Gen mühendisliyi məqsəd və vəzifələri

Gen mühendisliyi məqsəd və vəzifələri
Genlərin qurulşunda və funksiyalarında, həmçinin onların əldə edilmesinde ve
hüceyrele,yaxud nuklein turşuları molekullarına köçürülmə üsulları bilməklə
onların üzerində çoxsaylı manipulyasiyalar aparamaq,başqa sözlə gen
mühendisliyi ilə məşgul olmaq mümkündür.
Gen mühendisliyinin esasinda ayri ayri nukleotid ardicilliqlarına parcaladıqdan
sonra DNT-nin bakteriya plazmidləri və faqların genomu vasitesile prokariot ve
eukariot hüceyrelere köçürülməsi durur.Neticede əmələ gəlmiş bele hüceyreler
-hibridlər yad gen fraqmentlərinə malik olmaqla köçürülmüş genin
ekspressiyasını təmin edir.
Gen mühendisliyi son meqsedlerinden biri mueyyen genin kodlasdirildiğı
mehsulun ve ya elametin resipent orqanizmde temin edilmesinden ibaretdir.Bunun
üçün evvelce hemin mehsulu,yaxud elameti kodlaşdıran gen secilir.Gösterilen
DNT molekuluna müeyyen orqanizmden almaq,yaxud onu kimyevi ve ya
fermentativ yolla sintez etmek mümkündür.
Son dövrde genetikanin ugurlarindan biri de genetik klonun , yeni genetik
suretlerin yaradilmasidir.Genetik klon ilk defe kecen esrin sonlarinda Şotland
alimleri Yan Velhmut ve Ken Kembpell terefinden yaradilmisdir.Onlar yetkin
qoyunun somatik huceyresinin nuvesini diger qoyun nuvesiz yumurtahuceyresine
kocurmekle somaktik huceyre nuvesine malik ziqota elde etmisler.Bu yolla alinmis
ziqotanin üçüncü qoyunun balaliginda inkisafini temin etmekle onlar ilk defe
olaraq onunla tam indentik genotipe malik olan Dolli adli qoyun butun dunya
ictimaiyyetinin diqqetini celb etmisdir.
Tezlikle genetik klonlarin yaradilmasi ucun coxsayli tedqiqatlar,muxtelif
heyvanlarin, hetta insanin insanin genetik klonlarinin yaradilmasi qadagan eden
qerarlarlarin qebul edilmesi telebleri seslenmeye baslandi.Lakin her hansi bir
orqanizmin genetik klonun tam indentik genotipe malik olmasi, bu kesfden orqan
ve toxuma kocurulmesi ucun istifade etmeyin perspektivliyini gosterir.
Mikrobiologiyanin muayine usullari arasinda molekulyar- genetik usullar
getdikce daha cox tetbiq edilmekdedir.Bu usullar xestelerden alinmis patoloji
materiallarda bilavasite toredici- mikrobu deyil, onun nuklein tursularini askar
etmeye imkan verir, ona gore de yuksek spesifiklikle ferqlenirler.Molekulyargenetik üsullarin spesifikliyi her bir orqanizmin genomunun son derece ferdi
olmasi ile izah edilir.