DİYABET NEDİR ?

DİYABET NEDİR ?
Vücudun besinleri enerji için
kullanma yeteneğini bozan ciddi
ve uzun süren bir hastalıktır.
DİYABETTE BESLENMENİN
ÖNEMİ NEDİR ?
 Diyabette
etkili beslenme tedavisinin kısa
ve uzun dönemde diyabet sonuçları için
önemli faydaları vardır hem hipo hem
hiperglisemi diyabetli bireyler için tahrip
edici etkiler yaratır. Kan şekerini oluşturan
asıl kaynak yiyeceklerdir bu nedenle
sağlıklı beslenme , diyabette tedavinin
temelidir.
Diyabetli bir bireyin diyeti , gereksinmeler
açısından , sağlıklı bir insanın diyetinden
farklı değildir.
En büyük farklılık ;
 Besinin yenildiği zaman
 Besinin miktarı
 Besinin içeriği
Beslenme Tedavisini İyi Bir Şekilde
Uygulamak Bize Ne Kazandırır ?
 Kan
glikozunu normal bir düzeyde
tutar
 Kan yağlarının düzenlenmesini sağlar
 Uygun vücut ağırlığı sağlar
 Çocuklarda uygun büyümeyi ve
gelişmeyi sağlar
 Egzersizde
oluşabilecek problemleri
önler
 Diyabetin komplikasyonlarını (böbrek
, göz hasarı ve ayak yaraları, kalp
damar hastalıkları , nörolojik
bozukluklar , hipoglisemi ve
hiperglisemi önler)
 Yaşam kalitesinin süresini artırır.
KAN ŞEKERİNİ YÜKSELTEN
FAKTÖRLER NELERDİR ??
 Nişastalı
besinlerin ısıtılması
Örnek = sıcak patates , soğuk patatese
göre kan şekerini daha çok yükseltir.
 Yemek yerken su içilmesi hızla mideyi
boşalttığı için kan şekerini hızlı yükseltir.
 Olgun meyveler olgun olmayan meyvelere
göre kan şekerini daha hızlı yükseltirler
 Rafine
şeker , meyve suları
 Kepeği alınmış besinler kepekli besinlere
göre kan şekerini hızlı yükseltirler
 Kabuksuz yenen sebze ve meyveler kan
şekerini hızlı yükseltirler
 Kurubaklagiller kan şekerini yavaş
yükseltirler
HİPOGLİSEMİDE NE YAPMALIYIZ ?
3
adet kesme şeker
 125 ml meyve suyu
 150 ml (1,5 çay bardağı) suya 3 kesme
şeker katınız ve bunu içtikten sonra 1 su
bardağı şekersiz süt içiniz
EGZERSİZ YAPARKEN NASIL BESLENMELİYİZ ?
EGZERSİZ TİPİ
Kısa Süreli ,
Yoğunluğu Az
(Yürüyüş)
Orta Yoğunlukta
(tenis , yüzme , golf ,
bisiklet)
Yoğunluğu Fazla
(futbol , basketbol ,
yüzme , kayak)
SÜRESİ
< 30 dakika
1 Saat
1 – 2 Saat
KAN ŞEKERİ
DÜZEYİ
ÖNERİLEN BESİN
<100 mg / dl
1 ekmek veya 1 meyve
>100 mg / dl
Değişilmez
<100 mg / dl
½ et + 1 ekmek + 1 süt veya
1 meyve
100 – 180 mg / dl
1 ekmek + 1 meyve
180 – 300 mg / dl
Yiyecek ilavesi gerekmez
> 300 mg / dl
Kan şekeri kontrolü
sağlanana kadar tedavisine
başlanmaz
<100 mg / dl
1 et + 2 ekmek + 1 süt + 1
meyve
100 – 180 mg / dl
½ et + 1 ekmek + 1 süt + 1
meyve
180 – 300 mg / dl
1 ekmek veya 1 meyve
>300 mg / dl
Kan şekeri kontrolü
sağlanana kadar tedavisine
başlanmaz
TATLANDIRICI NEDİR ?
 Şeker
tadı veren , düşük kalorili veya
kalori içermeyen maddelerdir. 2 türlüdür ;
 Enerji içerenler






Sorbitol
Fruktoz
Mısır Şurubu
Desktroz
Mannitol
Ksilitol
 Enerji




İçermeyenler (Yapay Tatlandırcılar)
Sakkarin
Aspartam
Asesulfam K
Siklamat
ÖNEMLİ UYARILAR





Enerji içeren tatlandırıcılar kan yağlarını ve kan
glikozunu arttırıcı etkilerinden dolayı sınırlı
tüketilmelidir.
Sakkarin: ısıtıldığında ağızda metalik ve acı tat
verir. Yiyeceklere piştikten sonra ilave ediniz (8 –
9 tablet / gün)
Aspartam : 140 tablet / gün
Asesulfam K : ısıya dayanıklıdır yiyeceklere
pişirilirken eklenebilir. 15 mg / kg / gün
Siklamat : ısıya dayanıklıdır ( 6 tablet / gün )
TAHILLAR
SEBZELER
MEYVELER
SÜT
ET
ETİKETTE ŞEKERE EŞDEĞER
OLANLAR
Kahverengi
Desktroz
Fruktoz
Glikoz
Bal
Ksilitol
şeker
İnvert
şeker
Laktoz
Maltoz
Manitol
Sorbitol
Sükroz
Günlük porsiyon
KAN ŞEKERİMİ NASIL SAĞLIKLI
DÜZEYDE KORUYABİLİRİM ?
 Hergün
aynı miktarda yiyerek
 Yemekleri ve ara öğünleri hergün aynı
saatte yiyerek
 Öğünleri ve ara öğünleri atlamadan
 Egzersizi hergün aynı saatte yaparak
 İlaçları hergün aynı saatte alarak
Diyabet besin piramidinde önerildiği gibi
vücudun ihtiyacı olan besin öğelerini ( CHO,
Protein , yağ , vitamin ve mineral) dengeli bir
şekilde almak için çeşitli besinler ye
 Yediğin yağ miktarını ; yüksek yağlı besinleri az
tercih ederek , yemekleri az yağ ile pişirerek
azalt.
 Hergün 5 servis meyve ve sebze yiyerek çok
fazla posalı besin tüket
 Meyve suyu , kola , soda , şekerli çay gibi
yüksek şekerli besinleri azlt

 Yemeklerde
tuzu az kullan. Tuz oranı
yüksek besinlerden (turşu , konserve ,
hazır besinler) uzaklaş.
 Küçük porsiyonlarda ye
 Senin için uygulanan doğru servis
ölçülerini öğren.
YANLIŞ BİLİNENLER
 Bitkisel
ürünler kullanabilir miyim ?
CEVAP : her kulaktan duyduğunuz bitkisel
ürün hastalığınızı tedavi etmeyebilir. Bazı
bitkilerin yan etkileri olabilir. Kullanılan doz
tedavide çok önemlidir. Fazla dozlar , size
zarar verebilir. Bu nedenle uzmanına
danışmadan herhangi bir bitkisel ürün
kullanmayınız.
 Bazı
meyveler bana yasak mı ?
CEVAP : hayır. Her türlü meyveden
yiyebilirsiniz. Önemli olan şekeri yüksek
içeren meyvelerin porsiyon miktarına
dikkat etmektir. Ayrıca meyvelerin çok
ermiş olanlarında şeker oranı yükselir. Bu
nedenle meylerin fazla olgunluğa
ulaşmamış olanları tercih edilmelidir.
 Ramazanda
oruç tutabilir miyim ?
CEVAP : Diyabetli bireye açlık yasaktır.
Uzun süreli açlık durumunda kan şekeri
düşer ve komaya girilebilir. Diyabetli birey
kan şekerini dengede tutabilmek için az ve
sık yemelidir. Günde 6 öğün beslenmelidir.
 Diyabetik
ürünlerle diyet ürünleri aynı şey
midir ?
CEVAP : Hayır. Diyet ürünlerinin özelliği
düşük kalorili olmalarıdır. Üretilirken yağ
miktarları azaltılır fakat şeker miktarları
değişmez.
diyabetik ürünlerin özelliği ise rafine şeker
bulundurmaması bunun yerine tatlandırıcı
içermesidir.
 Hangi
besinleri yememeliyim ?
CEVAP :








Şeker , bal , reçel , pekmez , tatlı
Hamur işleri (pasta , börek , çörek )
Kızartmalar
Sucuk , salam , sosis
Yağlı kuruyemişler ( çekirdek , fıstık)
Patates püresi
Hazır meyve suları , kolalar
Çikolata
UYARILAR
Diyabetik besinler diyete ek olarak değil diğer
yiyeceklerin yerine tüketilmelidir.
 Bu gıdalar şeker içermez fakat yüksek kalorilidir.
Şişmanlamamak için sınırlı kullanılmalıdır.
 Önerilen miktarlar aşılırsa isal olunabilir
 Ürünün üzerinde bulunan diyabetik sözcüğü o
yiyeceğe serbestçe kullanılabileceğini ve yararlı
hatta tedavi edebileceğini göstermemektedir.
Kullanacağınız ürünle ilgili bir diyetisyene
danışınız.

DIŞARIDA YEMEK YEDİĞİM
ZAMAN NE YAPMALIYIM ?
 Sağlıklı
yemek seçeneği veren
restourantları tercih et.
 Sipariş vermeden düşün (kendi yemek
planına göre besin tercih et)
 Yemeğin nasıl hazırlandığını sor (kızarmış
veya fırında)
 Özel siparişte bulunabilirsin (kızarmış
patates yerine fırın patates tercih
edebilirsiniz)
Soslu besinlerden uzak kal. Çünkü bunlar aşırı
yağ ve tuz içerir.
 Yemek gecikirse ;






küçük bir ara öğün alınız
İnsülini hızlı etkili insülin olarak kullanınız
Kan şekeri ölçüm cihazlarınızı yanınızda
bulundurunuz
Kan şekeriniz düştüğü zaman onun tedavisini
yapabileceğiniz besinleri yanınızda bulundurunuz
Yemekten önce ve sonra kan şekerinizi ölçünüz. Bu
retourant yemeğinin sizin kan şekerinizi nasıl
etkileyeceğini gösterecektir.





Yemek bir saat gecikmişse ( kan şekeriniz
düşükse 3 kesme şeker alınız )
Yemek 1 – 1,5 saatten fazla gecikmişse CHO
içeren içecek veya besin alınız (meyve, süt)
Verilen siparişiniz geç gelirse insülininizi
yemek servisi esnasında yapınız.
İçecek olarak düşük CHO ‘lı içecekleri al (su ,
diyet soda vb.)
Tatlı alırken ;
• Küçük porsiyonlarda alınız
• Dondurma alabilirsiniz
• Tatlıyı yedikten 2 saat sonra kan şekerinizi ölçünüz