TÜBAP-2012/17 Sonuçlar ve Değerlendirmeler Kültür temelli bir

TÜBAP-2012/17
Sonuçlar ve Değerlendirmeler
Kültür temelli bir sanat eğitimi geliştirmek karşıt kültür araştırmalarından önce kendi
kültürünü tanımakla gerçekleşir. Özgünlük olmadan, önce kendini, sonra yaşadığı
toplumu tanımadan dünya insanı olmak ya da evrensel sanat yapabilmek; pazarda
sergilenen ürünün alıcı bulması yahut onu anlamak mümkün değildir. Somut ve somut
olmayan kültürel miras bugün korumaya alınıyorsa yerel değerler hayati önem taşıyorsa
kendin olarak kalabilmek ve dünya kültür hazinesine katkıda bulunmak, öz kontrol ve
denetim sağlamak için kendini bilmek gereklidir. Rüzgar nereden eserse oraya yelken
açarak sanatsal gelişme yakalanamaz. Yapılan iş değer bulmaz sanat eseri karakter
sahibi olmalıdır bu ancak kökenle anlama, anlamlandırma ve geliştirmeyle olur.
Bu proje çalışması kendisinden başka uluslararası iki yayınımıza kaynaklık etti "Sanat
Eğitiminde Kültürel Kuram", (Kodaman2014)ve Selimiye Camii Süslemelerinde Türkİslam Estetiğinin Sınırları”(Kodaman,2015).
Selimiye Camii estetiğine, düşünürler, mutasavvıflar hatta vekayi’nüvisler eşliğinde
baktığımızda: geçici dünyayı değil sonsuzluğu ve Allah’ı arayan , güzele ve yüceye
yönelen; doğadan yola çıkan ama üsluplaştırmaya giden, nesnel gerçekçi olmayan,
görünenin ardındaki gerçeği araştıran; tikelden tümele uzanırken tevhid düşüncesini ve
birlik ilkesini uygulayan; sadelik yanında çeşitlilik, zenginlik ve yaratıcılığa önem veren;
evrenin dişil yönüne saygılı; geleneğe bağlı; zarif ve ince işçilikli, yumuşak geçişlerle
zıtlıklardan kaçınarak sükunet ve uhreviyet sağlayan; ışığa ve etkisine çok önem veren;
işlevsel bir anlayışla yarar güzel ilişkisi gözeten, sağlamlık ve kalıcılığa önem veren köklü
bir estetik anlayışla karşılaşıyoruz(Kodaman:2015:359).
Biçim ve anlam bütünlüğü ile tümden estetik bir çözümlemesi yapılan Selimiye Camii
süslemeleri araştırma, anlatım, gezi, gözlem, uygulama yoluyla yaparak yaşayarak
öğrenildi. Öğrencilerin Geleneksel sanatlara bakışı değişti. Keyifli bir ortamda hazırlanmış
bir plan ve malzemeler çerçevesinde kendilerini de rahatça ifade imkanı buldular.
Öğrenciler Selimiye camii süslemeleri ile ilgili edindikleri bilgiler, görseller, kendi tasarım
ve tuval çalışmalarının aşamalarını içeren süreç dosyaları teslim ettiler. Kendilerini ve
birbirlerini değerlendirdiler. Son olarak Eğitim binamızda Selimiye Camii Avlusunda ve
Balkan Kongre Merkezinde olmak üzere üç farklı mekanda çalışmalarını izleyiciyle
buluşturdular. Projeyi yürüten öğretim elemanları da bu sergiye kendi çalışmalarıyla
destek verdiler. Biri geleneksele daha bağlı diğeri daha uzak çağrışımlar içeren iki farklı
üslupla öğrenciler de keni çalışmalarını kıyaslama ve farklı türlere hoşgörü duyma
tutumunu kazandılar. Bu sayede pek çok kişinin geleneksel sanatlar , modern ve çağdaş
sanatlara ilgisi çekildi, farklı zevklerin buluşma noktası sağlanmış oldu. Bu bilgi ve
becerilerin orta son ya da lise 1 gibi sınıflarda uygulanması gençlere öz kültürlerini
tanıma ve özgüven aşılayacaktır. Sonuç olarak kültürümüze ve sanata olan saygı
artacaktır.
53
TÜBAP-2012/17
Tablo Listesi
Tablo1 Selimiye Camii Süslemeleri Konusu Etkinlikleri İçin Ders Programı ….....…33-34
Resimler Listesi
Resim 1 Edirne Selimiye Camii Mukarnas……………………..………………...…….…...6
Resim 2 Edirne Selimiye Camii Mukarnas…………………………………………..…….…..6
Resim 3 Kafesli oyma tekniğinde mermer şadırvan………………………………….………7
Resim 4 Kafesli oyma tekniği……………………………………………………………………7
Resim 5 Edirne Selimiye Camii sütun başları………………………………………….……...8
Resim 6 Edirne Selimiye Camii sütun başları…………………………….…………………...8
Resim 7 Edirne Selimiye Camii sütun başları…………………………….……………...……9
Resim 8 Edirne Selimiye Camii sütun başları…………………….………………………...…9
Resim 9 Edirne Selimiye Camii minarelerinde rölyefler………..……………………..…….10
Resim 10 Edirne Selimiye Camii minarelerinde taş işçiliği…………………………………10
Resim 11 Küçük kubbelerde kalem işleri tığlı ve rumili……………………………………..11
Resim 12 Kubbede kalemişleri hat ve düğüm motifi………………………………………..11
Resim 13 Kubbede kalemişleri hat ve ilahi kelam…………………………………………..12
Resim 14 Kemerlerde kalemişi süsleme……………………………………………………..13
Resim 15 Küçük kubbe ve tonozlarda kalemişi ve mukarnaslar…………………………..13
Resim 16 Küçük kubbelerde kalem işleri hatlı ve tığlı…………………………………...….14
Resim 17 Küçük kubbelerde kalem işleri tığlı ve rumili……………………………………..14
Resim 18 Türk üçgenlerinde madalyon kalemişi…………………………………………….15
Resim 19 Türk üçgenlerinde madalyon kalemişi…………………………………………....15
Resim 20 Türk üçgenlerinde madalyon kalemişi……………………………………………16
Resim 21 Müezzinler Mahfili………………………………………………………….............16
54
TÜBAP-2012/17
Resim 22 Ayrıntı……………………………………………………………………….............17
Resim 23
Ayrıntı……………………………………………...................…………………………………17
Resim 24 Müezzinler mahfili havuzunun tavanı……………………………………………..17
Resim 25 Çini üzerinde hat sanatı …………………………………………………...………18
Resim 26 Hat vitray çini …………………………………………………………..…………...19
Resim 27 Kündekari kanatlar çini ve hat……………………………………………....…….19
Resim 28 Hat,çini mukarnas kündekari…………………………..………..…………………20
Resim 29 Hünkar Mahfilindeki elmalı pano ve çiçekler………….………………………….21
Resim 30 Çinide penç ………………………………...……………………………………….22
Resim 31 Çinide hatai penç hançer yaprakları rumiler…………………….........…………22
Resim 32 Çini örnekler………………………..………………………………………………..23
Resim 33 Çini kompozisyon……....………………………………………..………...............23
Resim 34 Bahar dalları ve laleler……………………………………………………...………23
Resim 35 Bahar daları kıriçekleri karanfiller ………………………………………….……..23
Resim 36 Hünkar mahfili mihrap tarafı ………………………………………………………24
Resim 37 Laleler kır çiçekleri hatai ve pençler……………………………………………... 24
Resim38-63 Öğrenci Çalışması ………………………...…………………...……………35-47
Resim 64-69 Proje öğretim Elemanları çalışmaları…………...………………......…….48-50
Resim70-72 Etkinliklerde yapılan uygulamaların sergilenmesi …………………...…..51-52
55
TÜBAP-2012/17
Kaynak Listesi
Akın, Günkut, (1995).“The "Müezzı̇ n Mahfı̇ lı̇ " and Pool of the Selimiye Mosque in
Edirne”, Muqarnas, Vol. 12 pp. 63-83
Alakuş, Ali Osman
Akademi. Ankara.
vd.(2009). Sanat Eğitimi ve Görsel Sanatlarr Öğretimi, Pegem
Alami, Mohammed Hamdouni (2013). Art and Architecture in the Islamic Tradition:
Aesthetics, Politics and Desire in Early Islam,I.B.Tauris, New York
Atay, Hüseyin (2001). İbni Sinada Varlık Nazariyesi, Kültür Bakanlığı, Ankara.
Atay, Hüseyin (2001). İbni Sinada Varlık Nazariyesi, Kültür Bakanlığı, Ankara.
Ayaydın,Abdulah, vd.(2015). Çoklu Zeka Tabanlı Görsel Sanatlar Eğitimi ,Nobel Yay.
Ankara,147-148
Ayaydın,Abdulah, vd.(2013).Görsel Sanatlar Eğitiminde Uygulamalar Pegem Ankara 172175
Ayvazoğlu, Beşir (1982). Aşk Estetiği, İslam Sanatlarının Temel Prensipleri Üzerine Bir
Deneme, Birlik Yayınları, Ankara
Bequette, James W. (2007).
Traditional Arts Knowledge, Traditional Ecological Lore:
The Intersection of Art Education and Environmental Education
Studies in Art
Education: A Journal of Issues and Research in Art Education, v48 n4 p360-374 2007. 15
p
Bierut, M. 1999. Looking closer 3 : classic writings on graphic design New York : Allworth
Press,Crouch, Christopher, (2010). Contemporary Chinese Visual Culture: Tradition,
Modernity, and Globalization, Cambria Press
Bilgi, Şerife.(2010). "Selimiye Camii Kalemişleri" 4. Uluslararası Türk Kültürü iİle Sanatları
Kongresi,Kahire, Mısır
Burckhardt,Titus,(1995). İslam Tasavvuf Doktrinine Giriş, Kitabevi. İstanbul.
Cömert,Mehtap(2015).Sözlü Görüşme,18.2.2015 ,17:00-19:00.
Cömert,Mehtap (1998).”Selimiye Camii Süslemeleri” Kültür Sanat, Eylül, s.48
56
TÜBAP-2012/17
Dawn, Susan.(1994). Expression of Traditional Arts ,Collector's Guide 1994, 8. cilt,1.
no.,Active Interest Media, Inc.
Evliya Çelebi(1985) Tam Metin Seyahatname, 3.4.C.,Üç Dal Neşriyat,İstanbul.s.342
Firth, Raymond (1960). Man and culture an evaluation of the work of Bronislaw
Malinowski ,Routledge & K. Paul in London .
Freedman, Kerry J. &vHernández y HernándezFernando ,(1998 ). Curriculum, Culture
and Art Education , State University of New York Press
Gombrich,E.H.(1980) Sanatın Öyküsü, Çev.Bedreddin Cömert , Remzi Kitabevi İstanbul.
Grabar,Oleg (2010). İslam Sanatının Oluşumu, Çev. Nuran Yavuz, Kanat Yay. İstanbul
Güvenç,Bozkurt (1993). Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları, Kültür Bakanlığı Yay.,
Tisamat Basım Sanayi, Ankara.s.3-6.
Hurlock,Elizabeth.B. (1972). Child Development. New York:Mc.Graw Hill Book Company
s.156
Kırışoğlu,Olcay.,Stokrocky,Mary (1997).İlköğretim Sanat Öğretimi, YÖK-Dünya Bankası
ANKARA,3.10
Kodaman,Mehtap.(2004). Doğu Sanatının Modern Avrupa Sanatına Etkisi, Sosyal
Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Edirne
Kodaman,Mehtap.(2010).Orta Asya Hayvan Üslubunun Modern Resim Eğitiminde
Değerlendirilmesi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. İstanbul
Kodaman,Mehtap. (2011). Dünyada ve Türkiyede Sanat Eğitiminde Geleneğin Yeri,
Selçuk Üniversitesi, International Fine Arts Symposium, 20-22 Ekim 2011, Konya.s.312317
Kodaman,Mehtap (2014). "Sanat Eğitiminde Kültürel Kuram", 9. Uluslararası Balkan
Eğitim ve Bilim Kongresi, ÖZetler kitabı, s.78
Kodaman,Mehtap.(2015). SELİMİYE CAMİİ SÜSLEMELERİNDE TÜRK-İSLAM
ESTETİĞİNİN SINIRLARI 9. Uluslararası Sinan Sempozyumu, 21-22 Nisan 2015 Edirne
/ TÜRKİYE s.353-360
Leeming, David (2005). Oxford Companion to World Mythology Oxford University Press
Levent, L.Büyüker,K.(2013) “Prof. Dr. Turan Koç ile Din, Sanat ve Estetik Üzerine”,
Diyanet , Kasım
2013, S 275 s. 26
57
TÜBAP-2012/17
Loza, Cynthia B., Guzman, Allan B. De, T. Jose, (2008). Curriculum, Culture, and Art
Education: Comparative Perspectives
Mandel,Gabriele. (1982). İslam Sanatını Tanıyalım, İnkılap ve Aka,,Rizzoli Editore, Milano
Mason, Rachel (2008). International Dialogues about Visual Culture Education and Art
Intellect Books, USA and UK, p.6
McFee,J.(1986). Cross-cultural Inquiry into the social meaning of art: Implications for aty
education. Journal of Multicultural and Croscultural Research in Art Education.
Mevlana Celaleddin-i Rumi (2000). Fihi Ma Fİh ve Mecalis-i Sebadan Seçmeler , Haz.
Abdülbaki Gölpınarlı, Kültür
Bakanlığı Yay. Ankara
Minyaev, S., (2000):―The Origins of the ―Geometric Style‖ in Hsiung nu Art‖in Jeannine
Davis-Kimball, Eileen M. Murphy, Ludmila Koryakova and Leonid T. Yablonksy,
Kurgans, Ritual Sites, and Settlements: Eurasian
Bronze and Iron Age, 2000,
s.296,Oxford: Archeopress.
Nasr, Seyyid Hüseyin (1992). İslam Sanatı ve Maneviyatı,Çev. Ahmet Demirhan, İnsan
Yayınları, İSTANBUL .
Necefoğlu, Hacali (2003) “Turkish Crystallographic Patterns: From Ancient To Present
“Crystal Engineering,6p.153–166
Necipoğlu Kafadar, Gülru (2005). “Religious Inscriptions on the Great Mosques and the
Ottoman Safavid and Mughal
Empires,” Hadeeth ad-Dar s.34-35, volume 25
Necipoğlu Kafadar, Gülru (1995).The Topkapi Scroll: Geometry and Ornament in Islam
Architecture (Santa Monica: The Getty Center for the History of Art and the Humanities,
p. 83.
Okano, Kaori, Tsuchiya, Motonori, (1999). Education in contemporary Japan: inequality
and diversity Cambridge University Press.
Özsoy ve Alakuş(2009).Görsel Sanatlar Eğitiminde Özel Öğretim Yöntemleri, Pegem
AkademiAnkara.
Panofsky,Erwin(1955). Iconography and Iconology: An Introduction to the Study of
Renaissance Art,” in Meaning in the Visual Arts: Papers In and On Art History (New York,
1955; reprint, Chikago: University of Chicago Press, 1982), 35
Raizman, D. 2003, History of modern design: graphics and products since the Industrial
Revolution ,Yayıncı Laurence King Publishing, s.47Soedarsono, Dar, (1982). The role of
wayang as a traditional art form in contemporary Indonesian art education, Thesis
(M.A.),University of Wisconsin—Madison.
58
TÜBAP-2012/17
Sai Mustafa Çelebi (2003). Yapılar Kitabı, Tezkiretü’l Bünyan Tezkiretü’l -Ebniye , Koç
Kültür Sanat A.Ş. İstanbul
Saladin,Henri&. Migeon,Gaston.(2012). Art of İslam. Parkstone International –New York,
USA
Schuon,F. (1959). Language of the Self, Ç: M. Pallis, dnd D.M. Matheson, Madras,,s.209
Stokrocki, Mary , Yazzie, Elmer, (1997). A Microethnographic Study of a Navajo Art
Teacher in a Boarding School: Balancing Traditional and Aesthetic Values in Art
Education, Canadian Review of Art Education: Research and Issues, v24 n1 p1-18 1997.
Tylor, Edward B.(1873) Primitive Culture, John Murray ,London.,s.445
UNESCO (1998). Higher Education in the Twenty -first Century: Visions and Action Final
Report Paris : UNESCO 5-9 OCTOBER. s.57
Yildırım, Mustafa,(2011). İslam Sanatı ve Estetiğinin Temelleri, Palet Yayınları, Konya.
Yunus Emre (1990) DÎVÂN-I YÛNUS EMRE, Haz. Mustafa Tatcı,
Bakanlığı, Ankara
Kültür ve Turizm
URL1.Niyâzi Mısrî Divânı http://www.semazen.net/download/Niyazi_Misri_Divani.pdf
59