amaç ve hedefler ve program / programlar

KAS Uluslararası Sertifikasyon Ltd. Şti.
ISO 14001
Tetkik Soru Listesi
MADDE
14001-2004 STANDARDININ ŞARTLARI
İNCELENEN
KURULUŞ
KAYITLARI DOKÜMANLARI
BULGULAR (VARSA HARİÇ TUTULAN ALANLAR VE
UYGUNSUZLUKLARI AÇILAN NUMARALARI İLE
BİRLİKTE BELİRTİNİZ)
İNCELENEN
BİRİMBÖLÜM-TESİS
ÇYS’NİN ŞARTLARI VE BAŞLICA UNSURLARI
4
4.1
GENEL ŞART
Kuruluş, bir ÇYS kurup bu sistemin sürekliliğini sağlıyor mu?
Oluşturulan ÇYS standardın şartlarını sağlıyor mu?
Kuruluşun Çevre Politikası ve prosedürlerinin sürekliliği sağlanıyor mu?
ÇEVRE POLİTİKASI
Üst yönetim, çevre yönetim politikasını tarif emiş mi?
Çevre Politikasının faaliyet, ürün ve hizmetlerinin mahiyet, ölçek ve çevre etkilerine uygunluğu hangi ifadelerle
sağlanıyor?
Politika’da kuruluşun genel çevre icraatları ile ilgili ne tür taahhütleri bulunmaktadır?
Kuruluşun sürekli gelişme ve kirlenmenin önlenmesine dair ne tür taahhütleri içeriyor? Bunların başarılmasını hangi
araçlarla sağlıyor?
Yürürlükte bulunan çevreyle ilgili mevzuat ve idarî düzenlemelere ve varsa kendiliğinden tâbi olduğu diğer şartlara
uyacağına dair nasıl bir taahhüt içeriyor?
Çevre amaç ve hedeflerinin belirlenmesi ve gözden geçirilmesi için bir temel sağlıyor mu?
Çevre politikası amaç ve hedeflerin tesbiti için bir çerçeve görevi ifa ediyor mu?
Çevre Politikası Dokümante edilip çalışanlara duyurulmuş mu? Uygulanıyor mu; sürekliliği sağlanıyor mu?
Çevre Politikasının Kamu oyunun incelemesine açık tutulması nasıl sağlanıyor?
4.2
4.3
4.3.1
4.3.2
4.3.3
PLANLAMA
ÇEVRE BOYUTLARI
Kuruluş, çevre boyutlarını ve etkilerini belirlemek ve çevre üzerinde önemli etkileri olan çevre boyutlarını seçmek için
nasıl bir prosedür belirlemiş? Prosedür ve etkin olarak uygulamakta mıdır?
Önemli çevre boyutlarını belirlemek için uygulanan değerlendirme ve derecelendirme yöntemi hakkında kısa bilgi
veriniz. Önemli etkilere sahip çevre boyutları nelerdir?
Kuruluşun etkilendiği (tedarikçi, müşteri, ilgili kuruluş faaliyetleri) çevre boyutları nelerdir?
Kuruluş, belirlediği çevre boyutları ile amaç ve hedefleri arasında bağlantıyı nasıl sağlamaktadır? Amaç ve hedeflerini
belirlerken önemli çevre boyutlarını göz önünde tutuyor mu?
En son durumu yansıtmak amacıyla bu konudaki bilgileri hangi durumda ve hangi sıklıkta yeniliyor?
Kuruluş, ÇYS kapsamındaki tüm çevre boyutları ve etkileri konusunda sorumluluğunu gösterebiliyor mu?
YASAL VE DİĞER ŞARTLAR
Kuruluşun belirlediği kanundan doğan şart ve gereklilikleri nelerdir, bunlar belirlenmiş mi? Bunları sağlamak için nasıl
bir prosedür geliştirmiş?
Kuruluşun, varsa, kendiliğinden ve gönüllü olarak uymayı kabullendiği şart ve gereklilikleri nelerdir, bunlar belirlenmiş
mi? Bunları sağlamak için nasıl bir prosedür geliştirmiş?
AMAÇ VE HEDEFLER VE PROGRAM / PROGRAMLAR
Kuruluş hangi görev ve düzeyler için amaç ve hedefler belirlemiş? Amaç ve hedefler dokümante edilmiş mi? Amaç ve
hedeflerin sürekliliği nasıl sağlanıyorr?
Çevre amaçlarını tespit edip gözden geçirirken;
-Yasal ve diğer şart ve gereklilikleri göz önüne almış mı? Örnek veriniz ?
-Önemli çevre boyutlarını göz önüne almış mı?Örnekleyiniz?
-Teknolojik seçim imkanlarını göz önüne almış mı?
-Mali durumunu göz önüne almış mı?
-İşletme şartlarını ve iş durumunu göz önüne almış mı?
-İlgili tarafların görüşlerini göz önüne almış mı?
Amaç ve hedefler nasıl duyurulmuş, takibi nasıl yapılıyor?
Amaç ve hedefler, kirlenmenin önlenmesi taahhüdünü de içine almak üzere politika ile tutarlı mıdır? Politikada belirtilen
taahhüt ve prensiplerle ilgili belirlenen amaç ve hedeflerin başlıcaları nelerdir?
Kirlenmenin önlenmesi ile ilgili hedefler nelerdir?
Amaç ve hedefler politikanın nasıl uygulanacağını ve sürdürüleceğini belirliyor mu?
Prosedür 17 Form 98 Baskı A
1
KAS Uluslararası Sertifikasyon Ltd. Şti.
ISO 14001
Tetkik Soru Listesi
MADDE
14001-2004 STANDARDININ ŞARTLARI
4.3.3
(DEVAM)
4.4
4.4.1
İNCELENEN
KURULUŞ
KAYITLARI DOKÜMANLARI
BULGULAR (VARSA HARİÇ TUTULAN ALANLAR VE
UYGUNSUZLUKLARI AÇILAN NUMARALARI İLE
BİRLİKTE BELİRTİNİZ)
İNCELENEN
BİRİMBÖLÜM-TESİS
Amaç ve hedefleri gerçekleştirmek ve sürekliliğini sağlamak üzere çevre yönetim program(lar)ı hazırlanmış mı?
Program(lar), amaç ve hedefleri gerçekleştirmeye uygun mu?
Çevre yönetim program(lar)ı nasıl belirleniyor? İlgililere nasıl duyuruluyor?
Program(lar)da, her bir görev ve yönetim kademesinin sorumluluğu belirlenmiş mi?
Program(lar)da, gerekli araçlar ve gerçekleştirme tarih (başlangıç-bitiş) ve süreleri belirlenmiş mi?
Program(lar)ın takibi nasıl yapılıyor?
Gerektiğinde program(lar) değiştirilebiliyor mu? (bir proje, yeni bir gelişme, yeni veya değiştirilmiş bir faaliyet olduğunda
UYGULAMA VE FAALİYETLER
KAYNAKLAR , GÖREVLER,SORUMLULUK VE YETKİ
Çevre yönetiminin etkinliğini sağlamak amacıyla görev, sorumluluk ve yetkiler tarif edilmiş; dökümante edilmiş; ilgililere
duyurulmuş mu?
Yönetim, ÇYS’nin uygulanması ve kontrolü için gerekli özel hünerleri, beşeri, teknolojik ve mali kaynakları sağlıyor mu?
Yönetim temsilcisi ya da temsilcileri üst yönetim tarafından tayin edilmiş mi?
Yönetim temsilcisi yada temsilcilerinin bu standarda uygun ÇYS’nin kurulmasını, uygulanmasını ve sürekliliğini
sağlamak amacıyla görevleri, sorumluluk ve yetkileri belirlenmiş mi?
Yönetim temsilcisi ÇYS’nin gözden geçirilmesine esas teşkil etmek amacıyla sistemin performansını üst yönetime hangi
periyotta rapor ediyor? Raporun içeriği nedir?
4.4.2
UZMANLIK , EĞİTİM VE FARKINDA OLMA
Eğitim ihtiyacı nasıl belirleniyor?
Çevre üzerinde önemli etkiler yapabilecek kişiler uygun eğitime tabi tutuluyor mu?
Çalışanlara, her seviyede ve her çeşit göreve katılanlara (kuruluş adına çalışan müteahhit gibi);
çevre politikası, prosedürleri ve ÇYS nin gereklerine uyma,
yaptıkları iş ile ilgili fiili veya potansiyel çevre etkilerinin önemi ve şahsi performanslarının geliştirmenin çevreye
sağlayabileceği yararlar,
Çevre Politika ve prosedürlerine ve ÇYS’nin gereklerine uyumun sağlanması; acil hallere hazırlıklı olma ve gerekli
işlemlerin uygulanmasındaki görev ve sorumluluklar,
işlemlerde belirlenen ve uygulanan prosedürlerden ayrılmanın muhtemel sonuçları
konularıyla ilgili hangi eğitimler verilmektedir? Bu eğitimlerin sürekliliği nasıl sağlanmaktadır?
Çalışanlar, bu konuların önemini anlamış mı; bu konuda yeterli bilince sahip mi ?
Yukarıdaki konuların yerine getirilmesi için nasıl bir prosedür belirlenmiş ve uygulanıyor?
Çevre üzerinde önemli etkilere sebep olabilecek görevleri yapan kişiler belirlenmiş mi? Bu kişler uygun öğretim ve
eğitime ve/veya gerekli tecrübeye sahip mi?
Müteahhitlere ait personelin gerekli eğitime sahip olmasını nasıl sağlıyor ve müteahhitlere bunu göstermelerini şart
koşuyor mu?
4.4.3
İLETİŞİM
Çevre boyutları ve ÇYS yönünden;
Birimlerarası iletişimin sağlanması ile ilgili nasıl bir prosedür belirlenmiş ve uygulanıyor?
Kuruluş dışındaki ilgili taraflardan gelen iletişim bilgilerinin kabülü, kaydı ve cevaplandırılması ile ilgili nasıl bir
prosedür belirlenmiş ve uygulanıyor?
Kuruluşun önemli çevre boyutları ile ilgili dış haberleşme işlemlerinin neler olduğu belirlenmiş mi? Bu konudaki
kararların kayıtları tutuluyor mu?
Prosedür 17 Form 98 Baskı A
2
KAS Uluslararası Sertifikasyon Ltd. Şti.
ISO 14001
Tetkik Soru Listesi
MADDE
14001-2004 STANDARDININ ŞARTLARI
4.4.4
**
İNCELENEN
KURULUŞ
KAYITLARI DOKÜMANLARI
BULGULAR (VARSA HARİÇ TUTULAN ALANLAR VE
UYGUNSUZLUKLARI AÇILAN NUMARALARI İLE
BİRLİKTE BELİRTİNİZ)
İNCELENEN
BİRİMBÖLÜM-TESİS
DÖKÜMANTASYON
Yönetim sistemi ana unsurları ve bu unsurlar arasındaki ilişkiler tanımlanmış mı? ÇYS’nin ana unsurları nelerdir?
ÇYS’nin bütünü hangi dokümanda açıklanmışıtr?
Kuruluş, ÇYS üzerinde etkili olan başka bir yönetim sistemi (kalite, sağlık, gıda güvenliği, vb.) -eğer varsa- ile ilişkilerini
açıkça belirtiyor mu?
Dokümante etme işlemi nasıl yönlendiriliyor, belirlenmiş mi?
Çevre Politikası; amaç ve hedefler; görev, sorumluluk ve yetkiler; YGG işlemleri nasıl dokümante edilmiş?
İzleme-Ölçme ve gerekli İşlem Kontrolü prosedürleri/talimatları dokümante edilmiş mi?
Bu unsurlararası ilişki ve yönlendirme ile ilgili bilgiler yazılı olarak veya elektronik ortamda saklanıyor mu?
4.4.5
**
4.4.6
**
4.4.7
**
DÖKÜMANLARIN KONTROLÜ
Dokümanların yerleri belirli mi? Dağıtımları nasıl yapılıyor?
Hangi süreler içinde gözden geçiriliyor? Yeterlilikleri yetkili personel tarafından onaylanmış mı? Bu iş için kimler yetkili?
En son kopyalarının ilgili yerlerde bulunması nasıl sağlanıyor? Güncelliği nasıl takip ediliyor?
Geçerliliğini yitirmiş nüshaların toplanması ve kullanımının önlenmesi nasıl sağlanıyor?
Kuruluş içinde kullanılan dokümanlar güncel mi? Önemli işlemlerin yürütüldüğü yerlerde bulunuyor mu, kolayca
ulaşılabilir mi?
Geçersiz dokümanlar nasıl tanımlanıyor ve ne kadar süre ile saklanacağı belirlenmiş mi?
Dokümanlar okunabilir mi? Dokümanların üzerinde yürürlük veya gözden geçirilme tarihleri var mı? Kolayca
belirlenebiliyor mu?
Dokümanların uygulamaya konması ve değiştirilmesi ile ilgili olarak prosedür ve sorumluluklar belirlenmiş ve
uygulanıyor mu?
FAALİYETLERİN KONTROLÜ
Kuruluş, önemli çevre boyutları ve amaç-hedefler ile bağlantılı işlem ve faaliyetleri belirlemiş midir? Bu işlem ve
faaliyetlerin başlıcaları neler? Bu işlem ve faaliyetler nasıl kontrol altına alınıyor?
Bakım işlemleri kontrol kıstasları için nasıl bir prosedür belirlemiş ve uygulamaktadır?
Hammaddeler; yan, ara ve bitmiş ürünler; kimyasallar; basınçlı tüpler; atık maddeler, vb. depolanması gibi faaliyetler için
hangi işlem kontrol kıstaslarını oluşturmuş?
Kuruluş, ÇYS’ni aksatmayacak hangi dokümante edilmiş işlem kontrol prosedürlerini belirlemiş ve uygulanmasını
sağlıyor?
İşlem kontrol kıstaslarına uyulması nasıl sağlanıyor? Hangi tedbirler alınmaktadır?
Kuruluş tarafından kullanılan mal ve hizmetlerin önemli çevre boyutları ile bağlantılı prosedürleri tedarikçi ve
müteahhitlere nasıl bildiriliyor?
ÇYS kapsamında olmayıp çevre etkisi yaratan faaliyetler nasıl kontrol altına alınıyor?
ACİL DURUMA HAZIR OLMA VE MÜDAHALE
Kuruluş, kaza ve acil hallere maruz kalma ihtimallerini belirlemiş mi? (yangın, deprem, sel, sabotaj, patlama, çevre
kazası vb.)
Kaza ve acil hallerde oluşabilecek çevre etkilerinin önlenmesi veya hafifletilmesi için nasıl bir prosedür belirlenmiş ve
uygulanmaktadır? Bu tür durumlarda ortaya çıkma ihtimali olan çevre etkileri nelerdir? Bu etkileri önlemek/etkisini
azaltmak için alınan tedbirler nelerdir?
Bu prosedürlerin uygunluğunun denenmesi amacıyla uygun aralıklar belirlenerek tatbikatlar yapılıyor mu? Kaza ve acil
hallere ilişkin senaryolar belirlenmiş mi?
Kaza ve acil hallerin ortaya çıkmasından veya yapılan tatbikatlardan sonra ilgili prosedür gözden geçiriliyor mu;
gerektiğinde yeniden düzenleniyor mu?
Acil haller sırasında müdahale, kurtarma, ilkyardım, vb. ekipler belirlenmiş mi? Bu kişilerin eğitimi sağlanıyor mu?
Prosedür 17 Form 98 Baskı A
3
KAS Uluslararası Sertifikasyon Ltd. Şti.
ISO 14001
Tetkik Soru Listesi
MADDE
14001-2004 STANDARDININ ŞARTLARI
4.5.2
UYGUNLUĞUN DEĞERLENDİRİLMESİ
Uygunsuzlukların/olası uygunsuzlukların tesbiti,

nedenlerinin incelenmesi,

nedenlerin ortadan kaldırılması/zararlı etkileri azaltacak yönde harekete geçilmesi,

DÖF’ün başlatılması,

sonuçlandırılması
konularında sorumluluklar ve yetkiler nasıl paylaşılmış? Bu faaliyetler için prosedür belirlenmiş ve uygulanıyor mu?
4.5.3
UYGUNSUZLUK DÜZELTİCİ FAALİYET VE ÖNLEYİCİ FAALİYET
Düzeltici veya önleyici faaliyetler için bilgi kaynakları nelerdir?
DÖF problemin büyüklüğü ve ortaya çıkan çevre etkisi ile orantılı mı?
DÖF takibi nasıl yapılıyor? DÖF’ün etkinliği nasıl takip ediliyor?
DÖF sonucunda dökümante edilmiş prosedürlerdeki değişiklikleri uygulayıp, kayıtlarını tutuyor mu?
KAYITLARIN KONTROLÜ
Çevre ile ilgili kayıtlar tanımlanmış mı, bunlar nelerdir? (eğitim, izleme-ölçme, denetim, gözden geçirme vb.)
Kuruluş, kayıtların belirlenmesi, uygulanması ve yönetimi ile ilgili bir prosedür belirlemiş ve uyguluyor mu?
Kayıtlar okunaklı, belirlenebilir ve söz konusu faaliyet, ürün veya hizmetin izlenmesine uygun mu?
Kayıtlar kolaylıkla ulaşılabiliyor mu? Bozunmaya karşı hangi tedbirler alınmaktadır? Kaybolmalarını önleyecek tedbirler
nelerdir?
Nerede saklanıyor? Ne kadar süre ile saklanacakları bir esasa bağlanmış mı?
İÇ TETKİK
ÇYS’nin planlanmış düzenlemelere uyup uymadığını; uygun bir şekilde uygulanıp sürekliliğinin sağlanıp sağlanmadığını,
tayin etmek ve sonuçları yönetime bildirmek için bir prosedür belirlenmiş ve uygulanıyor mu? Her türlü zaman ve görev
çizelgesini içine alan denetim programı var mı? Denetim için planlama nasıl yapılıyor?
Denetim programı faaliyetin önemi ve bir önceki tetkik sonuçlarına göre programlanmış mı? Hangi sıklıkta denetim
planlanıyor?
Kontrol listeleri kullanılıyor mu?
Denetim kuruluşun çevre ile ilgili tüm faaliyetlerini, proseslerini, sahalarını ve alanlarını kapsıyor mu? Standardın tüm
şartlarını doğruluyor mu?
Denetim sonuçları raporlanmış mı? Uygunsuzlukların takibi için nasıl bir yöntem izleniyor?
Denetim sonuçları hakkında yönetime bilgi nasıl sağlanıyor?
Denetim yetkin personel tarafından yapılmış mı? Bu yetkinlik nasıl sağlanmış?
Kuruluş denetimi, eğer diğer yönetim sistemlerinin denetimi ile birleştirmiş ise, denetimin kalitesi denetimlerin
birleşiminden olumsuz yönde etkilenmiş midir? Bu durumda, ÇYS’nin tüm şartlarının karşılandığını nasıl güvence altına
almaktadır?
YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ
Üst yönetim, uygunluğunun, yeterliliğinin ve etkinliğinin devam ettiğini teminat altına almak için ÇYS’ni hangi yöntemle
ve aralıklarla gözden geçiriyor?
Gözden geçirme işlemi için gerekli bilgiler (tetkik sonuçları; amaç-hedef-programlar; DÖF’ler; çevre boyutları gibi
unsurlarda yapılması muhtemel değişiklikler) sağlanmış mı?
Gözden geçirme işlemi dokümante edilmiş mi?
İLAVE SORULAR
Tüm Tetkik Boyunca logo kullanımına dikkat ediliyor mu?
4.5.4
**
4.5.5
4.6
İNCELENEN
KURULUŞ
KAYITLARI DOKÜMANLARI
BULGULAR (VARSA HARİÇ TUTULAN ALANLAR VE
UYGUNSUZLUKLARI AÇILAN NUMARALARI İLE
BİRLİKTE BELİRTİNİZ)
BÖLÜM
ADI
Çevre Politikasına herhangi bir uyumsuzluk karşısında alacağı önlemleri belirlemiş mi?
Kuruluş, ÇYS kapsamındaki faaliyetlerin tüm çevre boyutları ve etkileri konusunda sorumluluğunu gösteriyor
mu?Tümüyle ÇYS kapsamında olmayan hizmet ya da faaliyetlerin ara yüzeyleri (örn: ortak bir arıtma tesisi, ısı tesisi,
vb.) çevre boyutlarını belirlemiş ve değerlendirmiş mi?
Belgelendirme kapsamı belirlenirken çevreyle ilgili lisans (ruhsat) kapsamları dikkate alınmış mı?
Prosedür 17 Form 98 Baskı A
4