15 KASIM İLKÖĞRETİM OKULU ISI VE SICAKLIK KONU ÜZETİ Bir

• Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip
oldukları hareket (kinetik) enerjilerinin
toplamına ısı denir.
• Isı bir enerji türüdür ve ısı enerjisi
kalorimetre kabı ile ölçülür
ISI
SICAKLIK
• Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip
oldukları kinetik enerjilerinin ortalamasına
(yaklaşık bir taneciğin kinetik enerjisine)
sıcaklık denir.
• Sıcaklık bir ölçümdür ve birimi derecedir.
Sıcaklık, termometre ile ölçülür.
ISI
SICAKLIK
Isı bir enerji çeşidi
Sıcaklık ise bir ölçümdür.
Isı kalorimetre kabı ile
Isı birimi kalori (cal) veya Joule,
Isı, madde miktarına bağlıdır
Sıcaklık termometre ile ölçülür.
Sıcaklık birimi ise derecedir.
Sıcaklık ise madde miktarında bağlı değildir.
Bir maddeye ısı enerjisi verildiğinde
verilen ısı enerjisini alan tanecikler bu
ısı enerjisini kinetik enerjiye çevirir. Bu
nedenle taneciklerin kinetik enerjisi
artacağı için maddenin sıcaklığı artar.
Bir madde dışarıya ısı enerjisi verdiğinde
taneciklerin kinetik enerjisi azalacağı için
maddenin sıcaklığı azalır.
Sıcaklık, bir maddenin aldığı ya da verdiği
ısı enerjisinin göstergesidir. Bu nedenle
sıcaklığın var olmasının nedeni ısı
enerjisidir.
Isı alış verişi sıcaklıkları farklı 2 madde
arasında gerçekleşir.
Mehmet COŞKUN- FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ
1g suyun sıcaklığını 1 0C
arttırmak için verilen ısı
1
calori
olarak
ölçülmüştür.
Erime sıcaklığındaki 1 gram
maddenin katı halden sıvı hale
dönüşmesi için gerekli olan ısı
miktarına erime ısısı denir.Erime
ısısı ‘’Le’’ile gösterilir.Birimi ‘’J/g’’
veya ‘’cal/g’’ dır (Erime ısısı
maddeler için ayırt edici bir
özelliktir)
Q = m. Le
m:Eriyen katı maddenin kütlesi (g)
Le :Erime ısısı (J/g veya cal/g)
Örnek 1: 00C’taki 0.5kg buz parçasının tamamen erimesi için
buza vermemiz gereken ısı kaç J dür? (Le=334,4 J/g )
Çözüm: 0.5 kg=500 g dır.
Q = m. Le
=500 .334,4 =167200 J olur.
Donma sıcaklığındaki 1 gram saf
sıvının katı hale dönüşmesi için
çevreye verdiği ısı miktarına
donma ısısı denir.Donma ısısı
‘’Ld’’ile gösterilir.Birimi ‘’J/g’’ veya
‘’cal/g’’ dır
Le = Ld olur.
Küçük c harfi ile
sembolize edilir. Birimi
j/g0C dir.
Q:Erime sıcaklığında olan m gram katı maddenin erimesi için
gerekli olan ısı enerjisi miktarı (J veya cal)
Erime-Donma Isısı
Q = m. Ld
Bu
ölçümden
yola
çıkılarak 1g maddenin
0C
sıcaklığının
1
arttırılması
için
verilmesi gereken ısıya
öz ısı denmiştir
*Sıvı bir madde donarken dışarıya ısı verir.Su damlaları kar
haline dönüşürken çevreye ısı verir.Bu yüzden kar yağarken
hava sıcaklığının arttığını hissederiz.
Saf suya bir başka sıvı eklenince hal değişim sıcaklıkları
değişir.
Araç motorunun soğutulması ve camların temizlenmesi için
su kullanılır.Hava sıcaklığı sıfırın altına düştüğü günlerde su
donar ve araca zarar verebilir.Bu yüzden bir alkol türü olan
antifiriz ,su ile karıştırılır ve araçlarda kullanılır.Antifirizli
suyun donma sıcaklığı -40 0C’a kadar düşer.
Mehmet COŞKUN- FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ