UTP
Prokaryotlarda hız kısıtlayıcıdır.
CTP sentaz
ATP
dUMP
dUDP
Glutamin
M-THF
Pirimidin biyosentezi inhibitörleri
x
dUMP
dTMP
1) 6-Azauridine ; Orotidilat dekarboksilaz inhibisyonu
2) 5-Fluorourasil ve 5-Fluorositozin ; Timidilat sentaz
inhibisyonu
5,10-Metilen
THF
Dihidrofolat
NADPH +H
Glisin
Serin-metilen
transferaz
Tetra
Hidrofolat
Serin
3) Folat biyosentezi inhibitörleri: Sulfonamidler.
4) Glutamin analogları: Azaserin ve 6-diazo- norlösin
(DON)
NADP
Pirimidin Salvage-kurtarma yolu
Serbest pirimidin bazlarından pirimidin nükleotidlerinin sentezidir.
İki tip enzim yer alır ;
Kinazlar ve fosforilazlar.
Sitozin
PİRİMİDİN
KATABOLİZMASI
NH3
NADPH+H
Urasil
Dihidrourasil
Ureidopropionat
NADPH+H
H 2O
H 2O
β-alanin
Urasil + Riboz 5P Uridin + Pi
Üridin fosforilaz
Uridin + ATP UMP +ADP
Uridin kinaz
Timin + Riboz 5-P Timidin +Pi
Timin fosforilaz
Timidin + ATP TMP + ADP
Timidin kinaz
Deoksiüridin + ATP
dUMP + ADP Deoksiüridin kinaz
H 2O
Asetat
Üre sentezi
β-aminoizobütirat
Metilmalonil KoA
5
1/30/2012
Pirimidin sentez bozukluğu
TipI Orotik asitüri
Orotat fosforibozil transferaz ve
Orotidilat dekarboksilaz
Tip II Orotik asitüri
Hiperammonemi Tip II
Ornitin transkarbamoilaz eksikliği
İlaç indüklü orotik asitüri
OMP dekarboksilaz
Pirimidin yıkılım bozukluğu
6