KimyaKongreleri.org

6. Ulusal Afinite Teknikleri Kongresi, Aksaray Üniversitesi, 26-29 Mayis 2010, Aksaray
S-14
ESER ELEMENTLER VE BİYOLOJİK MAKROMOLEKÜLLERLE ETKİLEŞİMLERİ
1,2
2
1
Serhat Döker *, Sandra Mounicou, Mehmet Doğan, Ryszard Lobinski
1
2
2
Hacettepe Üniversitesi, Kimya Bölümü, 06532, Beytepe, Ankara, Turkiye
CNRS/UPPA, Laboratoire de Chimie Analytique Bio-inorganique et Environnement, UMR 5254,
Hélioparc, 2, av. Pr. Angot, 64053 Pau, France
Metal iyonları canlı sistemlerde eser miktarlarda bulunur ve toplam derişimleri vücut ağırlığının %
0,01’inden azdır. Bununla birlikte yaşam süreçlerinde hayati roller oynar ve esansiyel elementler
arasında yer alırlar. Metaller yapısal ve katalitik olarak protein yapılarında bulunur ve biyokimyasal
süreçlerde enzimlerin fonksiyonlarını sağlarlar. Memeli hücreleri gerekli olan elementleri çevrelerinden
özel mekanizmalarla hücre içine aldığı gibi, seçici zarlar ve biyolojik taşıyıcılarla hücre içinde gerekli
hedeflere ulaştırır. Oldukça belirlenmiş şartlarda yürüyen bu mekanizmalar metal iyonlarının canlı
sisteme optimum seviyede sağlanmasını gerektirmektedir. Toksik olmayan metallerin dahi fazla
miktarları biyolojik süreçleri aksatmakta, hücresel ve dokusal metal dengesini bozmakta ve birçok
hastalığa neden olmaktadır. Gerek esansiyel gerekse toksik süreçlerin anlaşılması ise metalleri içeren
biyolojik yapıların moleküler düzeyde incelenmesi ile sağlanabilir. Bir hücre veya dokudaki metalik
türlerin tümü metalom; metalomu araştıran nitel ve nicel çalışmalar ise metalomik olarak
isimlendirilmektedir.
Sunulacak çalışmada fareler model memeli olarak kullanılmış ve toksik bir metale maruziyette
metalomik değişim gözlenmiştir. Çalışmada farklı dokulardaki toplam metal derişimleri ICP-MS ile tayin
edilmiştir. Biyolojik ligandlarla etkileşen metallerin kompleksleri ise HPLC-UV-ICP-MS ve MALDI-MS
teknikleri ile incelenmiştir. Toksik metal maruziyetinin dokulardaki esansiyel metal iyon derişimlerinde
istatistiksel değişmelere neden olduğu, metal-protein komplekslerinde ise nitel ve nicel farklılık
oluşturduğu görülmüştür. Bazı durumlarda ise bir proteinin sentezinin biyolojik olarak indüklendiği
gözlemlenmiştir.
KimyaKongreleri.org