Samsat Merkez İlköğretim Okulu Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Servisi GENÇ KIZ VE ERKEKLERDE ERGENLİK Ergenlik Dönemi, kişisel, bedensel ve ruhsal gelişimde önemli bir basamaktır. Bu süreçte genç kızlarımıza bilinçli bir destek şarttır. Ergenlik döneminin başlama yaşı, cinsiyete ve ülkelere göre değişmektedir. Ortalama olarak bu dönem, 11 yaşında başlar. Ergen, ne çocuk ne de yetişkindir. Kimliğini belirlemeye çalışan bir bireydir. ERGENLİK (13-18 YAŞ ) DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Her iki cinsiyetle de olgun ilişkiler kurabilme. Eril ya da dişil toplumsal rolü gerçekleştirme. Bedensel özelliklerini kabul etme ve bedenini etkili bir şekilde kullanma. Ana-babadan ve diğer yetişkinlerden duygusal bağımsızlığı gerçekleştirme. Aile yaşamına ve evliliğe hazırlanma. Bir mesleğe hazırlanma. Davranışlarını yönetebilmek için gerekli değerler ve ahlaki sistem geliştirme. Sosyal sorumluluklar isteme ve başarma. Aile İlişkileri: Ergenlerin bu dönemde ailelerine olan bağımlılıkları azalır. Hiçbir şeyi beğenmez, sürekli şikâyet edecek bir şeyler bulurlar. Eve istediği zaman girip çıkmak ister. Ailesinin en ufak bir eleştirisine büyük tepkiler verir. Kendine yöneltilen eleştirileri kabul etmez, sürekli eleştirmeyi sever. Boşvermişlik içindedir. Anne-babasının beğenileriyle alay eder. Anne-babasının düşüncelerini eskimiş bulur. Onlardan öğrenecek hiçbir şeyi kalmamış sanır. Aileyle fikir bazında çatışma , isyankâr tutum bu dönemde artar. Bu dönemde aileye büyük bir görev düşer. Aile bu davranışların bir süre sonra geçeceğini bilmeli ve sabırlı davranmalıdır. Arkadaş İlişkileri: Ergen için arkadaşları çok önemlidir. Arkadaşlarının kendisi için ne düşündüğü çok önemlidir. Bu dönemde ergenler kendi aralarında arkadaş grupları oluştururlar. Bu grupların kendi aralarında yazısız kuralları vardır. Kurallarına uyan kişileri gruplarına alırlar. Her ergen bir arkadaş grubunda olmak ister. Erkeklerin kurdukları gruplar daha kalabalıktır, ilişkiler yüzeyseldir. Kızlardan oluşan gruplar daha küçüktür, ilişkiler ise daha sıkıdır. Ailesi içinde geçimsizlik ve dengesizlik olan ergenlerde, bir baskı hakim ise masum arkadaş grupları yerine çeteye yönelir. Samsat Merkez İlköğretim Okulu Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Servisi Kız-Erkek İlişkileri: Ergenliğin ortalarına doğru, karşı cinse olan ilgi artar. Ergen, karşı cinsin ilgisini çekebilmek için giyim kuşamına dikkât eder. Ergenlik Dönemiyle İlgili Duygular: Kızlar, erkeklerden daha erken duygusal olgunluğa ulaşır ve duygularını kontrol edebilirler. Ergenin duygularında bir yoğunlaşma görülür, bunu dışarı vurma ihtiyacı güder. Ergen yaşadığı olumsuz duyguları bağırarak, ağlayarak, el-kol hareketleri yaparak belli eder. Ergenin yaşadıkları olumlu duygularsa, şiir, öykü yazar ya da hatıra tutar. Ergen duygularını daha çok arkadaşlarıyla paylaşmaktan hoşlanır. Aşık olmak bu dönemde baskın bir duygudur. Bazen bunu karşı cinse belli edebilir, bazen de duygularını saklamayı tercih edebilir. Bu dönemde aşırı şekilde hayal kurma görülür. Ergende yalnız kalma isteği vardır. Ergen, sosyal ilişkilerden korkar. Sevgi, ergenin ihtiyacı olan bir duygudur. Ergen, kendi kendini çok eleştirir, kendini çok eleştirdiği için de herkes tarafından eleştirildiğini sanır. Sanki herkesin dikkâti onun üzerindedir, herkes onun dış görünüşüne çok önem vermektedir. Ergenin ben merkezci düşünce biçiminin diğer bir özelliği de kendi düşüncesinin, kendi inançlarının en doğru en orijinal olduğunu sanmasıdır. Ergen, bir çelişkiler dünyasında yaşamaktadır. Bir yandan çevresindekilerin kendisine ilişkin düşüncelerine çok önem verirken, bir yandan da kendisini herkesten daha akıllı sanmaktadır. Ergenlik dönemi, kısaca bireyin çevresiyle ve kendisiyle çatışma halinde olduğu bir dönemdir. Ergenler kendilerini olduğu gibi yargılamadan kabul eden, sevgi, saygı gösteren, güven ve destek veren özdeşim modelleri ile karşılaşma şansına sahip olurlarsa, Sağlıklı bir kimlik geliştirebilirler. İDRİS BİLEN Rehber/Psk.Danışman Samsat Merkez İlköğretim Okulu Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Servisi ERGENLİK DÖNEMİ KIZLARDA HANGİ DEĞİŞİMLER OLUR? Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçişte önemli bir dönemdir. Bu dönemde bedensel ve ruhsal bazı değişimler gerçekleşir. Kızlarda ergenlik 9-10 yaştan, 18 yaşa kadar devam eder. Beyinden gelen uyarılarla, yumurtalıktan üretilen hormonların etkileriyle vücutta birtakım değişimler görülür. Ergenlik döneminde ilkin; kalçalar yuvarlaklaşmaya başlar; kıllanmalar ortaya çıkar. Göğüslerin büyüklük ve şekilleri değişir. Bu cinsiyet hormonlarının etkisiyle adet kanamaları başlar. Hormonların etkileriyle, duygu ve davranışlarda cinsel özellikler belirir; cinsel kimlik yerleşir. Bu dönemde vücuttaki değişimlere adaptasyonda aile ve sosyal destek çok önemlidir. Ergenlik döneminde overlerin çalışması ve hormon üretimiyle beraber ilk adet kanaması görülür. Buna menarş denir. İlk adet kanaması 9-16 yaşlarında başlar. Bu yaş, genetik etkiler ve beslenmeye göre değişir. Adet kanamalarında ilk 2 yıl, hormonların etkilerinin tam gelişmemesi ve yerleşmemesi nedeniyle düzensizlikler olabilir. Adetin başlaması gecikebilir mi? Adet kanamaları normalde 9-16 yaşta gerçekleşir. Yaklaşık % 10 oranında görülen gecikmeler çoğunlukla yapısal ve genetik duruma bağlıdır. Ancak, doktor tarafından incelenmesi gerekir. Ağır spor yapan genç kızlarda ya da beslenme bozukluğu olan; çok zayıf kızlarda adet kanamaları gecikebilir. Bazı kızlarda kızlık zarı açık olmayabilir, bu basit bir işlemle açılarak kanamaların gerçekleşmesi sağlanır. Şeker - astım - böbrek hastalıkları gibi kronik hastalıklar, hipofiz, troid bezi hastalıkları da adet kanamalarının gecikmesine neden olabilir. Çok nadiren rahim ve yumurtalıklar gelişmemiş olabilir. Adet düzensizliği nedir? Ergenlik dönemde vücudun yeni hormonlara adaptasyonu ve hipofiz - hipotalamus-over aksinin gelişmesiyle ilk iki yıl adet düzensizlikleri olabilir. Bu olgularda ciddi tedavilere gerek yoktur, düzenin yerleşmesi izlenir. Daha sonra ise, 28-35 günlük aralıklarla hormonların uyum içinde çalıştığı anlaşılır. Adet kanamaları, stres, yorgunluk, heyecan, egzersiz, diyet ve hastalıklardan etkilenir. Hormonal dengesizlikler de adet döneminde bozulmalara neden olabilir. Adet sırasında ne gibi önlemler alınmalıdır? Adet kanaması dönemi bağışıklık sisteminin zayıfladığı özel bir dönemdir. Vücut temizliği ve beslenmeye önem verilmeli, çok yorgunluk yaratacak işlerden kaçınılmalıdır. Kanamalar için emicilik özelliği olan, iç çamaşıra yerleştirilen özel hijyenik pedler kullanılmaktadır ve sık değiştirilmelidir. İDRİS BİLEN Rehber/Psk.Danışman