DİNAMİK FRENLEME Alternatif akım (AC motor) motorlarını durdurmak için şebeke enerjisi kesildikten sonra stator (endüktör) sargılarına doğru gerilim uygulanarak yapılan frenleme sistemine dinamik frenleme denir. Frenleme tekniklerinden biri olan bu frenlemeye aynı zamanda elektriksel frenleme de denir. Dinamik frenleme özellikle torna tezgahlarında zaman kaybını önlemede yardımcıdır. Bir kumanda devresi ile durdurma butonuna basıldığı zaman stator sargılarından alternatif gerilim kesilir ve doğru gerilim uygulanır. Daha önce değişken döner manyetik alanın oluştuğu stator sargılarında bu defa, düzgün ve sabit bir manyetik alan oluşur. Kısa devre çubuklu rotor sabit manyetik alan içinde kendi ataleti ile dönmeye devam ettiği için rotor çubuklarında bir EMK (elektromotor kuvvet) indüklenir. Geçen kısa devre akımından dolayı NS kutupları meydana gelir. İşte, rotor kutupları ile stator kutuplarının birbirini etkilemesinden dolayı rotor kısa süre içinde durur. Frenleme bobinine uygulanacak DC gerilimin değeri, motor gücüne ve stator sargılarından geçecek akıma göre değişir. Büyük güçlü motorlar büyük ebatlı olduğu için rotorun ataletinden dolayı durma süresi uzun olur. Oysa küçük güçlü motorların kendiliğinden durma süresi daha kısadır. Bundan dolayı frenleme bobinine uygulanan DC gerilim büyük güçlü motorlarda daha fazla, küçük güçlü motorlarda daha az olur. Diğer taraftan frenleme sırasında stator sargıları, geçen doğru akıma sadece omik direnç etkisi gösterir. Bu sebeple frenleme esnasında sargılardan geçen akımın, motorun normal çalışma akımını geçmemesine dikkat edilmelidir. Yoksa stator sargıları yanabilir. Sargılara uygulanan doğru gerilim arttıkça frenleme süresi kısalır, gerilim azaldıkça frenleme süresi uzar. Dinamik Frenleme Geriliminin Hesaplanması Frenleme Gerilimi ve Direnç Hesabı Frenleme gerilimi hesabı yapılırken önce frenlenecek motorun bir faz sargısı omik direnci ölçülür. Motorun bağlantı şekline göre hesap yapılır. Motor yıldız bağlı ise Yıldız bağlı stator sargılarının omik dirençlerini yukarıdaki şekildeki gibi çizersek toplam direnç “a“’daki gibi olur. Dengeli sargılarda her üç faz sargısının da omik direnci birbirine eşit olduğu için formül “c”’deki gibi olur. Rf= Motorun bir faz sargısı omik direnci (W) R T = Motor üç faz sargısı toplam (eş değer) direnci (W) U DA = Motora uygulanacak doğru gerilimin değeri (V) I DA = Motor sargılarından geçecek doğru akım değeri(Motor etiketindeki yıldız akımı) (A) P DA = Doğru akım kaynağının gücü (W) Motor üçgen bağlı ise Not: R 3 direnci, kısa devre olduğundan işleme konulmamıştır. Stator sargılarına uygulanacak doğru gerilimin değeri: U DA = 2. I DA . R T NOT: Frenleme akımı sargılara zarar vermeyecek değerde olmalıdır. Frenlemenin daha kuvvetli olması isteniyorsa, frenleme akımı olarak yıldız akımı seçilmelidir. Frenleme süresi kısa olduğu için sargılar zarar görmez.
