Farmasötik etkileşme (Geçimsizlik)

İlaç Etkileşmeleri ( Yrd.Doç.Dr. İlker KELLE)
Farmasötik etkileşme (Geçimsizlik)
Vücut dışında: Şelasyon, sorpsiyon, vb
Tiyopental + süksinilkolin
(aynı enjektörde çökelirler)
Beta-laktam + proteinli mayi
(immünojenik kompleks oluşabilir)
İnsülin + infüzyon borusunun plastiği
(insülinin % 20’si boruya yapışır)
Farmakodinamik etkileşme – 1
Etki yerinde: Zıt etki oluşturma, kimyasal etkileşim, vb
Kimyasal antagonizma
Antidot: Heparin + protamin
Fizyolojik antagonizma
Zıt etki: Adrenalin + nitratlar
Farmakolojik antagonizma
Kompetitif: Adrenalin + betablokör
Non-kompetitif: Adrenalin + fenoksibenzamin
Farmakodinamik etkileşme - 2
Etki yerinde: Reseptör duyarlığı artışı, sinerjistik etki, vb
Potansiyalizasyon
Geri-alım blokajı: MAO inhibitörü + efedrin
Sumasyon
Aritmetik toplam (!) : 2 adet aminoglikozid
Farmakokinetik etkileşme - Emilim
Etki yerinden uzakta: ADME tipi
• Mide boşalması yavaşlar (antihistaminik, opioid, antikolinerjikler)
Etkilenen: Sülfonamid, parasetamol, tiyazid, fenilbutazon
• Mide boşalması hızlanır (metoklopramid, magnezyumlu antiasidler)
Etkilenen: Parasetamol, siklofosfamid
• Mide pHsında artma (H2-antagonistleri, antiasidler)
Etkilenen: Digoksin, enterik kaplı ilaçlar, ketokonazol
• Bağlama (kolestiramin, kaolin-pektin)
Etkilenen: Pravastatin, varfarin, piroksikam, linkomisin
• Barsak enzim inhibisyonu-emilim artışı (Ca2+ blokör, flukonazol)
Etkilenen:Terfenadin, midazolam, siklosporin
Farmakokinetik etkileşme – Dağılım
Etki yerinden uzakta: ADME tipi
Albumine bağlı ilaç fraksiyonunu azaltma
Salisilat, Klofibrat, Fenilbutazon, Sülfonamid
Etkilenen ilaçlar:
Varfarin, Tolbutamid, Klorpropamid
Metotreksat, Fenitoin, Tiyopental
Farmakokinetik etkileşme - Metabolizma
CYP450 ile metabolize olan ilaçlar
Antibiyotik (klaritromisin, eritromisin, kotrimoksazol, rifampin)
Hipnosedatif (alprazolam, diazepam)
Antiinflamatuar (diklofenak, ibuprofen, indometazin)
Antifungal (itrokonazol, ketokonazol, flukonazol)
Kalsiyum antagonisti (diltiazem, nifedipin, verapamil)
Antidepresan (sertralin, fluoksetin, fluvoksamin, imipramin)
Antidiyabetik (glibenklamid, gliklazid, glipizid)
Hormon (etinilöstradiol, progesteron)
Diğer (parasetamol, astemizol, losartan, omeprazol, simetidin)
CYP3A inhibitörleri
Ketokonazol
Itrakonazol
Flukonazol
Simetidin
Klaritromisin
Eritromisin
Troleandomisin
Greyfurt suyu
CYP3A indükleyiciler
Karbamazepin
Rifampin
Rifabutin
Ritonavir
St. John’s Wort
(Kantaron, Binbirdelik otu)
Farmakokinetik etkileşme – Atılma
Etki yerinden uzakta: ADME tipi
İdrar asitleşirse atılımı artar
Amfetamin, Efedrin, Fenitoin
Klorpromazin, Amitriptilin, İmipramin
Meperidin, Kinidin, Teofilin, Nikotin
İdrar bazikleşirse atılımı artar
Varfarin, Salisilat, Fenobarbital
Fenilbutazon, Sulfadiazin, Tolbutamid
Tetrasiklin, Nitrofurantoin, Nalidiksik asit
İlaçların Gıdalarla Etkileşmesi
Aç karnına alınmalı
Antihistaminik
Asetaminofen
ADE İnhibitörleri
Penisilinler
Sefalosporinler
Kinolonlar
Makrolidler
Antifungaller
Tetrasiklin
MAO İnhibitörleri
Tok karnına alınmalı
NSAİ İlaçlar
Teofilin (yağlı yemek ile)
Lovastatin
Kortikosteroidler
Sefuroksim aksetil
http://www.scoup.net/M3Project
Sunumlarda Merhum Sayın Prof. Dr. Oğuz GÜÇ Hocamızın sunumlarından da
yararlanılmıştır.