Beyin temelli öğrenme ne demektir?

REACT Stratejisine Yönelik Bir Uygulama
Örneği: Asit ve Bazlar Örneği
Arş. Gör. Neslihan ÜLTAY
Doç. Dr. Muammer ÇALIK
Bağlam Temelli Öğrenme
 1600 yılının ortalarında Jan Amos Commennius,
öğretime her birey tarafından gerçek yaşamda
karşılaşılan ve mümkün olduğunca çok sayıda duyu
organımıza hitap eden cisimlerle başlanması
gerektiğini vurgulamış ve aradan geçen 400 yıllık
sürede yapılmış olan birçok bilimsel çalışmada güncel
yaşam bağlantılı öğretimin etkililiği ortaya konulmuş
olmasına rağmen yakın zamana kadar bağlam temelli
yaklaşım öğretim programlarına yansıtılmamıştı.
 Somut gerçeğin “Neden?” sorusunu öğrenme
süreci ile ilişkilendirmek öğrenme için önemli bir
motivasyon etkisi sağlar. Eğer öğrenciler
öğrenmeye motive edilecekse eğitimsel
tecrübelerindeki anlam ve gerçeğin mihenk
taşlarını görmeli ve hissetmelidir.
Bağlam temelli yaklaşım;
 İngiltere(The Salters Approach ve SLIP:Supported Learning in
Physics Project,
 Almanya,
 Finlandiya(ROSE:The Relevance of Science Education),
 İsrail (STEMS:Science,Technology Environment in Modern
Society),
 ABD(ChemCom:American Chemical Society),
 Hollanda(PLON:Dutch Physics Curriculum Development
Project)’da
yapılan büyük proje ve bilimsel çalışmalarda ayrıntıları ile
incelenmiş olup öğrencilerin derse karşı ilgi ve motivasyonunu
arttırdığı ortaya konmuştur.
 Bağlam temelli yaklaşımın fizik ve fen öğretim programına
yansımasında özellikle Avustralya ve Yeni Zelanda öncülük
etmiştir.
Bağlamsal Öğrenmenin Öğretmene
ve Öğrenciye Faydaları
 Öğrenmenin amaçları
belirgindir.
Neden bu konuyu öğrenmem gerekiyor?
 Öğrenciler ön bilgilerini
paylaşırlar.
Öğrencilerin aktif öğrenmesi sağlanır
 Öğrenci problem çözer.
Öğrenci ders dışında kullanabileceği beceriler
kazanır.
 Öğrenci öğrenme sürecini
derse katılımı ile kontrol
eder.
Öğrenmeden öğrenci sorumludur
 Öğrenciler bir ailede,iş
hayatında ve toplumda bir  Bilginin aktarılabilirliği
açıktır ve kolaylıkla
birey olarak öğrendikleri
anlaşılabilir.
bilgiyi nasıl kullanacakları
Öğrencinin bilginin kullanım alanlarının farkında
hakkında tartışırlar.
olması sağlanır
Öğrenme gerçek hayata vurgu yapar
Bağlamsal Öğretme Stratejileri
 ABD deki iyi öğretmenlerin gözlenmesi sonucunda
Crawford tarafından REACT bağlamsal öğretme
stratejilsi ortaya atılmıştır:
Relating(İlişkilendirme),
Experiencing(Tecrübe Etme),
Applying(Uygulama),
Cooperating(İşbirliği),
Transferring(Transfer Etme)
RELATING (İlişkilendirme)
 İlişkilendirme en kuvvetli bağlamsal öğretme
stratejisidir. İlişkilendirme kişinin ön bilgileri ve
hayat tecrübeleriyle bağlam kurarak öğrenmedir.
 Öğretmenler yeni bir kavramla öğrenciye tamamen
yakın bir şey arasında bağlantı kurduklarında
öğrencinin önceden bildiklerini yeni bilgi ile
birleştirir. Bu bağlantı başarılı olduğunda,
öğrenciler neredeyse çok hızlı kavrarlar.
Asit ve Bazlar Konusu için
İlişkilendirme Basamağı
 REACT stratejisinin ilk basamağında parçası dağıtılır. Öğrencilerden bu
parçayı dikkatlice okumaları ve parçanın içerisinde geçen asit-baz
konusuyla ilgili anahtar kavramları bulmaları istenir. Bu işlemden sonra,
öğrencilerden buldukları anahtar kavramları söylemeleri istenir ve bu
kavramların anlamlarıyla ilgili bir tartışma ortamı yaratılır. Bu aşamada
hedeflenen kazanımlar “asit-baz kavramlarını kavrayabilme”, “pH ve
pOH kavramlarını açıklayabilme”, ve “günlük hayatta kullandığımız asit
ve bazlara örnekler verebilme” şeklindedir.
 REACT stratejisinde konu günlük hayattan seçilen bir bağlam içerisinde
öğretileceği için kullanılan materyalin buna uygun olarak hazırlanması
gerekmektedir. Verilen örnekte bağlam “temizlik malzemeleri”
olduğundan seçilen okuma parçası hem bağlamla hem de günlük
yaşamla uyum içerisindedir. Parçada temizlik malzemelerinin insan
sağlığına olan etkilerinden ve doğal temizlik ürünlerinden
bahsedilmektedir.
EXPERIENCING (Tecrübe)
 Keşfetme, bulma, icat etme yoluyla yaparak
öğrenmedir. Sınıflarda basit araç gereçlerle
yapılan etkinlikler, problem çözme
aktivitelerinin ve laboratuarların kullanımını
içerebilir.
Asit ve Bazlar Konusu için
Tecrübe Etme Basamağı
 REACT stratejisinin ikinci basamağında
öğrencilere öncelikle öğrendikleri kavramları
uygulayabilecekleri bir ortam sunulur. Bu
ortam deneyle mümkün olabileceği gibi
ayrıca projeler veya problem çözme
etkinlikleri de kullanılabilir. Örnek olarak
“kuvvetli ve zayıf asit-bazları elektrik
iletkenliklerine bakarak tahmin edebilme”
kazanımı için Şekil 2’deki örnek verilebilir.
APPLYING (Uygulama)
 Uygulama aşamasını kullanılacak kavramları ortaya
koyacak öğrenme olarak tanımlıyoruz. Öğrenciler, yukarıda
bahsedilenler gibi hands-on problem çözme aktivitelerine
ve projelerine katıldıklarında kesinlikle kavramları
uygulayacaklardır. Öğretmenler de gerçekçi ve uyumlu
alıştırmalarla kavramların anlaşılması nedeniyle motive
edebilir.
 Bu alıştırmalar her test kitabında bulunabilen sözel
problemlerdir. Fakat iki temel farkı bulunmaktadır: Çok
gerçekçi durumlar gibi görünür, ve bir insanın hayatının
bazı alanlarındaki akademik kavramların toplamını gösterir.
Motivasyonel olması için uygulama problemlerinde her ikisi
de önemlidir
Asit ve Bazlar Konusu için
Uygulama Basamağı
 REACT stratejisinin üçüncü basamağında
öğrenciler kendilerine dağıtılan testteki
soruları bireysel olarak cevaplamaya
çalışırlar. Böylece öğrendikleri bilgileri
uygulama fırsatı yakalamış olurlar.
“Poliprotik asitlerde iyonlaşmayla ilgili
sorular çözebilme ve asit ve bazlarda
hidroliz ile ilgili sorular çözebilme”
kazanımlarını hedef alan uygulama örnekleri
verilmiştir.
COOPERATING (İşbirliği)
 Çoğu problem çözme alıştırmaları, özellikle
gerçekçi durumları içerdiğinde, karmaşıktır. Bir
ders boyunca bu problemler üzerinde öğrencinin
bireysel olarak çalışması bazen önemli bir gelişim
sağlamaz. Eğer öğretmenin adım adım rehberlik
desteği olmazsa öğrenciler hüsrana uğrayabilir.
Diğer yandan; öğrenciler küçük gruplar halinde
çalışarak dışarıdan küçük bir yardımla bu
karmaşık problemlerin üstesinden gelebilirler.
Asit ve Bazlar Konusu için
İşbirliği Basamağı
 Öğrenciler kendilerine bir ders önceden grupça
hazırlamaları için verilmiş olan ödevlerini bu basamakta
sunarlar. Öğrencilere verilen ödev “Günlük hayatta temizlik
malzemesi olarak kullandığımız asit ve bazların halk
arasındaki isimlerini araştırınız, bu maddelerden bir
kuvvetli veya zayıf asit ve bir kuvvetli veya zayıf baz
seçerek özelliklerini de yazarak bir ödev hazırlayınız”
olabilir. Örnek olarak kezzap (HNO3), arap sabunu (KOH),
sodyum hidroksit (NaOH) ve amonyaklı su (nişadır ruhu yağ ve kir çözücü) kullanılabilir. Burada hedeflenen
kazanım “günlük hayatta kullandığımız kuvvetli ve zayıf
asit-bazların özelliklerini grupça araştırabilme” becerisini
öğrenciye kazandırmaktır.
TRANSFERRING (Transfer)
 Bağlamsal öğretmenler yukarıda tartışılan stratejileri
kullanmaktadırlar (ilişkilendirme, tecrübe, uygulama,
işbirliği) ve anlama amaçlı öğrenmeyi sağlamak için
geniş bir çeşit ödev verirler. Beceri alıştırmaları ve
sözel problemlere ek olarak öğrencilerin öncelikli
anlamaları kazanabileceği ve kavramları anlamalarını
derinleştirebilecekleri tecrübeye dayalı, hands-on
aktiviteleri ve gerçek problemler ödev olarak verilir.
 Anlayarak öğrenen öğrenciler bilgiyi transfer etmeyi de
öğrenebilir. Transfer etme sınıfta bahsi geçmeyen yeni
bir içerikte veya alışılmamış bir durumda bilgiyi
kullanma olarak tanımlanabilecek bir öğretim
stratejisidir.
Asit ve Bazlar Konusu için Transfer
Etme Basamağı
 REACT
stratejisinin
transfer
etme
basamağında “molekül yapısı ile asit-baz
davranışı arasında ilişki kurabilme, bağların
kuvveti ve asitlerin kuvvetliliği arasında ilişki
kurabilme, asidik, bazik ve amfoterik oksitleri
tanımlayabilme, oksoasitlerin ve organik
asitlerin
kuvvetliliğini
belirleyebilme”
kazanımlarının kazandırılması için daha önce
öğrendikleri bilgilerden transfer yapmaları
beklenir.
Bilgi paylaşıldıkça çoğalır