mütekellim Biz Ben muhâtaba (2. şahıs dişil) siz kadınlar siz ikiniz (kadın) sen kadın muhâtab (2. şahıs, eril) siz erkekler siz ikiniz (erkek) sen erkek gâibe (3. şahıs, dişil) o kadınlar o iki kadın o kadın gâib (3. şahıs, eril) o erkekler o iki erkek o erkek ( )نصرfiilinin çekimini yapınız. (tabloyu aynen yazınız) Emsile (Muhtelife ve Muttaride) yardım etti Fiil-i mâzi yardım edildi yardım ediyor/eder Fiil-i muzâri yardım ediliyor/edilir yardım etmek/yardım yardım eden Masdar (gayr-ı mîmî/ mimsiz) İsm-i Fâil yardım edilen İsm-i Mefûl yardım etmedi Fiil-i muzâri cahd-ı mutlak yardım edilmedi henüz yardım etmedi henüz yardım edilmedi. yardım etmiyor yardım edilmiyor yardım etmeyecek/+et mez yardım edilmeyecek/ +edilmez asla yardım etmeyecek asla yardım edilmeyecek yardım etsin Fiil-i muzâri cahd-ı mustagrak Fiil-i muzâri nefy-i hâl Fiil-i muzâri nefy-i istikbâl Fiil-i muzâri tekîd-i nefy-i istikbâl Emr-i gâib yardım edilsin yardım etmesin Nehy-i gâib yardım edilmesin Tabloda geçen mükesser (kırık/düzensiz) çoğulları da yazın. Ama dikkat edilmeli ki bu çoğullar sözlükten öğrenilir. Bir kelimenin birden fazla çoğulu olabilir. İsm-i mefuldeki mükesser çoğul müzekkerin değil müennesin çoğuludur. Her kelimeden mükesser çoğul gelmesi veya burada verilen bütün kalıplardan gelmesi zorunda değildir. Burada kalıplardan haberdar olunması için verilmiştir. yardım et! Emr-i hâzır yardım edil! / birileri … yardım etsin! Yardım etme! Nehy-i hâzır Yardım edilme! kimse … yardım etmesin! Emsiley-i muhtelife’de mechuller sayılmaz. Buraya emsile-i muhtelifeyi kelime anlamları veya Türkçe’deki karşılıkları ile birlikte yazınız: 1) fiil-i mâzi (geçmiş zaman) 2) fiil-i muzâri (geniş ve şimdiki zaman) … Emsile Arapça’ya yeni başlayanlara önce pratik sonra teorik mantığı ile yazılmış Sarf’a giriş mahiyetinde bir eserdir. Bazı maddeler müstakil bir kelime türü değildir ve kelime türleri buradakiler ile sınırlı değildir. İsm-i fâil (ve sıfat-ı müşebbehe), mübalağalı ism-i fâil ve ism-i âlet gibi bazı kelime türlerinin tek kalıbı yoktur. Bunlar aşama aşama öğretilir. Buradaki 24 kelime türünden fiil-i muzâri cahd-i mustağrak, masdar binâ-i nevꜤ ve teꜤaccüb fiilleri âyet-i kerime ve hadîs-i şerifler de dahil literatürümüzde az miktarda geçmekte ama modern dilde neredeyse kullanılmamaktadır. Zira bu anlamlara gelen başka ifade şekilleri de vardır. Masdar binâ-i nevꜤ tek başına değil muzaf veya mevsûf olarak kullanılır. Teaccüb fiillerinin sonundaki zamirler meful değil fail olarak tercüme edilir. Fiillerin aksine isimlerin çekiminde 1/2/3. şahıs ayrımı yoktur. Mimsiz masdarın fethalı verilmesi zorunlu olduğundan değil cümle içerisinde sıkça meful-i mutlak olarak kullanılmasından dolayıdır. Öğr. Gör. Enes VELİ yardım etme zamanı/yardım etme yeri/ yardım etmek yardım etme aleti İsm-i zaman/ ism-i mekan/ masdar-ı mîmî bir kere yardım etmek masdar-ı binâyı merre … gibi yardım etmek masdar-ı binâyı nevꜤ küçük bir yardım İsm-i tasgîr yardımla ilgili (ait/tâbi/…lı) İsm-i mensûb Çokça yardım eden Mübâlağalı ism-i fâil daha çok/en yardım eden İsm-i tafdîl ne kadar da/ ne de/amma da/ ne yardım etti ! Fiil-i teꜤaccub-i evvel ve sânî İsm-i âlet mütekellim Biz Ben muhâtaba (2. şahıs dişil) siz kadınlar siz ikiniz (kadın) sen kadın muhâtab (2. şahıs, eril) siz erkekler siz ikiniz (erkek) sen erkek gâibe (3. şahıs, dişil) o kadınlar o ikisi (kadın) o kadın gâib (3. şahıs, eril) o erkekler o ikisi (erkek) o erkek علم fiilini çekiniz, bu sütuna da manalarını yazınız. Orta harekeye dikkat! Emsile (Muhtelife ve Muttaride) Fiil-i mâzi Fiil-i muzâri Masdar (gayr-ı mîmî/ mimsiz) İsm-i Fâil İsm-i Mefûl Fiil-i muzâri cahd-ı mutlak Fiil-i muzâri cahd-ı mustagrak Fiil-i muzâri nefy-i hâl Fiil-i muzâri nefy-i istikbâl Fiil-i muzâri tekîd-i nefy-i istikbâl Emr-i gâib Nehy-i gâib Emr-i hâzır Nehy-i hâzır İsm-i zaman/ ism-i mekan/ masdar-ı mîmî İsm-i âlet masdar-ı binâyı merre masdar-ı binâyı nevꜤ İsm-i tasgîr İsm-i mensûb Mübâlağalı ism-i fâil İsm-i tafdîl Fiil-i teꜤaccub-i evvel ve sânî
