Ek Dosyayı İndir

TESİSAT BİLGİSİ DERS NOTU 3
ELEKTRİK DEVRESİ
Elektrik Devresi: Üreteç, sigorta, anahtar, alıcı(almaç) ve iletkenden meydana gelen kapalı
bir devre akımının geçtiği yola "Elektrik Devresi" adı verilir. Diğer bir deyişle elektrik devresi;
üreteçten çıkan akımın sigorta, anahtar, alıcı ve iletkenden geçerek tekrar üretece gelmek
için izlediği yola denir.
ELEKTRİK DEVRESİNİ MEYDANA GETİREN ELEMANLAR
İletken teller, üreteç, lamba, direnç, reosta, anahtar, ampermetre, voltmetre, elektrik tüketiciler,
sigorta, transformatör, kondansatörler, diod, transistör, devre elemanlarından bazılarıdır.
1. Üreteç: Elektrik devresindeki alıcıların çalışabilmesi için gerekli olan elektrik enerjisini
üreten devre elemanıdır. Üreteç doğru akım kaynağı (pil, akümülatör, dinamo) ve alternatif
akım kaynağı olarak "Alternatör" şeklinde ikiye ayrılır.
Diğer bir ifadeyle, Elektrik devresinde potansiyel farkı oluşturarak yük geçişini sağlayan
elemanlardır.
Şeklinde gösterilir.
2. Sigorta: Devreyi aşırı akımın zararlı etkilerinden koruyan devre elemanıdır.
3. Anahtar: Devreyi açıp kapamaya yarayan araçlardır. Anahtar açıldığında alıcıya giden
akım kesilir ve alıcı durur. Kapatıldığında ise devreden akım geçer ve alıcı çalışır. Büyük
akımlara kumanda eden anahtarlara "şalter" adı verilir.
Şeklinde gösterilir.
4. Alıcı (almaç): Elektrik enerjisini tüketerek çalışan, yani elektrik enerjisini başka enerjilere
dönüştüren makinalardır. (lamba, ütü, elektrik motorları vb.)
5. İletken: Akım kaynağı ile alıcıyı birleştiren ve elektrik akımının üzerinden geçtiği yoldur.
Elektrik yüklerinin üretecin bir kutbundan çıkarak diğer kutba gitmesi için oluşturulan
düzeneğe elektrik devresi denir.
Direnç: Elektrik devresinde akımın geçişine karşı koyan elemanlardır.
Şeklinde gösterilir
Reosta: Elektrik akımının şiddetini değiştirmek için kullanılır.
Şekillerinden biriyle gösterilir.
Ampermetre: Akım şiddetini ölçer. Devreye seri bağlanır.
Şeklinde gösterilir
Voltmetre: Potansiyel Farkını ölçer devreye paralel bağlanır.
Şeklinde gösterilir.
Potansiyel Farkının ölçülmesi: İki nokta arasındaki potansiyel farkı ( gerilim ) voltmetre ile
ölçülür. Potansiyel farkı V ile gösterilir. Birimi volt tur.
NOT: Seri bir devrede bütün noktalardaki akım şiddetleri eşittir. Paralel devrede bütün
kollardaki potansiyel farkları eşittir.
Direnç ve Ölçülmesi: Elektrik devrelerinde akımın geçişini zorlaştıran etkiye direnç denir.
Direnç R ile gösterilir. Birimi Ohm () dir. Direnç Ohmmetre ile de ölçülebilir.
ELEKTRİK DEVRESİ ÇEŞİTLERİ
Elektrik Devreleri: "açık devre", "kapalı devre" ve "kısa devre" olmak üzere üçe
ayrılırlar.
a) Açık Devre: Elektrik devresindeki anahtarın açık durumda olduğu ve devreden akımın
geçmediği, alıcının çalışmadığı devrelere denir.
b) Kapalı Devre: Devreye kumanda eden anahtar kapalı durumda iken devreden akım
geçer ve alıcı çalışır, bu durumdaki devreye "Kapalı Devre " denir.
c) Kısa Devre: Anahtar kapalı durumda iken herhangi bir nedenle elektrik akımı alıcıya
ulaşmadan devresini kısa yoldan tamamlıyorsa bu devreye " Kısa Devre" denir.
Diğer bir ifadeyle, Akımın dirençsiz yolu tercih etmesine kısa devre denir.
Şekilde K anahtarı kapatılırsa, akım dirençsiz yoldan gider. Dolayısıyla lambanın
üzerinden giden akım artık lamba üzerinden gitmez ve lamba söner.