08.02.2013 Neler Konuşacağız? • • • • • • • • PROJE YÖNETİMİ Akıl Haritaları, Sorun Çözme Murat ÜNVER Eğitmen, Danışman AYT, 07 / 08 Şubat 2013 Tanışma Tanımlar(1.Gün) Proje Yönetim Aşamaları(1. Gün) Yürütme ve Kontrol(1. Gün – 2. Gün) Sorun Çözme Teknikleri(2. Gün) Proje Yönetiminde İletişimin Önemi(2. Gün) Proje Kapanışı(2. Gün) Değerlendirme, Kapanış, Sınav…(2. Gün) 1 3 Murat ÜNVER • 1969 Ankara doğumlu, hafızası zayıf, dobra, fazla açık • Porland Porselen A.Ş. Genel Satış Müdürlüğü • 2004’den bu yana eğitmen, danışman… Şimdi de sizleri tanıyalım… 4 Tanımlar… • • • • • 5 Küçük Bir Oyun… • Gözlerinizi kapatın… • Kırmızı parlak bir top düşünün… • Nasıl bir toptu o? Beynimiz… Akıl Haritası Proje Proje Yönetimi Proje Üçgeni 6 7 1 08.02.2013 Kısaca Beynimiz… Akıl Haritası … • Sağ / Sol Lop • Kelimelerin çağrıştırdıkları… • Resimlerin uyandırdıkları… • Tony BUZAN- (Mind Map) Anahtar sözcük ve anahtar görüntüler kullanarak, bilgi saklama, düzenleme ve önem sırasına göre organize etme tekniğidir. Mesainin bitmesine 5, servilerin kalmasına 10 dakika var. Yöneticiniz sizi arıyor: «Murat Bey, bir konu sorunumuz var. Gelir var.misiniz?» Gelir misiniz?» 8 9 … Akıl Haritası … … Akıl Haritası … • Akıl haritası(Zihin haritası); • A4 kâğıdı yan yazacak gibi önünüze alın. • Renkli kalemlerinizi hazırlayın: Böylece görsel duyunuzu artırmış olacaksınız… • Ana temayı kâğıdın merkezine yerleştirin. Bunu; çok iyi gözükmeyebilecekse de resimle ifade etmeye gayret gösterin. Hatırlayın ki resimler hayal gücünüzü tetikler… – Kişiseldir: Tekil yapılması gereken bir çalışmadır. Sizin duygu ve düşüncelerinizi yansıtır. – Beyin fırtınası değil; beyninizin fırtınasıdır! – Bir düşünce tekniğidir, – Bir planlama aracıdır… 10 11 … Akıl Haritası … … Akıl Haritası … • Ana temadan yanlara, aşağı yukarı uzanan ve doğrusal olmayan kalın çizgiler çekin. Bu; gözünüze daha ilginç gelecek, daha kolay hatırlanacak… • Bu çizgileri; ana temaya sıkı sıkı bağlayın. Böylece en öncelikli ilişkileri daha kolay bulacaksınız… • Bu kollara ana temayla irintili birincil fikir, hayal ya da koşulları yazın. 12 – Yazarken; • Yazınızla oynayın… • Ufak tefek figürler ekleyin • Renkli kalemlerle yazın, • Her birincil fikri, tali fikirlerle destekleyin… 13 2 08.02.2013 … Akıl Haritası … … Akıl Haritası … • Aman Dikkat! • Faydaları: – Beynimiz aslında çok basit çalışıyor: Karmaşa yaratmaya çalışmayın… – Cümleler yerine tekil kelimeler kullanın, – Şema yapmaktan kaçının: Amacınız akışı değil düşünceleri açığa çıkartmak. – «Olmadı» demeyin, olmuştur: Beğenmediğiniz şey; akıl haritanız değil, düşünceleriniz ve çağrışımlarınız olabilir… 14 … Akıl Haritası Az kâğıtla çok not tutacaksınız, Kavramlar arasındaki daha önce fark etmediğiniz ilişkilerle tanışacaksınız, Beyninizin her iki lopunu da kullanacak, daha yaratıcı olacaksınız, Üzerinden uzun zaman geçse de notlarınızı kolayca hatırlayacaksınız, Daha etkin ve amaca yönelik plan yapabileceksiniz. 15 Uygulama • «Türkiye’de düşük sportif başarı» hakkında akıl haritanızı çiziniz… 16 17 Proje Proje; – Değişik alanlarda önceden plan ve programa alınmış, maliyeti hesaplanmış, kurum ve kuruluşların yönetim organları tarafından onaylanmış, kısa ve uzun vadeye bağlanarak özel kurum veya devlet adına gerçekleştirilmesi kabul edilmiş bilimsel çalışma tasarısı – Gerçekleştirilmesi istenen tasarı • «Farklı veya benzersiz bir ürün, hizmet ya da sistem oluşturma» amacı, bu amaca ulaşmak için ölçülebilir hedefleri, belli bir başlangıç ve bitiş noktası olan, sınırlı kaynaklar kullanmayı gerektiren, geçici olarak organize edilmiş faaliyetler bütünüdür… • TDK, İsim – Fr. 18 19 3 08.02.2013 Proje; Proje; • Nitel ve nicel hedeflerle tanımlanabilen faydalı bir değişim; kendine has bir kapsam ve özniteliği olan bir iş yoluyla, insan, malzeme ve mali kaynakların yeni bir yaklaşımla ele alınmasıyla, zaman ve maliyet kısıtlarının gereklerini de gözeterek yerine getiren girişimdir. • Projeyi günlük işlerinizden farklı yapan özellikler nelerdir? Zaman Kısıtı Bütçe Kısıtı 20 21 Proje Yönetimi – 1/2 Proje Yönetimi – 2/2 • Projenin tanımlanmasını, kategorize edilmesini ve gerçekleştirmesini sağlamaya yönelik gerekli tüm araç ve tekniklerin bir arada kullanılmasına yönelik çalışma bütünüdür. • Proje için tanımlanan; – Hedef – Maliyet – Zaman – Kalite ve – Tatmini sağlayacak şekilde, insanî ve maddî kaynakları yönetme ve koordine etme sanatıdır. 22 23 Proje Üçgeni … … Proje Üçgeni • Projenin üç temel unsuru olan Kapsam, Zaman ve Maliyetin birbirleriyle ilişkilerini bütünleşik anlamak ve anlatmak maksadıyla kullanılan bir sembolik alan tanımlamasıdır. • Projenin faydaları üçgen alanı olarak mütalaa delirse: Süre Maliyet Kapsam Sabit tutulur Kapsam Sabit tutulur ve maliyet azaltılırsa; ve süre azaltılırsa; Kapsam artarsa; süre ve süre maliyet artar… artar… maliyet artar… Kapsam 24 25 4 08.02.2013 Proje Yaşam Döngüsü Proje Yönetim Aşamaları(PYA) • Projenin; Fikir Geliştirme, Başlatma Yürütme Planlama Sonuçlandırma Kontrol – Tanımlanması – Planlanması – Yürütülme ve Kontrol Edilmesi – Sona Erdirmesi ni kapsayan işleyiş bütünüdür… Plan Revizyonu 26 PYA – Projenin Tanımlanması • • • • • • • 27 PYA – Projenin Tanımlanması 5N1K cevapları verilmeli: Neden yapılacak Ne yapılacak Ne Zaman yapılacak Mevcut durum durum analizi analizi -- 5: 4: Nasıl yapılacak Mevcut Mevcut Mevcut durum durum analizi analizi –- 3: 2: 4’: Mevcut analizi: BİZ durum Tanımı… Bu faaliyetlerin gerçekleşmesi Proje Saptanan Belirlenen için BİZ eksikliklerin amaçlara tespit edildikten uygun giderilmesi, sonra Kurumsal Misyon ve Vizyon ışığında; Nerede yapılacak ve Zamanlama, amaç ve şekli tanımlı yönetilmesi için en uygun proje arzulanan tanımlanan ekibinin gelişmelerin faaliyetlerin kurulması sağlanması ve yapılması içyer görev 1. Eksiklikler neler? bu faaliyetler için gerekli kaynaklar ve mecra neresi? paylaşımları… için neler en doğru yapılmalı? zaman ne zaman? 2. Geliştirilmesi gerekenler neler? Kim yapacak neler? Bütçe, İnsan ve Zaman • Projenize başarı aşısı: • Mantıksal Çerçeve: Yapılması düşünülen eylemler, alınması planlanan ekipman ya da hizmetler projenin kapsam, konu, amacıyla ve hatta sürdürülebilirliği ile ne denli ilişkili? • Proje üçgenini hatırlayınız… 28 29 PYA – Projenin Tanımlanması PYA – Planlama • Mantıksal Çerçeve; • Zamanlama: İş Akışı, süreçler… Amaçlar Sorunlar Sonuçlar Amaçlar Etkinlikler Sonuçlar Araçlar Etkinlikler Maliyet – Ağ Çizelgeleri, PERT(Project Evaluation and Review Technique) Diyagramı – GANTT Şeması • Personel • Bütçe Araçlar arasındaki ilişkiyi kurar, gözetir. 30 31 5 08.02.2013 PYA – Ağ Çizelgeleri… … PYA – Ağ Çizelgeleri … • Şebeke diyagramı olarak da bilinir. • Proje süresince yapılacak işlerin birbirleriyle ilişkisini de gösteren iş akış şeması gibidir. • Birbiri ile başlangıç / bitişi ilişkili faaliyetler • Kimi işlerden bağımsız, kimilerine bağımlı işlemler… • Gerçek İşler Zaman ve para harcayan işler… • Yapay İşlemler Sadece zaman harcayan işlemler… • Kukla İşler Ne zaman ne de kaynak harcayan işler... Kukla işlemlerin olduğu hatta , «bolluk» vardır. 32 33 … PYA – Ağ Çizelgeleri … … PYA – Ağ Çizelgeleri … • Her düğüm noktası(bir işin sonu, başka birinin başı olan noktalar) numaralandırılır: (0, 1, 2, …) • Düğüm noktaları; soldan sağa kronolojik olarak verilir. • Herhangi bir iş; kendinden önce başlayan bir işin bir kısmına bağlı ise; araya kukla düğüm noktaları konulur. 1 2 4 A2 A1 5 3 34 … PYA – Ağ Çizelgeleri … 35 … PYA – Ağ Çizelgeleri … • Bütün düğüm noktaları, şebeke diyagramının başlangıç ve bitiş düğüm noktalarına bağlanmalıdır • Ana şebekede bir okla gösterilen bir işlemin detay işlemleri kapalı bir diyagram meydana getirmeli ve ilgili işlemin başlangıç ve bitiş düğüm noktalarına bağlanmalıdır. A3 A7 A1 A4 A5 A8 A2 A6 A 36 37 6 08.02.2013 PYA – GANTT … … PYA – GANTT • Proje işlem adımları belirlenir. • İşlemler birbirinden farklı ve ayrıntı seviyeleri yaklaşık eşit olmalıdır. • Projenin planlandığı şekilde ilerleyip ilerlemediği izlenir MsOffice Project 38 PYA – Planlama: İK … 39 … PYA – Planlama: İK • Proje Örgütlenmesi, İK – Proje Ekibinin oluşturulması, • Rutinler, proje görevleri… • Yetkinlik • «Ekip» – Görev dağılımı, – Motivasyon – Hatırlayınız ki; Performans = Yetenek x Motivasyon x Eğitim 40 PYA - Yürütme ve Kontrol(YK). 41 PYA - Yürütme ve Kontrol(YK). • • • • • Her faaliyet için; En uzun aşama… Her düğümün kendi içinde izlenmesi, Uygunluk ve doğruluk teyidi, Düğüm sonlarında değerlendirme ve raporlama, • Proje planına bağlılık teyidi, • Her aşamada geri bildirim. – Kontrol listeleri – Prosedür ve talimatlar – Kalite • Proje hayat döngüsü – Plan Revizyonu 42 43 7 08.02.2013 PYA - Risk PYA - Riskler • TDK, İsim - Fr • Proje süresince doğabilecek sapmaları öngörmek… – Zarara uğrama tehlikesi, riziko – Tecrübenizi kullanın – Risk kaynaklarını belirleyin – Risk / Sapma payları koymak • • • • Bütçe Süre: (Tk+4To+Ti)/6 Teknoloji güzel ama… İK 44 Sorun 45 PYA YK- Sorunlar ve Çözümler … • TDK, İsim Tanıla – Araştırılıp öğrenilmesi, düşünülüp çözümlenmesi, bir sonuca bağlanması gereken durum, mesele, problem – Sıkıntı veren durum, dert Analiz Et Kontrol Problem Çözme Çevrimi Tasarla Uygula Planla 46 … PYA YK- Sorunlar ve Çözümler… 47 … PYA YK- Sorunlar ve Çözümler … • Akıl Haritaları… • Balık kılçığı(sebep/sonuç diyagramı): – Ana faktör/fikirler orta çizginin altına ve üstüne sıralanır. – Bir düzene ihtiyaç yoktur, neden/çözüm öneren kişi, hangi ana madde için fikir verdiğini beyan eder. – Tali faktör/fikirlerle beslenir… – Grupla yapılır, – Beyin fırtınası, – Sadece metin kullanılır, – Tüm ekip üyeleri probleme vakıf, – Sorun(Hedef / Ana başlık) sağ/sol başa yazılır, Malzeme Metot Eğiticiler Türkiye’de düşük sportif başarı 48 Çevre İnsan 49 8 08.02.2013 … PYA YK- Sorunlar ve Çözümler … … PYA YK- Sorunlar ve Çözümler … • Temel kılçıklar: 7M(8M) ÖLÇÜLEBİLİRLİK – Man – İnsan – Machine – Makine – Medium – Ortam / Mecra / Çevre – Material – Malzeme – Method – Metot – Management – Yönetim – Measurability – Ölçülebilirlik – Money – Maddi Kaynak… MAKİNE Malzemeler Metodlar Katı disiplin Çok ağır spor programı Gevşek tavırlar sergilenmesi İNSAN Metodsuzluk Uygun olmayan Ödül-ceza kullanmama k Zaman sınırlaması Tesis altında ezilmek yetersizliği Uygun olmayan spor alanı Yeni personel İnsan YÖNTEM SONUÇ DÜŞÜK SPOR (SORUN) BAŞARISI VAR Yetersizlik İsteksizlik Çevre YÖNETİM Eğitici eğitiminin yetersizliği Bilgisiz / Yetersiz Eğitici Gönülsüz Eğitici Beslenme yetersizliği Uygun olmayan hava koşulları MALZEME Eğiticiler Metodsuzluk Uygun olmayan spor Mlz . spor kıyafeti Uykusuzluk Yorgunluk Kötü alışkanlıklar ÇEVRE/ORTAM 50 … PYA YK- Sorunlar ve Çözümler … 51 … PYA YK- Sorunlar ve Çözümler … başlangıç • Akış Diyagramı – Sorun karşısında; evet/hayır durumlarında yapılması gereken faaliyetler tanımlanarak sonuca gitmeyi hedefler… faaliyet karar bitiş 52 53 Proje Yönetimi ve İletişim(PYİ) PYİ • Kişiler Arası İletişim • Kurum İçi İletişim – Etkin dinleme – Doğru yazma – Güncel olarak paylaşımda olmalı: – Standart formlar ve rapor şablonları – Dönemsel raporlar, ilerleme raporları, – Periyodik toplantılar(genelde haftalık), – Teknolojik alt yapı… – Proje; bir ekip işidir. Tek kişinin rol alacağı bir işler dizisi proje değildir. • Proje ekibinin iletişim bilgileri • Tedarikçi ve dış uzmanların iletişim bilgileri • Düğüm noktaları için onay makam(lar)ı – Geri bildirim 54 55 9 08.02.2013 PYİ - Ekip Başarısının «A B C» si … … PYİ - Ekip Başarısının «A B C» si … Güven; insan ilişkilerinin temelidir. • Güven • Açıklık ve dürüstlük • Katılım ve işbirliği Kendine Güven Başkalarına Güven GÜVEN Başkalarının Kişiye Güveni 56 … PYİ - Ekip Başarısının «A B C» si … 57 … PYİ - Ekip Başarısının «A B C» si … Yüksek Açıklık, Dürüstlük, Güven • Savunucu İletişim: – Çözüm yönünde tartışmalar olmaz. – Dediğini yaptırma ve otoriter tavır gözlemlenir. Savunucu İletişim: GalipMağlup, Mağlup-Mağlup Yüksek Düşük İşbirliği 58 … PYİ - Ekip Başarısının «A B C» si … 59 … PYİ - Ekip Başarısının «A B C» si … Yüksek • Saygılı İletişim: – “Doğru olmadığını biliyorum ama şimdi söylemeyeyim”. Açıklık, Dürüstlük, Güven Saygılı İletişim: Tavize Dayalı İlişki Savunucu İletişim: Galip-Mağlup, Mağlup-Mağlup Yüksek Düşük İşbirliği 60 61 10 08.02.2013 … PYİ - Ekip Başarısının «A B C» si … Yüksek … PYİ - Ekip Başarısının «A B C» si Sinerjik İletişim: Yüzleşme, • Sinerjik İletişim: Açıklık, Dürüstlük, Güven Uzlaşma, Galip-Galip İlişkisi. – Uzlaşma ve fikir alış-verişi vardır. – Amaç haklı çıkmaya çabalamak değil, işi geliştirmektir. Saygılı İletişim: Tavize Dayalı İlişki Savunucu İletişim: Galip-Mağlup, Mağlup-Mağlup Yüksek Düşük İşbirliği 62 PYA - Proje Kapanışı … 63 … PYA - Proje Kapanışı • Proje sonu sunumu: • Sonuç Raporu: – Projenin yola çıkış nedenleri, – Hedefe ulaşıldı mı? Hedefte değişiklik yapıldı mı? – Proje süresince hangi revizyonlar yapıldı? – Bütçe, süreç ve/veya sonuca dair sapmalar(-/+) ve nedenleri? – Organizasyonun etkinliği ve iletişimiyle ilgili yorumlar… – Çıkarılan dersler… – Görsel materyaller… – Plan vs Aksiyon, – Bütçe ve nakit akışı, – Zaman planlaması, – Amaçlar vs Sonuçlar / Çıktılar, – Tablolar, resimler, videolar. 64 65 Teşekkürler. Mart 2013’de Görüşmek üzere… Murat ÜNVER Eğitmen, Danışman 08 Şubat 2013 66 11