ıv.enzimler - Biyoloji Kutusu

IV.ENZİMLER
Aktivasyon Enerjisi: Bir tepkimenin gerçekleşmesi için sistemde bulunması gereken serbest enerji
miktarıdır.(jul/mol)
Biyokimyasal Tepkime: Canlı bünyesinde meydana gelen kimyasal tepkimelerdir.
Endergonik Tepkime : Enerji alan biyokimyasal tepkimelerdir.
Egzergonik Tepkime: Enerji veren biyokimyasal tepkimelerdir.
Katalizör: Tepkimeye katılan fakat tepkimeden etkilenmeden çıkan ve tepkimeyi hızlandıran maddelerdir.
A+B+CC+D
(C burada katalizördür.)
Katalizörler, aktivasyon enerjisini düşürür.
Canlılar, protein yapılı doğaları gereği yüksek sıcaklıklara dayanamazlar.Ama aynı zamanda da, birçok endergonik ve
ekzergonik tepkimeyi gerçekleştirmek zorundadırlar.
Canlılar, Enzimleri kullanarak düşük sıcaklıkta gerçekleşmeyecek tepkimelerin gerçekleşmesini sağlarlar.
Enzimler, biyolojik katalizörlerdir.
ENZİMLERİN GENEL YAPISI
1.Basit enzimler:
Sadece proteinden meydana gelmiştirler.Protein yapıları karmaşıktır.Protein yapıları üçüncül ve dördüncül yapı
gözlenir.
2.Bileşik enzimler:
Temel kısmı yine proteindir.Fakat protein yapıda olmayan yardımcı
yapıları da bulunur.Bu yardımcı yapılar koenzim ya da kofaktördür.
Kofaktörler, enzim yapısına katılan inorganik
maddelerdir.(demir,çinko vb.)
 Koenzimler, enzim yapısına katılan organik
maddelerdir.(çoğunlukla vitamin)
Bileşik enzimlerde, enzim protein kısmına apoenzim,apoenzim ile
yardımcı yapının(kofaktör,koenzim) beraberce oluşturduğu bütün
yapıya ise holoenzim adı verilir.

Bileşik enzim kısımları
1
ENZİMLER NASIL ÇALIŞIR
Substrat : Enzimlerin etki ettiği maddelere substrat denir.
Enzimler substrata etki ederek tepkime sonucu oluşan maddeyi yani
ürünü oluştururlar.





Her enzim belirli bir substrat’a etki eder.Yani her enzim
belirli bir substrat’a karşı özelleşmiştir.
Bir enzim ile substrat’ı karşı karşıya geldiğinde, enzimin
protein kısmında bulunan AKTİF BÖLGE, substrat’ı tanır.
Substrat, enzime yerleşir ve tepkime meydana gelir ve
sonuçta ürün oluşmuş olur.
Sadece proteinden oluşmuş enzimlerde tepkimeyi protein kısım gerçekleştirir.
Kofaktör’e sahip enzimlerde ise proteinin tek görevi substratı tanıma ve tepkime noktasına
yerleştirmedir.Tepkimeyi gerçekleştiren kofaktör kısmıdır.
ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ


Her enzim belirli bir substrat’a özelleşmiştir.Bir enzim ancak belirli bir tepkimeyi gerçekleştirebilir.
Bazı enzimler tersinir(çift yönlü) çalışabilir.
Karbonik Anhidraz enzimi ortamdaki karbonik asit ve karbondioksit derişimlerine bağlı olarak
reaksiyon yönünü belirler.
H2O+ CO2  H2C O 3 (Karbonik anhidraz)
H2CO 3  H2O + CO2 (Karbonik anhidraz)






Enzimler, çok hızlı çalışır.Enzimler bir tepkimeyi milyarlarca kat daha hızlı gerçekleşmesini sağlayabilir.
Bir enzim ancak bir kofaktör ile çalışabilir fakat kofaktörler bir enzime özel değildir.Bir kofaktör birçok farklı
enzim ile çalışabilir.
Bazı durumlarda enzimler bir ürünü oluşturmak için takımlar halinde beraberce çalışabilirler.
Enzimler, tepkimeden etkilenmeden çıkarlar.Bu yüzden bir enzim tekrar tekrar kullanılabilir.Fakat, istenmediği
bir durumda enzimler parçalanabilirler.
Bir enzim etki ettiği maddeye göre isimlendirilir.Genellikle bir enzim –az son ekini alır.
Örn: Maltaz, Amilaz, Katalaz, DNA polimeraz
Bazı enzimler inaktif bir şekilde üretilir.Sonradan aktif hale getirilir.
Örn: Pepsinojen  Pepsin


Tripsinojen  Tripsin
Enzimler hem hücre içinde hem de hücre dışına kullanılırlar.
Tek bir enzimin bile çalışmaması, bir canlı için ölüm veya hastalık anlamına gelir.
ENZİM ETKİNLİĞİNE ETKİ EDEN ETMENLER
Çeşitli fiziksel ve kimyasal koşullar enzimlerin çalışmasına etki eder.Enzimlerin etkinliği tepkime hızı ile belirlenir.
Sıcaklık :

O0C suyun içerisinde, enzimler çalışmaz.Çünkü su molekülleri hareket özelliğini kaybetmiştir.Su molekülleri
hareket etmedikçe suda bulunan substratların ve enzimlerin birbirleriye çarpışma olasılığı yoktur.
2


Sıcaklık arttıkça enzimlerin tepkime hızı artar, çünkü enzimin bulunduğu sulu ortamdaki moleküllerin hızı
artmıştır.Bu durum ise birim zamanda, meydana gelen enzim-substrat karşılaşmasını arttırır.
Sıcaklık daha da yükseldikçe enzimin protein kısmı bozulmaya ve en sonunda denatüre olmaya başlar.Aktif
bölgesi işe yaramaz hale gelmiş enzimin etkinliği tamamen durur.
pH değeri:


Her enzim belirli bir pH aralığında çalışır.
Canlıların iç ortamlarındaki pH değerini korumasının ve dengede tutmasının sebebi de budur.
SICAKLIĞ
SICAKLIĞIN ENZİ
ENZİM ÇALIŞ
ALIŞMASINA
ETKİ
ETKİSİ
pH DEĞ
DEĞERİ
ERİNİN ENZİ
ENZİM ÇALIŞ
ALIŞMASINA
ETKİ
ETKİSİ
Enzim derişimi:

Ortamda yeterince substrat olduğu müddetçe , enzim derişimi arttıkça tepkime hızı da artar.
Substrat derişimi:

Substrat derişimi arttıkça tepkime hızı artar.Fakat bir süre sonra enzimler substrat’a doyacağı için tepkime
hızı sabitlenir.
Substrat yüzeyi:

Eğer enzim, bir arada duran bir substrat yığınına etki ediyorsa; substrat yüzeyi arttıkça tepkime hızı artar.
3
Substat yüzeyine her durumda bakılmaz.
Suda çözünen substratlar için substrat yüzeyinden
bahsedemeyiz.
Ancak yağ gibi suda çözünmeyen maddeler veya bir parça
ekmek gibi bütün halinde bulunan substratlar için, substrat
yüzeyi kavramı bir anlam ifade eder.
Suyun varlığı:
Enzim , etkinliğinin meydana gelmesi için suyun belirli bir miktarda bulunması gerekir.
Aktivatör madde : Enzim etkinliğini arttıran maddelerdir. Örn: Pepsinojen  Pepsin (HCl varlığında )
İnhibitör madde: Enzim etkinliğini azaltan maddelerdir. Örn: kurşun, siyanür , ağır metaller
Takımlar halinde çalışan bir enzim grubunda, son
ürünün ortamda fazla birikmesi sonucu,
son ürünün reaksiyon zincirini oluşturan
enzimlerden birisinin çalışmasını inhibe etmesidir.
Bu durumda reaksiyon zinciri durur ve böylece
ortamdaki son ürün miktarının daha fazla artması
engellenmiş olur.
Bu olaya Geri Bildirim Mekanizması(Feed-Back)
adı verilir.
Geri Bildirim mekanizması ile enzimlerin çalışması
denetlenmiş olur.
www.biyolojikutusu.com
4