Yatırımlara ve İhracata Sağlanan Devlet Yardimlari hakkinda Not

T.C.
Roma Büyükelçiliği
Ticaret Müşavirliği
ITALYA’DA YATIRIMLARA VE İHRACATA SAĞLANAN DEVLET
YARDIMLARINA İLİŞKİN NOT
Italyan teşvik sistemi, devlet yardımları alanındaki AB muktesabatına ve bu
çerçevedeki normalara uygun olarak yürütülmekte ve daha çok İtalya içerisindeki az
gelişmiş bölgelere ve KOBİ’lerin desteklenmesine yöneltilmiş bulunmaktadır. Ancak,
AR-GE ve şirketlerin uluslararsılaşma faaliyetleri gibi bir takım özel amaçlar için
uygulanan destek mekanizmaları da sistem içerisinde önemli yer tutmaktadır. Teşvik
sistemi içerisinde sağlanan destekler çoğunlukla soft loan, program ve projeler
kapsamında verilen uzun vadeli düşük faizli kredi imkanlarında oluşmakta, az sayıdaki
hibe şeklindeki destekler özelikle az gelişmiş bölgelerdeki firmaların yatırım
harcamalarına, KOBİ’lere ve uluslararası promosyon faaliyetlerinin desteklenmesi için
meslek örgütleri, Odalar ve ihracat konsorsiyumlarına yönelik olarak kullandırılmaktadır.
Bu çerçevede, uygulamada olan belli başlı destek enstrümanları özetle aşağıda
belirtilmiştir.
TEŞVİK VERİLEN BÖLGELER
Devlet yardımları yoğunlukla itlaya içerisinde nispi olarak az gelişmis olan, AB
kriterlerine göre birinci derecede öncelikli olarak nitelen (Objective 1) Altı coğrafi
Bölgede yoğunlaşmaktadır (Basilicata, Calabria, Campania, Puglia, Sardegna and
Sicilia). Ayrıca, Abruzzo, Molise ve Orta ve kuzey İtalayada bulunan kalkınma ihtiyacı
içerisindeki "objective 2" bazı özel bölgeler yardımlardan öncelikle yararlanmaktadır.
İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ KRİTERLERİ
Devlet yardımı sistemi içerisinde bir dizi teşvik tedbiri özellikle KOBi niteliğindeki
firmalar için tasarlanmıştır.Küçük ve Orta Ölçekli işletmelri belirleyen parametler Ab
mevzuatı paraleinde aşağıdaki biçimde belirlenmiştir.
Koşullar
1
2
Çalışan sayısı (max )
Ciro (Euro million) Max
limit
4
OTONOMİ
Sanayi
Küçük
Orta
Ölçek
Ölçek
50
250
7
40
Hizmet,Ticaret & Turizm
Küçük
Orta
Ölçek
Ölçek
20
95
2.7
15
Bir yada birden fazla firma tarafından ortaklasa
biçimde kullanılan oy hakkının %25in altında
olması gerekmektedir.
ÜRETİM VE YATIRIM FAALİYETLERİNE YÖNELİK DESTEKLER
 İtalya özellikle ülkenin nispi olarak az gelişmiş durumdaki Güney eyaletlerinde ve
yeniden yapılanma ve canlandırılma ihtiyacı olan sektörlere yönelik olarak yeni
yatırımların teşviki amacıyla yürürlükte olan 181/89 sayılı kanun çerçevesinde
‘Law 181/89 – Revitalizing production areas’ sözkonusu bölgelerde yapılacak
üretime yönelik sabit sermaye ve yenileştirme yatırımları için kuzey Bölgelerinde
%25 güney bölgelerinde %40’ına varan miktarlarda hibeden yararlanmaları söz
konusudur. Buna ilave olarak daha az gelişmiş bölgelerde kurulacak işletmeler
için 2001-2006 yıllarını kapsayacak biçimde dolaylı ve dolaysız vergi istisnası
getiren vergi kredisi (Tax Credit) uygulaması mevcuttur. Sözkonusu uygulama
388/2000 Kanun çerçevesinde yapılmakta olup, altı bölge (Basilicata, Calabria,
Campania, Puglia, Sardegna and Sicily (“objective 1” bölgeleri) ve Abruzzo,
Molise ve kuzey ve orta İtalya’daki diğer az gelismiş bölgeler ("objective 2"
bölgeleri) için geçerli bulunmaktadır.
 Bu çerçevede ayrıca, yukarıda zikredilen nispi olarak az gelişmiş bölgelere
yönelik olarak, 488/92 sayılı kanun çerçevesinde; madencilik, sanayi sektöründe
faaliyet gösteren ve bilgi teknolojisi , Turizm Otelcilik , enerji dağıtım hizmetleri,
insaat ve ticaret hizmetleri veren işletmelere yönelik olarak, Sözkonusu kanun
kapsamında üretime yönelik sanayi yatırımlarının %20sini aşmayacak şekilde
verilen, arsa alımlarının %10’u, endüstriyel çevre etki değerlendirmesi
faaliyetlerinin %5’i, yeni teknoloji alımı faaliyetleri için hibe şeklinde nakit
destekler mevcuttur.
Yatırımlar için verilen teşvik tedbirlerinde demir çelik, gemi inşa, otomotiv sanayi,
sentetik elyafgibi sektöreler hassas sektörler olarak nitlendirilmekte ve sözkonusu
sektörlere verilecek teşvikler AB yönetmeliklere gereği daha kısıtlayıcı kurallara ve
Bölgesel bazda belirlenen yardım limitlerine tabi tutulmaktadır.
ARGE FAALİYETLERİNE YÖNEİK DESTEKLER
 Teknoloji üretimi ve Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi için tüm ülke çapında
geçerli olan ‘Teknolojik Buluşlar için Özel Fon hakkındaki 46/82 Kanun’
kapsamında, mal ve hizmet üreten firmalar, konsorsiyumlar, bağımsız arastırma
kuruluslarının ve bölge idarelerinin oluşturdukları özel arastırma firmalarının
yararlanabilecekleri 15 yıl vadeli düşük faizli kredi seklindeki destekler
mevcuttur. Sözkonusu destek programından otomotıv, elektronik, demir çelik,
havacılık, kimya sanayi, makine otomasyon, tarım ve gıda sanayilerinde faaliyet
göstern firmalar yararlanabilmekte ancak KOBİ’ler için sektör kısıtlaması
bulunmamaktadır.
 Arge Faaliyetlerini desteklenmesi için 140/97 kanun çerçevesinde (article 13)
otomatik olarak işleyen vergi muafiyeti (Fiscal Bonus) uygulanmaktadır. İşletme
2
ve yatırım büyüklüğüne göre değişiklik arz etmek üzere, Ar-Ge harcamalarının
toplam maliyetinin %10-%30`unu aşmayacak sekilde vergi muafiyeti
sağlanmaktadır.
KOBİ’LERE YÖNELİK DESTEKLER
 Yukarıdaki desteklerin yanısıra münhasıran KOBI’ler için geliştirilmiş çeşitli
destek enstrumanları mevcuttur. Bunlardan en önemlilerini hibe şeklindeki
istihdam yaratma desteği ve mesleki eğitim harcamalarının %90’ını kapsayan
meslek içi eğitim desteği, Ar-Ge maaliyetlerinin %50sini kapsayan hibeler,
%70’ini kapsayacak soft loan ve hibe şeklinde destekler, özellikle AB dışı
ülkelere pazarlama faaliyetlerinin desteklenmesi için gerekli pazarlama
programlarının geliştirilmesi faaliyelerinin %85’ini kapsayan soft loan şeklindeki
desteklerdir.
Kobilere Yönelik Destek Enstrümanları aşağıdaki kanunlar çerçevesinde
yürütülmektedir. Sözkonusu desteklerden AB’nin KOBİ tanımlamasına uygun nitelikteki
küçük ve Orta Ölçekli Firmalar istifade edebilmektedir.
-Sabatini Law.(KOBİ’ler Uzun vadeli yatırım malı destek kredisi)
-Law 488/92 Çeşitli sektörlerde yatırım harcamaları, istihdam ve arge harcamalarının
desteklenmesi hakkında kanun
-Law 598/91 -Teknoloji gelişme ve çevrenin korunması yatırımlarına 7 yıl vadeli düşük
faizli kredi
-Law 449/97 –Turizm ve Ticaret Alanında Faaliyet Gösteren KOBİ’lere yönelik vergi
kolaylıkları
-Law 266/97 KOBİ’ler için oluşturulan Merkezi Garanti Fonu
İHRACAT VE ŞİRLKETLERİN ULUSLARARASILAŞMA FAALİYETLERİNE
YÖNELİK TESVİK MEKANİZMALARI
İtalyan teşvik sistemi içerisinde son dönemde en önemli unsurlardan birtanesini,
şirketlerinin uluslararsılaşması faaliyetlerini desteklemek amacıyla geliştirilmiş
enstrümanlar oluşturmaktadır.
Şirketlerin uluslarası faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla yürürlükte bulunan
mevzuat İtalyan Üretken Faaliyetler Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı aracılıyla
uygulanmaktadır.Bu kapsamdaki tedbirlerden çoğunlukla dış pazarlara açılma program
ve projeleri çerçevesindeki düşük faizli kredi ve sermaye iştirakı seklindeki desteği ile
tanıtım faaliyetlerinin desteklenmesi için kullandırılan düşük faizli kredi ya da hibe
şeklindeki tedbirlerden oluşmaktadır. Bu çerçevede, hibe seklinde kullandırılmakta olan
teşvikler aşağıda sıralanmaktadır.
 Lg.1083 /1954 Sayılı Kanun: İhracatı gelişmesine destek/yardımı: Anılan destek
programından Kamu kurum kurulusları ve kar amacı gütmeyen sektör Birlik ve
örgütleri istifade etmekte, anılan firmaların ihracatı desteklemek için yürüttükleri
3
promosyon faaliyetleri için yapılan harcamalar bu destek kapsamında yer
almaktadır . Destek kapsamındaki faaliyetler yurtiçi ve yurtdışındaki fuaralara,
katılım, broşür, reklam, workshop, ticaret heyetleri, pazar araştırmalar, yabancı
operatörlerin italayan tanıtıcı kurs verilmesi, yabancı dilde internet sitelerinin
açılması gibi faaliyetleri içermektedir.
Tarım ve turistik consorsiyumlar, sektör kuruluşları,Yurtdışındaki italayan Ticare
Odaları, Italya’daki Ticaret Odaları, ICE(Italyan Dış Ticaret Enstitüsü), tarafından
hazırlanan promosyon programları öncelikli olarak değerlendirilmeye alınmakta, bu
kapsamda Bakanlıkça kabul edilen masrafların %50’si karşılanmaktadır. Kalkınma
öncelikli bölgeler için bu oran %70dir.
 Lg.83/89 Sayılı Kanun: Sanayi, Ticaret, El sanatları alanında faaliyet gösteren
küçük Orta Ölçekli İhracat Konsorsiyumlarının Faaliyetlerinin Desteklenmesi:
Destekten yararlananlar, çok bölgeli ihracat konsorsiyumları, en az 5 ile 8
firmadan olusan ve ticaret odasına kayıtlı olan konsorsiyumlardır. Sözkonusu
kurulusların Ürünlerinin yurtdışında tanıtımı için yapılan promsyon faaliyetleri
(İhracatın promosyonu amaçlı , yurtiçi ve yurtdışı fuaralara katılım, broşur,
reklam, workshop, ticaret heyetleri organizasyonu, pazar araştırmalar, yabancı
operatörlere italayı tanıtıcı kurs ve seminer verilmesi, yabancı dilde internet
sitelerinin açılması vb. faaliyetler) destek kapsamında yer almaktadır.
Tarım ve Turistik Konsorsiyumlar, sektör kuruluşları,Yurtdışındaki italayan Ticaret
Odaları, Italaya’daki Ticaret Odaları, ICE ile birlikte oluşturulan Projelere öncelik
verilmektedir. Bakanlıkça onaylanan promosyon projelerinin gerçekleştirilmesi için
yapılan masrafların 5 yıldan uzun konsorsiyumlar için pomosyon masraflarının %40ı,
karşılanmakta, kalkınmada öncelikli yörelerde faaliyet gösteren konsorsiyumlar için bu
oran % 60’olarak belirlenmektedir. 5 yıldan yeni Konsorsiyumlar tarafından yapılan
harcamaların ise %70’i bu kapsamda finanse edilmektedir.
Konsorsiyumların üye firma sayısına göre finanse edilecek harcamaların üst limitleri
aşagıdaki gibi belirlenmiştir.
24 firmadan az
74 firmaya kadar olan
en az 75 firmalı olanlar
77 468 Euro
103 291 Euro
154 937 Euro
 394/81 sayılı Kanun 10. Maddesi: Bu kapsamda birden fazla bölgeyi kapsayan
Turizm-Otelcilik ve tarım-gıda alanında faaliyet gösteren Konsorsiyumlar ve
kooperatiflerin uluslarası faaliyelerine mali destek sağlanmaktadır. Anılan
konsorsiyumların ürünlerinin ihracatında promosyon faaliyetleri (ihracata ve
yabancı turistlerin İtalya’ya gelmesini teşvik eden, iç ve dış fuaralara, katılım,
broşur,reklam, workshop, ticaret heyetleri, Pazar araştırmalar, yabancı
operatörlerin italayaı tanıtıcı kurs verilmesi, yabancı dilde internet sitelerinin
açılması gibi faaliyetler)için yapılan ve Bakanlıkça onaylanan program ve projeler
4
çerçevesindeki masraflarının maximum %40, kalkınmada öncelikli yörelerde
faaliyet gösteren konsorsiyumlar için % 60’ı bu kapsmda fianase edilemketedir.
Beş yıldan yeni Konsorsiyumlar tarafından yapılan harcamaların ise %70’i
karşılanmaktadır.
Konsorsiyumların üye firma sayısına göre finanse edilecek harcamaların üst limitleri
aşagıdaki gibi belirlenmiştir.
24 firmadan az
74 firmaya kadar olan
en az 75 firmalı olanlar
77 468 Euro
103 291 Euro
154 937 Euro
Bunlara ilave olarak, şirketlerin uluslarası faaliyetlerini destekleyecek program ve
projeler bazında düşük faizli kredi ve sermaye iştiraki şeklinde verilen aşağıdaki destek
tedbirleri de yürürlükte bulunmaktadır.
Bu çerçevede, uluslararası pazarlama programlarının desteklenmesi hakkında 29
Temmuz 1981 tarih ve 394 sayılı kanun (Lg. 394/81), İtalyan İşletmelerinin yurtdışında
ve gelişme yolundaki ülkelerde ortaklık kurmaları (joint venture) için verilen sermaye
desteği hakkında 28 Şubat 1987 tarih ve 49 sayılı yasa (Lg. 87/49) ile 24 nisan 1990 tarih
ve 100 sayılı yasalar (Lg. 1990/100) çerçevesinde kredi ve hibe şeklinde destekler
mevcuttur.
Sözkonusu tedbirlerin uygulanması Italyan firmalarının uluslararası faaliyetlerinin
desteklenmesi için Üretken Faaliyetler Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren
SIMEST (www.simest.it), FINEST (www.finest.it) ve ICE (www.ice.it) gibi kuruluşlar
aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.
 International penetration programmes (Lg 394/81): Şirketlerin uluslararası
pazarlara girişini destekleme programı: İtalyan Firmaların AB dışı ülkelere
yatırım yapması ve sürekli ticari mevcudiyet temin etmek amacıyla temsilcilik
ofisi, şube, satış birimi, satış sonrası hizmet birimi depo ve teşhir salonu açılması
faaliyetleri için uygun koşullu kredi temin edilmektedir.
 Formation of mixed companies in developing countries Lg 49/87: Bu çerçevede,
İtalyan Firmaları tarafından gelişmekte olan ülkelerdeki yabancı ortaklarla
oluşturulacak “Joint venture” lar için uygun koşullu kredi ve sermaye transferi
sağlanmaktadır.
 -Participation in international tenders (Lg 304/90) : Uluslarası İhalelere Katılımın
Desteklenmesi: Italyan Firmalarının AB dışındaki ihalelere katılımın
desteklenmesi ve ihaleler kapsamındaki taahhütlerin yerini getirilmesini teminen
uygun kosullu kredi temini imkanı sağlanmaktadır.
 -Formation of international joint-ventures (Lg 100/90): Uluslararası Ortak
Yatırımların Desteklenmesi: Bu kapsamda, özellikle KOBi’lerin yabancı
doğrudan yatırımlarının desteklenmesi için bir dizi teşvik unsuru içerimektedir.
Bunlardan en önemlisi yurtdısında yapılacalk yatırımlar için Bakanlık tarafından
5
bu amaçla olusturulan SIMEST SPA tarafından sınırlı bir süre için sermaye
katkısı /iştiraki sağlanmasıdır. Ayrıca yurtdışındaki devir almalar için kredi
imkanları da öngörülmektedir.
 -International co-operation programmes (Lg 212/92)): Ülkemiz de dahil olmak
üzere Balkanlar Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri ve Rusya ile yapılacak bölgesel
işbirliği projelerini kapsamakta 400 000Euro üst limite kadar hibe şeklinde proje
finansmanı sağlanmaktadır.
 İhracat Kredisi ve Sigortası 227/77 (Legislative Decree 143/98): İhracatta
ödenmiş olan dolaylı vergilerin iadesi sistemi mevcuttur. Ayrıca, ihracatçılar için
düşük faizli geri ödemesi 18 aya kadar uzanan kredi imkanları mevcut olup,
uygulanan faiz oranlarının ihracat kredilerini ilişkin OECD uzlaşısında belirlenen
seviyenin altına olmaması gerekmektedir. Ayrıca, İhracat Kredi Kurumu (SACE)
tarafından ihracatçıların yurt dışı işlemlerinde garanti ve sigorta uygulamaları
yürütülmekte, ihracat yapılan ülkelerin risk ağırlıklarına göre değişen oranlarda
ihracat kredisi ve risk sigortası sistemi uygulanmaktadır. İhracat risk sigortasının
kapsamı düşük ve orta risk seviyesindeki ülkeler için ihracat kredilerinin %90’ını
yüksek risk grubundaki ülkeler için %80’i aşmayacak şekilde uygulanmaktadır.
Bu çerçevede, ülkemizin reytingi B seviyesinde olup 2003 yılı içerisinde SACE
tarafından ülkemize yönelik toplam 185 milyon Euro kısa vadeli, 765 milyon
Euroluk orta ve uzun vadeli ihracat sigortası taahhütü gerçekleştirilmiştir.
Diğer taraftan, hibe şeklinde yapılan devlet yardımlarında vergi indirimi yada
vergi muafiyeti uygulanması bulunmamakta, yardımlardan elde edilen gelirler şirket
bilançolarına gelir olarak kaydedilmektedir.
Bu çerçevede , dış ticaretle ilgi bazı faaliyetlerin desteklenmesi amacıyla 83/89 sayılı
kanun çerçevesindeki yapılan uygulama kapsamında, İlgili Bakanlık (Üretim Faaliyetleri
Bakanlığı) tarafından % 4 oranında stopaj vergisi (witholding tax-ritenuta d’acconto)
kesintisi yapılmaktadır.

Bu çalışmada bahsi gecen yasal metinlere ve uygulamaya ilişkin daha detaylı bilgilere aşağıdaki web
sitelerinden ulaşılabilir:
http://www.mincomes.it/
http://www.sviluppoeconomico.gov.it/,
http://www.ipi.it
http://www.investinitaly.it
6