M. Meclisi B : 60 21 . 2 . 1967 O : 2 Karayolları Genel

M. Meclisi
B : 60
Karayolları Genel Müdürlüğü. 1967 yılı Büt­
çe kanun, tasarısının oylamasına 246 üye katıl­
mış, 159 kalbul, 85 ret, 2 çekimser, tasarı kanun1 esmiştir.
Buyurun Sayın Ülker.
REŞİT ÜLKER (İs'tanbul) — Sayın millet­
vekilleri; Ticaret Bakanlığı 'Bütçesi üzerinde
C. H. Partisinin görüşlerine devaım ediyorum.
Biraz evvel kooperatiflerin piyasa bakımın­
dan önemine işaret etniktik. Bu noktada şunu
da ifade etmek isteriz ki, Büyük Millet Meclisi­
ne sunulmuş olan kooperatifçilik 'hakkındaki
kanun teklifleri ile tasarlıların biran evvel çıka­
rılması tıpkı Ticaret Bakanlığı. Teşkilât Kanu­
nu kadar önemli bir mahiyet arz etmektedir.
Dış ticarete gelince: Dış ticaretin 1966 so­
nuçları ilerisi için ümit vermekten uzaktır. İt­
halât 71.7 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
1995 yılma göre artış % 25 tir. İhracat 490
milyon 'dolar olmuştur. 1965 e göre ancak
% 5,4 oranında bir artış göstermektedir. Böy­
lece 1965 yılında 1.08 milyon dolar olan dış
ticaret açığı 1966 da 228 milyon dolara çıkmış
(bulunmaktadır. Dış ticaret açığında geçen se­
neye göre meydana gelen artış oramı % 1Ö9 dur.
İthalâttaki bu arltış nominal dış ticaret gelir­
leri ile karşıilaıma'k mümkün ollınvaidığından Mer­
kez Bankası döviz ve altın rczerveleılmc baş­
vurmak bir z'orurıluk olarak ortaya çıkmış bu­
lunmaktadır. Buna rağmen ithalâta olan yüksek
•talepleri karşılamak mümkün olmamış ve yıl
sonuna doğru direkt müdahale yoluna gidilmiş
ve kararname ile liberasyon listesinde olan
maddelerin ithalâtı durdurulımu'Ştur. İhracatı­
mız 1983 yıllından bu yana biraz da dış pazar­
lardaki fiyat yükselmelerinin etkisi ile devam­
lı bir artış gösibeıinıdkltiodlr. Fiyalt seyri ini in gele­
cekte de aynı şekilde tecelli edeceği unralımiaunahdır. Bilindiği gibi ihracatımızın % 75 den faz­
lasını tarım ürünleri teşkil etmektedir. Uzun
vâdede tarımsal ürünlerim fiyatları uluslarara­
sı pazarlarda düşme eğilimi göstermekte, dış
ticaret hadleri az geilıişmiş ülkeler aleyhinde ge­
lişmektedir. Bütün bu hususları göz önünde bu­
lunduran 5 Yi İlık Plânın ihracatın bünyesinde
•değişiklik yapılmasını öngörmüştür. Tarım
ürünlerimiz dünya maihsül durumunun ve hava
şartlarının geniş ölçüde etkisi altındadır. İhra­
catın bünyesinde yapılması gerekli bu değişik­
21 . 2 . 1967
O :2
lik henüz tam mânasiyle gerçekleşmemiş duumdadır. Geleneksel tarım 'ürünlerimiz gene
a as itibariyle (ihracatımızın esasını teşkil
Emekte devam etmektedir. 1967 programında,
L967 yılı için 800 milyon dolarlık bir itha­
lât öngörülmüştür. Ancak, ihracattaki gelişme
hızının azalması istenen yardımların zamanın­
la alınmaması ve Almanya'daki ekonomik kriûn işçi gelirlerine yapması muhtemel etki 1967
yılında 800 milyon dolarlık ithalâtın finansmanıni büyük bir mesele haline getirebilir.
Bunların sonucu olarak 1967 yılı ithalât yönün­
den yeni kısıtlamalar getirebilir.
G'örünmiyen kalemlere gelince: 19*65 yılın­
da 70 milyon dolar olan işçi ücretleri transfer­
leri 1906 yılında 115 milyon dolara çıkmış bu­
lunmaktadır. Büyük ümitler bağlanmış olmak­
la beraber turizm ve soyaltlıait kalemi 1966 yı­
lında beklenen gelişmeyi gösterememiştir. Yur­
da gelen turist sa\;:;;nda geçen seneye göre ar­
tış olmakla be-.-aibcr, gelirlerde azalma olmuş­
tur. Aynı zamanda giderle:- devamlı arttığın­
dan açık da artmıştır. 19-65 yılında açık 10 mil­
yon dolar iken, 1966 yılında bu acık 13 milyon
dolara çıkmıştır. Kâr transferlerinin de artmış
Uduğunu buraida belirtmek isterim.
Sayın milletvekilleri, memleketimizin kal­
kınması esas olarak sanayileşmemize bağlıdır.
Sanayiimizin gelişmesi 'de ihracatta bünyevi
ibir değişiklik yapılarak smaıi mamullere ve çe­
şitliliğe yer vermek ziorululuğu vardır. Bunu
sağlamak /ınaksadiylc İnönü Hükümetleri zama­
nında yürürlüğe girmiş bulunan 261 sayılı Ka­
nun mamul ve yarı mamul maddelerin ihracın­
da, bu mamullerin mailıiyetıine giren vergi, re­
sim ve harç gibi benzeri mükellefiyetlerin ih­
racatçıya iadesini öngörüp bu malların imalin­
de kullanılan maddelerin serıbcstçc ithaline im­
kân vermektedir. 1966 yılında 33 sınai maaıiılün kesin olarak tesbit edildiğinin memnun­
lukla öğrenmiş bulunuyoruz. Vergi iade oranı
belli edilmiş mamullerin sayısı 96 yi bulmuş­
tur. 19'Ö6 yılında 29 mamul maddenin geçici
vergi iadesinden faydalandırılması sağianmışItır. Şimdiye kada.r geçici vergi a'adesin'den fayda­
landırılan ıınalmul'l'eıOn mayısı 100 e yaklaşmakta­
dır. Bu sayede 19Ö2 de 68 milyondan ibaret
olan sanayi ürünleri ihracatı, 1984 te 80 milyo­
na, İ9Ö5 yılında 90 milyon dolara çıkmıştır.