Su Güvenliği, hidrohegemonya
advertisement
Su Güvenliği ve Hidro-Hegemonya Seyfi Kılıç Iğdır Üniversitesi Güvenlik Çalışmalarının Tarihçesi • Başlangıç I. Dünya Savaşı sonrası dönem • “Savaşın doğası nedenleri, etkileri ve önlenmesi çalışmaları” • demokrasinin yaygınlaştırılması, • ulusların kendi kaderini tayin hakkı, • silahsızlanma • kollektif güvenlik II. Dünya Savaşı Sonrası • İkinci dünya savaşı sonrasında ortaya çıkan siyasi durum artık ilk dönemdeki kollektif ya da uluslararası güvenlik anlayışını yok etmiş onu ulusal güvenlik denilen bir biçime sürüklemiştir. • ABD-Sovyet Çekişmesi • Nükleer Silahlar • Topyekün Karşılık • Anglo-Amerikan Bilimi Güvenlik Çalışmalarının Altın Çağı • • • • • • 1955-1965 arası nükleer silahlar, sınırlı konvansiyonel çatışmalar silahsızlanma Vietnam Savaşına kadar devam eden süreç 1973 Petrol Krizi – Sovyet dışı ve askeri olmayan tehlikeler Soğuk Savaş Sonrası • Askeri güç Kullanımının eskisi kadar geçerli olmaması • Soğuk Savaşı sona ermesine ilişkin bir öngörünün hiçbir şekilde gündeme gelememesi • askeri olmayan tehditler • 2001 ABD terör saldırıları yeniden güvenlikkonusunu gündeme getirdi Kopenhag Okulu “güveniksizleştirme” • Barry Buzan and Ole Wæver • Güvenlik kavramına doğrudan bir karşı çıkış • Güvenliğin Sosyal Olarak İnşası • Uluslararası ilişkilerde bir konu devlete doğrudan bir tehdit olduğu için değil, onu güvenlik tehdidi olarak tanımlayan bir aktörün konuyu güvenlik tehdidi olarak tanımladığı için güvenliğin konusu haline gelmektedir. Bu sayede aktör konuyu olağandışı önlemler alarak devletin ya da söz konusu kurumun bekasını sağlama yoluna gitmektedir Çevresel Güvenlikten Su Güvenliğine • 1972 Stockholm Konferansı • Çevesel güvenlik çalışmalarında temel alınan sorular ise şöyle sıralanabilir – Güvenlik nedir? – Kimin güvenliği? – Güvenlik nasıl sağlanabilir? • 1990’lı yıllar, su meselesinin gündeme gelmesi • Çatışmacı ve Devlet merkezli yaklaşım • John Bulloch ve Adel Darwish (1993) – Su Savaşları: Ortadoğu’da Beklenen Çatışma Su Güvenliği Kavramı • 2000’li yılların başına kadar eski söylem baskın • Su güvenliği kavramınn ilk defa resmi bir metinde görülmesi 2000 Mart La-Hey II. Dünya Su Forumu Bakalar Deklerasyonu • Global Water Partnership 2001 • Grey and Sadoff 2007 • Falkenmark 2001 UNWater Tanımı • Temel insan ihtiyaçlarının karşılanması için güvenli ve yeterli içme suyuna mali olarak erişebilme • Canlılığın korunması, insan hakları ve kültürel ve rekreasyonal değerlerin korunması • Ekosistemlerin yerine getirdiği hizmetlerin sürdürülebilmesiiçin su tahsisinde ve yönetiminde ekosistemlerin korunması • Sosyo-ekonomik kalkıma ve faaliyetler için su • Kullanılmış suyun insan hayatı ve çevreyi korumak için toplanması ve temizlenmesi • Sınıraşan su kaynakları yönetiminde işbirliğini önceleyen yaklaşımların öne çıkarılması • Belirsizlikler ve su kaynaklı afetlerle başa çıkabilme yeteneği • Yönetişim ve hesap verebilirlik • Kullanılmış suyun insan hayatı ve çevreyi korumak için toplanması ve temizlenmesi • Sınıraşan su kaynakları yönetiminde işbirliğini önceleyen yaklaşımların öne çıkarılması • Belirsizlikler ve su kaynaklı afetlerle başa çıkabilme yeteneği • Yönetişim ve hesap verebilirlik Hidro-Hegemonya • “Hyrdo-hegemony- a framework analysis of transboundary water conflics” Mark Zeitoun & Jeroen Warner, 2006, Water Policy • Uyuşmazlıkların açıklanmasında uygun ve açıklayıcı araçlardan biri Kavramdaki Tutarsızlıklar • hegemon - baskın güç/ülke/devlet • Su sorunlarını devletlerarası ilişkilere indirgeme • Statik bir analiz Tanım • Bir hidro-hegemon devlet her zaman sınıraşan bir havzada kendisine avantaj sağlayacak bir durumu yaratabilmektedir. • Nil, Ürdün ve Fırat-Dicle • Mısır, İsrail ve Türkiye • su savaşlarının olmaması su çatışmalarının olmadığı anlamına gelmemektedir – savaş ya da silahlı çatışma denilen olgunun maliyetinin küçümsenmesi – kıyıdaş olmayan devletlerin pozisyonu ile her bir kıyıdaşın karmaşık ittifaklar ilişkisinin görmezden gelinmesi Mekanizmalar • • • • 1. Zor Yolu İle Rıza Üreten Mekanizmalar 2. Faydacı Rıza Üretim Mekanizmaları 3. Normatif Rıza Üretim Mekenizmaları 4. Hegemonik Rıza Üretim Mekanizmaları Hegemonik Rıza Üretim Mekanizmaları • • • • • • Güvenlikleştirme Bilgi Üretimi Söylem Üstünlüğü/Onaylanmış Söylem Uluslararası Destek Mali Güç Kıyıdaş Pozisyonu Sonuç • Türkiye tam bir hidro-hegemon tanımına uymamaktadır • Hidro-hegemonya kavsallaştırması sorunludur, geliştirilmesi gerekmektedir Teşekkürler
