kedi ve köpeklerde beslenme hastalıkları

KEDİ VE KÖPEKLERDE
BESLENME
HASTALIKLARI
İSMEK EVCİL HAYVAN BAKICILIĞI EĞİTİMİ /AHMET ALİ YAĞCI /VETERİNER HEKİM
Dengeli beslenme temel ve etkin besin maddelerinin diyette
hayvanların yaşama ve verim payı gereksinimlerini karşılayacak
uygun miktar, oran ve nitelikte bulunmasıyla elde edilir
Bu besin maddelerinden biri ya da birkaçının diyette yetersiz
bulunması ya da hiç bulunmaması büyümenin gerilemesine,
aktivitenin azalmasına, hastalıklara duyarlılığın artmasına hatta
ölümlere neden olacağı gibi bu besin maddelerinin gereksinimden
fazla olması da benzer rahatsızlıkları meydana getirebilir
Beslenmeye bağlı hastalıklar, diyet formülasyonun da ki veya
besleme pratiğindeki hatalar sonucunda meydana gelmektedir.
Bu nedenle organizmanın sağlıklı olabilmesi için gerekli besin
maddelerinin diyette optimal seviyede bulunması
gerekmektedir.
Canlıya uygulanan diyetin yetersiz veya fazla olması değişik
klinik rahatsızlıklarla sonuçlanmaktadır.
Gastro İntestinal Bozukluklar
Kusma
Gastrik dilatasyon ve volvulus,
Diyare
Diyet alerjisi
Malabsorbsiyon
Koprofaji
Konstipasyon
Kolitis
Gaz oluşumu
PANKREAS
HASTALIKLARI
Ekzokrin
pankreatik
yetersizlik
Akut pakreatitis
DİĞER BESLENME HASTALIKLARI
KARACİĞER
HASTALIKLARI
KEDİLERİN AŞAĞI ÜRİNER
SİSTEM HASTALIĞI
BÖBREK YETMEZLİĞİ;
GLOMERULAR NEFRİTİS
KONJESTİF KALP
YETERSİZLİĞİ
DİABETES MELLİTUS; TİP 1,
TİP 2
EKLAMPSİ
HİPERLİPİDEMİ
OBESİTE
KUSMA
Kedi ve köpek kusmaları kendi başına bir mide hastalığı olabileceği gibi,
başka bir hastalığında semptomu olabilir.
Kusma vücudun savunma mekanizmalarından biridir. Kusmaya sebep
olabilecek bir çok etken olmasına rağmen en önemli sebep akut gastritis’tir.
Kusma 24 saat içinde kesilirse küçük miktarlar halinde oral rehidrantlar
verilir
KUSMA
Kusma eylemi başladıktan sonra 12-24 saat süre ile gıda verilimi durdurulur.
Daha sonra düşük yağ ve selüloz içerikli diyetler kullanılır.
Piliç, balık, pismiş yumurta, tavsan ve pirinç lapası veya düşük yağ içerikli prescription diyetler
kullanılır.
Hayvan klinik olarak tam düzelme gösterdiğinde normal diyete geçilebilir.
EVCİL HAYVAN SAHİBİ OLARAK UNUTULMAMASI GEREKEN ÖNEMLİ HUSUS VETERİNER
HEKİM MUAYENESİNDEN SONRA BU UYGULAMALARIN VETERİNER HEKİM TEŞHİSİ
DOĞRULTUSUNDA YAPILMASIDIR!
GASTRİK DİLATASYON ve VOLVULUS
Genellikle iri ve derin göğüslü köpek ırklarında görülen,
belirgin derecede midenin gazla gerginliği ve değişik
derecelerde mide rotasyonuyla karakterize, acil medikal ve
cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyan, hayati öneme sahip, öldürücü,
akut bir beslenme sendromudur
Yemlemeyi takiben egzersiz yaptırma, tahıl temelli diyetlerin
kullanımı, midenin aşırı dolgunluğu, aerofaji(hava yutma), ırk
predispozisyonu, gastrik dulgunluk, gastrik motilite
bozuklukları ve gastrik ligamentlerin gevşekliği,yemekten sonra
fazla miktarda su içilmesi başlıca etkenlerdir
GASTRİK DİLATASYON ve VOLVULUS
Danua, Boxer, Doberman,
İrlanda Seteri, Alman
Kurdu gibi köpek ırklarında
bu hastalığa predispozisyon
söz konusudur
BELİRTİLER
1. faz: Sallantılı yürüme, huzursuzluk, güç solunum, pityalismus
(fazla salya üretimi), kusmaya çalışma ancak başarısızlık, karın
bölgesinde dolgunluk ve şişlik
2. faz: Artan huzursuzluk, inleme, pityalismus'ta artış(aşırı
salivasyon), hızlı ve güç solunum, mukozalarda hiperemi,
abdominal sertlik ve genişleme daha da fazla artmıştır.
3. faz: Mukozalara siyanotik veya anemik, ayakta durmada
güçlük, karın bölgesindeki gerginlik ve şişlik daha da
belirginleşir. Kalp frekansı artmış ancak nabız zayıftır.
BELİRTİLER
Hastalığın son dönemlerinde hayvanda aşırı derecede durgunluk ve mukoz
membranlarda hemoraji vardır.
Mide dilatasyonu sonucu, göğüs boşluğunun basınç altında kalması ve venöz kan
dolaşımının aksaması nedeniyle, hayvanlarda polipne ve taşikardi meydana gelir
Gıda alımını takiben şekillenen kusma olaylarında, kusmukta gıda kitlelerinin
sindirilmemiş olduğu ve nadiren safra bulunduğu görülür.
Mide lavajı uygulandığında, mideden boşaltılan içerik ağır kokulu ve kahve
rengindedir.
İçinde kemik, tüy gibi yabancı cisimler görülebilir.
BELİRTİLER
Epigastrik ağrı ve midenin aşırı gergin olması sebebiyle, abdominal palpasyon
kolaylıkla yapılamaz.
Mide torsiyonunun bir de kronik formu vardır. Kronik formda mide
mezenterik ekseni üzerinde rotasyona uğrar.
Ancak, önemli bir gaz birikimi olmaz. Böylece, mide dilatasyonu ve
torsiyonunda gözlenen şok tablosu görülmez. Kronik kusma, tekrarlayan
dilatasyon, geğirme ve karında gaz birikimi, kronik mide torsiyonunda
gözlenen semptom-lardır
TEDAVİ
Tedavi operasyondur. Zaman kaybedilmeden laparotomi
gerektirir
Günde 2 kez ıslatılmış gıda verilir, tahıl temeline dayalı
diyetler verilmez, yüksek enerjili ve sindirilebilirlikli yoğun
diyetler verilerek sindirilen miktar azaltılır
Yemlemeden hemen önce ve yemlemeyi takiben egzersiz
yapmaktan kaçınmak, mideyi aşırı dolgunluktan korumak için
günlük tüketilecek yem miktarı ikiye bölmek gerekir.
GIDA KAYNAKLI İSHAL
Normal bir gaita ortalama %70 su içerir, diyare durumunda bu miktar %85’in
üzerine çıkar
Köpeklerde diarenin en genel nedeni aşırı yeme, kirli yemlerin tüketimi veya
ani gıda değişiklikleri gibi diyetle ilgili olumsuzluklardır
Ancak bunların dışında paraziter,viral,bakteriyel ve protozoal kaynaklı
ishallerde sıklıkla görülmek beraber bazı hastalıklarda semptom olarak ta
ortaya çıkmaktadır
Gıda değişikliği, aşırı yeme vb. kaynaklı ishallerde gastrointestinal sistemi
(GIS) dinlendirmek için 24 saatlik bir süre için hayvana gıda vermemek
gerekir
GIDA KAYNAKLI İSHAL
Temiz içilebilir nitelikte ki su hayvanın önünde sürekli
bulundurulmalıdır
İshal sonucu vücutta su ve tuz kaybı şekillenir.Bunu telafi etmek
için oral rehidratanlar veya su,tuz ve şekerden oluşan karışım
hayvana içirilebilir
Gıda kaynaklı önemli olmayan ishal 24-48 saat içerisinde
kendiliğinden de düzelebilir,genel durumda bozukluğa yol
açmaz veya hafif halsizlikle seyredebilir
Veteriner hekime ihtiyacınız olabilecek
durumlar
Eğer diyare 24 saat ve üzerinde devam ediyorsa
Dışkıda kan veya koyu siyah bir dışkı gözlendiyse
Diyare ve kusma beraber devam ediyorsa
Köpeğiniz halsiz, durgun yada depresyonda görünümü varsa veya ateşi
varsa,
MUTLAKA VETERİNER HEKİME GÖTÜRMELİSİNİZ!
DİYET ALERJİSİ
Köpekler için süt proteini, soya fasulyesi, buğday, sığır eti,
yumurta, at eti, piliç eti, domuz eti ve maya antijenik etkiye
sahiptir.
Kedilerde ise bunlara ilave olarak bazı balık türleri dahildir.
Klinik belirtiler 7 gün içerisinde ortaya çıkar.
DİYET ALERJİSİ
Semptomlar genelde dermatolojik belirtiler
görülmekte olup, kedilerde pruritis, urtikaria,
otitis eksterna ve milier dermatitis gibi belirtilerde
gözlenebilir.
DİYET ALERJİSİ
Tek ya da sınırlı protein kaynağı, glutensiz yüksek
sindirilebilirlikli, hipoalerjik veya alerjeni elimine edilmiş bir
diyet uygulanır
Kedilere diyet olarak 5 gün boyunca tuzsuz beyaz peynir,yer
fıstığı yağı veya mısır yağı ilaveleri yapılır.Bu gıdayı yemeyi
reddederse koyun etinden rasyon denenebilir
Ayrıcı tanı ve kesin teşhis için veteriner hekime danışılmalı onun
önerdiği hipoallerjenik mamalar ve diyetle hasta eski sağlığına
kavuşturulmalıdır
KAPROFAJİ
Dışkı yeme alışkanlığı olarak da bilinen kaprofaji, yavru köpeklerde 3 haftalık
yaşta oluşabilir.
Vitamin ve mineral eksiklikleri kaprofajiye neden olabilirken, kulübe yaşamı
sürdüren köpeklerde can sıkıntısının sonucu da oluşabileceği belirtilmiştir.
Koprofajiye neden olabilen hastalıklar yönünden kontrol edilir.
Yüksek enerjili diyetler ile ara sıra yüksek selülozlu diyet verilir.
KAPROFAJİ
Gaitaya antagonist lezzette bileşikler veya emetikler
karıştırılır.
Köpek diyetlerine düşük düzeyde organik fosfatlar gibi
koku inhibitörleri katılabilir.
Can sıkıntısı gibi; problemin ilerlemesine yardımcı olan
diğer faktörleri elimine etmek için hayvanı gözlem altında
tutmak tedavide önemlidir
KONSTİPASYON
Kabızlık diğer bir deyişle konstipasyon, bağırsak hareketlerinin normale göre azalması
ile şekillenen durumdur.
Kalın bağırsağın son kısmındaki tıkanmalar sonucu da, bağırsak içeriği uzun süre kalın
bağırsaklarda kalır. Bu nedenle içerikteki su emilerek kuru sert bir dışkı oluşur.
Oluşan bu sert dışkının atılamaması sonucu kabızlık meydana gelir.
Etkenleri arasında kemikle beslemenin yanı sıra kolon, rektum, anüs ve anal bezlerle
ilgili ağrı ile ortopedik bozukluklar, prostat hiperplazisi, tümörler, intravertebral disk
lezyonlarının oluşturduğu nörolojik problemler, baryum sülfat, antiasitler, kodein ve
diüretikler gibi ilaçlar, ekzersiz eksikliği ve hospitalizasyon bulunmaktadır.
KONSTİPASYON
Hastalar sık sık dışkı yapmak için pozisyon alırlar fakat yapamazlar.
Bazı durumlarda sert dışkı ile barsak duvarı arasından geçebilen pis kokulu sulu
bir dışkı görülebilir.
Anüs çevresi hassas ve ödemlidir. Dışkılama sırasında ağrı meydana gelir.
En kısa zamanda veterinerinize başvurarak sertleşmiş dışkının uzaklaştırılması
için uygun gördüğü tedaviye geçilmelidir.
Selüloz miktarı yüksek diyet verilebildiği gibi, diyete kepek gibi balast maddeler
ilave edilebilir
KONSTİPASYON
Tekrarları önlemek için hastanın besinini yeniden düzenlemeli,
besinlerle kemik gibi sindirimi güç gıdalar verilmemeli ve
özellikle lifli gıdalarla özel besinler hazırlanmalıdır
Öğünlerin azar azar sık verilmeside faydalı olabilir. Dışkılamanın
sağlanması için hastanın günde bir kaç kez serbest dolaşmasına
veya gezdirilmesine imkan sağlanmalıdır
Nükseden olaylarda özellikle yaşlı hastalarda gerekirse ömür
boyu sürgüt ilaçlar besinleriyle birlikte verilmelidir