haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
17 Haziran 2013
Türkiye ekonomisi 2013 yılının 1. çeyreğinde %3.0 oranında büyüdü
Türkiye ekonomisi bu yılın ilk çeyreğinde beklentilerin üzerinde %3 oranında büyüdü. Geçen yılın aynı dönemine
göre %3.5 büyüyen ve GSYH büyüme oranına 2.8 puan katkıda bulunan hanehalkı ve kamunun tüketim
harcamaları ilk çeyrek büyüme performansında belirleyici oldu. Özel sektörün yatırım harcamalarındaki azalış
artan kamu yatırımları ile telafi edilirken, 2011 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren büyümeye pozitif katkıda
bulunan net ihracat, dış talebin önümüzdeki dönemde büyümeye negatif katkıda bulunacağına işaret etti.
15
10
5
0
-5
-10
-15
-20
3.0
Reel GSYH (y-y,%)
2013 Q1
2012 Q4
2012 Q3
2012 Q2
2011Q4
2012 Q1
2011Q3
2011Q2
2011Q1
2010Q4
2010Q3
2010Q2
2010Q1
2009Q4
2009Q3
2009Q2
2009Q1
2008Q4
2008Q3
2008Q2
2008Q1
2007Q4
2007Q3
2007Q2
1.6
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış GSYH (ç-ç,%)
Kaynak: TÜİK
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2013 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %3.0
artarak %1.9 düzeyindeki beklentimizin ve %2.3 seviyesindeki piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşti. TÜİK
tarafından yayınlanan verilere göre 2012 yılı büyüme rakamlarında revizyon yapılmazken, baz yılı veya
hesaplama yöntemi değişikliğine de gidilmedi. 2013’ün ilk çeyreğinde takvim etkisinden arındırılmış GSYH 2012
yılının ilk çeyreğine göre %3.7 büyürken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH %1.6 oranında arttı. Bu
rakamlar, Türkiye ekonomisinin 2013 yılının ilk yarısında büyüme performansında nispeten belirgin bir ivme
sağladığını gösteriyor.
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
50
40
30
20
10
0
-10
Tüketim
İhracat
Kaynak: TÜİK
Devlet
İthalat
2012-IV
2012-III
2012-II
2012-I
2011-IV
2011-III
2011-II
2011-I
2010-IV
2010-II
2010-III
-20
Yatırım
GSYİH (%)
Harcama Kalemlerinin Büyümeye Katkıları
GSYH içindeki
Büyümeye
Payı (%)
Katkısı (puan)
Tüketim
79,8
2,8
Hanehalkı
69,6
2,1
Kamu
10,2
0,7
Yatırım
25,5
0,1
Özel
20,8
2,2
Kamu
4,7
-2,1
Stok Değ.
-1,9
0,2
Net İhracat
-3,3
0,0
İhracat
26,0
0,9
İthalat
-29,3
0,9
Kaynak: TÜİK, VakıfBank
Büyüme verileri harcamalar yönetimiyle incelendiğinde, ilk göze çarpan 2012 yılı boyunca büyümeye negatif
katkıda bulunan hanehalkı tüketim harcamalarının, tekrar artış eğilimi kazanması ve geçen yılın aynı çeyreğine
göre %3 oranında artarak GSYH büyüme oranına 2.1 puan katkıda bulunmasıdır. Dikkat çeken bir diğer önemli
nokta, net ihracatın 2012 yılında 4.1 olan büyümeye katkısının 2013 yılının ilk çeyreğinde 0.0’a inmesidir. %7.25
oranı ile 2011 yılının üçüncü çeyreğinden bu yana en hızlı artışın gerçekleştiği kamunun nihai tüketim
harcamaları büyümeye 0.7 puan katkıda bulundu. 2012 yılında %2.5 azalan toplam yatırım harcamaları bu yılın
ilk çeyreğinde toparlanmaya başladı ve %0.2 artarak büyümeye 0.1 puan katkı sağladı. Yatırım harcamalarında,
kamunun yatırım harcamalarında baz etkisi ile oluşan sert artış belirleyici olurken, 2012’nin ikinci çeyreğinde
yavaşlamaya başlayan özel sektör yatırımları %9.1 azalarak büyümeye negatif katkıda bulundu.
Sektörel Büyüme Hızları (%)
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
2013-I
2012-IV
2012-III
2012-II
2012-I
2011-IV
2011-III
2011-II
2011-I
2010-IV
2010-III
-5.0
Tarım
Sanayi
İnşaat
Ticaret
Ulaştırma
GSYİH (%)
Kaynak: TÜİK
GSYH
verileri
üretim
yöntemiyle
incelendiğinde, sektörlerin çoğunluğunda
büyüme oranlarının ivme sergilediği görülüyor.
İlk çeyrekte sektörel bazda en hızlı büyüme bir
önceki çeyrekte olduğu gibi, oteller ve
lokantalar sektöründe yaşandı. 2012 yılının son
çeyreğinde
%7.4
büyüyen
sektör,
performansını artırarak bu yılın ilk çeyreğinde
%13.7 büyüdü. En düşük büyüme performansı
ise yine 2012 yılının son çeyreğinde olduğu gibi
madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe
görüldü. Söz konusu sektör ilk çeyrekteki %4.5
oranındaki daralmaya rağmen, bir önceki
çeyreğe göre daha olumlu bir görünüm kazandı.
Sektörlerin Büyümeye Katkısı
GSYH içindeki Payı
(%)
26,0
Büyüme
Oranı (y-y, %)
2,8
GSYH Büyüme Oranına Katkısı
(puan)
0,7
Ulaştırma, depolama ve haberleşme
15,2
1,5
0,2
Toptan ve Perakende Ticaret
13,4
2,9
0,4
Mali aracı kuruluşların faaliyetleri
12,5
6,5
0,8
İnşaat
5,9
5,9
0,3
Gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri
4,9
5,7
0,3
Konut Sahipliği
4,7
1,0
0,0
Tarım, avcılık ve ormancılık
4,3
3,6
0,2
Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su ür. ve dağ.
1,8
-3,0
-0,1
İmalat Sanayi
Kaynak: TÜİK, Vakıfbank
2013 yılının ilk çeyreğinde GSYH içinde %26 oranı ile en yüksek paya sahip olan imalat sanayi %2.8 büyüme ile
GSYH büyümesine 0.7 puan ile en yüksek katkıda bulunan ikinci sektör oldu. GSYH içinde %15.2 oranındaki payı
itibarıyla ikinci sırada yer alan ulaştırma sektörü %1.5 büyüyerek GSYH’ya 0.2 puan ile sınırlı bir katkı sağladı.
GSYH içinde %13.4 ile üçüncü en yüksek paya sahip olan toptan ve perakende ticaret yılın ilk çeyreğinde, önceki
iki çeyrekteki küçülmesine son vererek %2.9 oranında ılımlı bir büyüme ile GSYH büyüme oranına 0.4 puan ile
en yüksek katkı sağlayan üçüncü sektör oldu. GSYH içinde %12.5 paya sahip olan mali aracı kuruluşların
faaliyetleri yılın ilk çeyreğinde %6.5 artarak, büyümeye 0.8 puan ile en yüksek katkı sağlayan sektör oldu. 2012
yılının son çeyreğinde %4.3 büyüyerek performansını artıran tarım sektörü, bu yılın ilk çeyreğinde mevsimsel
faktörlerin etkisiyle %3.6 büyüdü. Tarımın GSYH büyümesine katkısı ise 0.2 puan ile önceki üç çeyrek dönemin
altında kaldı. 2010 ve 2011 yıllarındaki hızlı büyümesinin ardından 2012 yılında yavaşlayan inşaat sektörü
2012’nin son çeyreğinde yakaladığı hafif toparlanma eğilimini hızlandırarak 2013’ün ilk çeyreğinde %5.9
oranında büyüdü. Enerji sektörünün %3 oranında daralarak 2012’nin son çeyreğindeki yavaşlama eğilimini
koruması da önemli görünüyor.
2
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Genel olarak değerlendirildiğinde 2013 yılının ilk çeyreğinde beklenenin üzerinde artan GSYH büyüme
performansında hanehalkı tüketim harcamaları ve kamunun tüketim ve yatırım harcamalarının belirleyici
olduğu görülüyor. Tüketim malları ithalatında gözlenen artış, yurtiçi tüketimin önümüzdeki çeyrek dönemde
büyümeye pozitif katkısının artacağına işaret ediyor. İmalat sanayindeki ılımlı büyüme ilk çeyrekte yurt içi
yatırım ortamının geçen yılın son çeyreğinde beklenenden zayıf bir görünüme sahip olduğunu gösterirken
TCMB’nin Nisan ve Mayıs aylarında yaptığı faiz indirimlerinin yerinde olduğuna işaret ediyor. İnşaat sektörünün
kamunun inşaat sektöründe yaptığı yatırımların etkisiyle gösterdiği canlanmanın bu yıl içinde başlayan ve
başlaması beklenen kamu projeleri ile yılın geri kalanında da devam etmesi bekleniyor. Bankacılık sektörü
bilançosunda, kredi hacmi ve kredi artış oranlarında görülen genişleme sektörün büyüme performansına ve
GSYH büyümesine yaptığı katkıya yansırken, TCMB’nin mevcut politika çerçevesinin mali aracı kuruluşların
performansını olumlu etkilediği söylenebilir.
Küresel ekonominin gidişatı dış talebi sınırlarken, ilk çeyrekte artan yurt içi tüketim eğiliminin ithal tüketim
mallarına olan talebi de artırdığı görülüyor. Döviz kurunda sön dönemde yaşanan artışın devam etmesi
önümüzdeki dönemde ithalat artışını sınırlayıcı bir faktör olacaktır. Bu durum artan dış ticaret açığına paralel
olarak net ihracatın büyümeye olası negatif katkısını sınırlayacaktır. TCMB’nin faiz oranlarında indirime gitmesi
özel sektör yatırımlarını teşvik edici rol oynayabilir. Türkiye’nin kredi notunun kredi derecelendirme kuruluşu
Fitch tarafından Kasım 2012’de yatırım yapılabilir seviyeye yükseltilmesinin ardından Moody’s’in de Mayıs
ayında bir süredir beklenen yukarı yönlü revizyonu yapması, özel sektör güvenini olumlu etkileyecek bir faktör.
Ancak küresel likidite koşullarına ilişkin mevcut beklentiler ve Türkiye’nin içinde bulunduğu gelişmekte olan ülke
ekonomilerinin azalan ekonomik performanslarının, yerli ve yabancı yatırımcıları ihtiyatlı olmaya yönelttiği
düşünülüyor.
Özellikle ABD Merkez Bankası Fed’in varlık alımlarını bu yıl sonuna kadar azaltmaya başlayacağı beklentisi ile
birlikte gelişmekte olan ülkelerde son dönemde yaşanan sermaye çıkışları yurt içi konjonktür ile birlikte
değerlendirildiğinde, yılın ikinci çeyreğinde yurt içi tüketim ve yatırım harcamaları üzerinde aşağı yönlü risk
yaratabilecek faktörler olarak öne çıkıyor. Ancak, ilk çeyrekte ihracatın sıfıra inen büyümeye katkısının, TL’de
son haftalarda yaşanan değer kaybının devam etmesi halinde yeniden pozitife dönmesi ihtimali göz ününde
bulundurulabilir. Tüm bunlara karşın, beklenenin üzerinde artan birinci çeyrek büyüme performansı ve
yukarıdaki öngörüler ışığında %4.2 olan 2013 yılı büyüme beklentimizi koruyoruz.
3
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Sanayi üretimi Nisan ayında yıllık bazda %4.6 ile beklentilerin üzerinde arttı
Sanayi üretiminin Nisan ayında beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi, 2013 yılı birinci çeyreğinde beklenenin
üzerinde artan büyüme oranı ile birlikte değerlendirildiğinde ikinci çeyrek büyüme performansı açısından olumlu
bir sinyal oluşturuyor.
Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)
Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %, sağ eksen)
25
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
-20
-25
30
20
10
0
-10
-20
Oca.13
Eyl.12
May.12
Eyl.11
Oca.12
Oca.11
May.11
Eyl.10
May.10
Eyl.09
Oca.10
Oca.09
May.09
Eyl.08
May.08
Eyl.07
Oca.08
Oca.07
May.07
Eyl.06
Oca.06
May.06
-30
Kaynak: TÜİK
Sanayi üretimi 2013 yılının Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre arındırılmamış verilere göre %4.6 arttı.
Beklentimiz, Mart ayında %0.1 oranında sınırlı bir yıllık artış yaşayan mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmamış sanayi üretiminin Nisan ayında yıllık bazda %2.5 artacağı yönünde idi (piyasa beklentisi: %3.6).
Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise Mart ayındaki %1.3 oranındaki yıllık artışın ardından Nisan
ayında geçen yılın aynı ayına göre %3.4 arttı (beklentimiz: %2.1, piyasa beklentisi: %2.2). Sanayi üretim
endeksinde Mart ayındaki zayıf görünümün ardından Nisan ayında gerçekleşen yükselişte geçen yılın Nisan
ayına göre oluşan baz etkisi ve olumlu takvim etkisinin belirleyici olduğu ilk aşamada dikkat çekiyor. Takvim
etkisinden arındırılmış verilerle birlikte değerlendirildiğinde ise sanayi üretiminin yılın ikinci çeyreğine
beklenenden olumlu bir başlangıç yaptığı görülüyor. Sanayi üretiminin aylık bazda değişimleri incelendiğinde
arındırılmamış verilere göre Nisan ayında Mart ayına göre %0.7, takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise
%1.5 düşüş yaşandığı göze çarpıyor. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretiminin Mart ayına
göre %1.3 artması, her iki endeksteki aylık gerilemenin mevsim etkilerinden kaynaklandığına işaret ediyor.
Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi alt sektörler bazında incelendiğinde, yıllık bazda %6.3
artan ara malı imalatının en yüksek artışı yaşadığı ve bu sektörü %4.3’lük yıllık artış ile dayanıksız tüketim malı
imalatının izlediği görülüyor. Dayanıklı tüketim malı imalatındaki %1.4 oranındaki yıllık artışın Nisan ayı sanayi
üretimine ilişkin genel beklentimizle daha uyumlu olduğunu söyleyebiliriz. Endekste en dikkat çekici olumlu
gelişme Kasım 2012’den bu yana yıllık bazda sürekli gerileyen enerji sektörü üretiminin Nisan’da %1.6
artmasıdır. İlk üç ayda yıllık bazda artış kaydeden sermaye malı imalatındaki yıllık bazda %1.8 azalış da bir diğer
önemli gelişme. Nisan ayı dış ticaret verilerine göre ithalatta yaşanan %18.4 oranındaki hızlı yıllık artış ve
ihracatın Mart ayındaki azalış eğilimini Nisan’da da koruması, sermaye malı imalatındaki gerilemenin bir ayağını
oluşturmaktadır. Ancak, ekonominin canlanma dönemlerinde artış eğiliminde olan sermaye malı imalatındaki
bu düşüşün Mayıs ayında yurt içi yatırım imkanlarındaki olumlu gelişmenin de desteğiyle geçici olabileceğini
düşünüyoruz.
4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
İmalat sanayinin Nisan ayında %3.6 oranındaki yıllık artış ile ikinci çeyrek için beklenen ivmesine başladığı
söylenebilir. Endeksin alt grupları incelendiğinde, gıda ürünleri imalatı yılın ilk çeyreğindeki ılımlı artışın
ardından %14.6 oranındaki hızlı yıllık artış ile ilk göze çarpan sektör. İmalat sanayinde Nisan ayında üretimin en
çok arttığı alt sektör ise %14.9 oranındaki yıllık artış ile kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektörü oldu.
Yıllık artışların oldukça dalgalı bir görünüm çizdiği, diğer ulaşım araçlarının imalatı yıllık bazda %28.9 gerileyerek
en çok üretim azalışı yaşayan sektör oldu.
Sanayi üretim endeksi arındırılmamış ve takvim etkisinden arındırılmış veriler itibarıyla ekonomik aktivitenin
Nisan ayında öncül göstergelerin yansıttığından daha güçlü olduğunu gösterdi. Özellikle PMI (Satın Alma
Yöneticileri Endeksi) verilerinde Nisan ve Mayıs ayında gözlenen gerileme yılın ikinci yarısına ilişkin büyüme
beklentilerimiz üzerinde soru işaretleri yaratıyor. Öte yandan, kapasite kullanım oranı, tüketici güveni ve
dayanıklı mal imalatına ilişkin verilerin Nisan ayı sanayi üretimindeki artışı destekleyen seyrinin Mayıs ayı için de
olumlu bir tablo ortaya koyduğunu görüyoruz.
Nisan ayı sanayi üretimi rakamları ekonomik aktivitede 2013 yılının ilk çeyreğinde gözlenen yavaşlama
eğiliminin ardından ikinci çeyrek için beklenen ivmenin başladığını gösteriyor. TCMB’nin Nisan ayında politika
faizini 50 baz puan indirmesi ve faiz koridorunu daraltmasının, piyasa faizlerinde de benzer bir gerilemeye yol
açarak yatırım iştahını canlandırıcı etkide bulunmasıyla Mayıs ayında sanayi üretimindeki artışın daha belirgin
hale gelmesini bekliyoruz. Mayıs ayında TCMB’nin faiz indirimine devam etmesi ve Türkiye’nin kredi notunun
Moody’s tarafından yatırım yapılabilir seviyeye yükseltilmesinin yatırım ortamında yarattığı rahatlamanın,
sanayi üretiminde Nisan ayında başlayan ivmenin Mayıs ayında artarak devam etmesini sağladığını
düşünüyoruz. Son haftalarda döviz kurunda yaşanan yükselişin iç tüketime olumsuz yansıması, buna karşın, dış
talebin büyümeye olumlu katkısını artırması beklenebilir. Bu durumda büyüme dinamikleri beklentilerden farklı
bir yön kazanabilir. Ancak şu an için Nisan ayı sanayi üretimi rakamları ve Mayıs ayına ilişkin öngörülerimiz %4.2
seviyesindeki 2013 yılı büyüme beklentimizi desteklemektedir.
Son haftalarda gelişmekte olan ülke sermaye piyasalarında yabancı sermaye çıkışlarıyla birlikte yaşanan
düşüşlerin, yurt içi gelişmelerin de etkisiyle Türkiye piyasalarında da düzeltme hareketlerine yol açtığı
görülüyor. Bu durumun Mayıs ayında arttığı düşünülen canlanma dinamiklerini olumsuz etkilemesi
beklenmezken, TCMB’nin para politikasında ihtiyatlı duruşunu koruyarak 18 Haziran 2013 tarihli toplantısında
politika faizini değiştirmeyeceğini düşünüyoruz.
5
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Cari işlemler açığı Nisan ayında 8.2 milyar dolar seviyesinde beklentilerimize paralel
gerçekleşti
Beklentilerimize paralel gelen Nisan ayı cari işlemler açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %79.6 artış gösterdi.
Nisan ayında gerçekleşen 2.5 milyar dolar seviyesindeki altın ithalatının dış ticaret kanalıyla cari işlemler açığı
üzerinde de etkili olduğu görülüyor.
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Cari İşlemler Açığı (yıllık, milyar dolar)
Kaynak: TCMB
Merkez Bankası tarafından açıklanan verilere göre Nisan ayı cari işlemler açığı, bir önceki yılın aynı ayına göre
%79.6 artarak 8.2 milyar dolar ile beklentimize paralel gerçekleşti. (Piyasa beklentisi: 8 milyar dolar Mart ayında
47.6 milyar dolar olan 12 aylık kümülatif cari işlemler açığı ise Nisan ayında 51.3 milyar dolar seviyesine çıktı.
Açıklanan verilere göre Nisan ayında dış ticaret açığında görülen dikkat çekici artışın cari işlemler açığı
rakamlarına da yansıdığını görüyoruz.
Cari İşlemler Açığı (mevsimsellikten arındırılmış, aylık, milyon
$)
Enerji ve Altın Hariç Cari İşlemler Açığı (mevsimsellikten
arındırılmış, aylık, milyon $)
Oca.13
Eyl.12
May.12
Oca.12
Eyl.11
May.11
Oca.11
Eyl.10
May.10
Oca.10
Eyl.09
May.09
Oca.09
Dış ticaret yoluyla cari işlemler açığını da
etkileyen enerji ticaretinin yanında altın ticareti
de hala önemini koruyor. Mevsimsel etkilerden
2000
arındırılmış ve üç aylık hareketli ortalamalar
0
itibariyle baktığımızda enerji ve altın hariç cari
-2000
işlemler açığındaki artışın ham verilerden
oluşan cari işlemler açığındaki artış kadar sert
-4000
olmadığını görüyoruz. Yandaki grafikte
-6000
kullandığımız iki seri arasındaki farkın
-8000
açılmasında özellikle Nisan ayında gerçekleşen
parasal olmayan net altın ticareti rakamlarının
oldukça etkili olduğunu söyleyebiliriz. Nitekim
Mart ayında yapılan altın ithalatı 1 milyar dolar
Kaynak: TCMB
iken Nisan ayında 2.5 milyar dolar rekor seviyelere çıktı. Altına yönelik bu alımlardaki sert artışta Nisan ayında
altın fiyatlarında görülen sert düşüşlerin etkisi ile yurtiçi alımların artması etkili oldu.
6
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
TÜİK tarafından açıklanan GSYH verilerinin
ardından 2013 yılının ilk çeyreğine ilişkin tablo
netleşmiş oldu. Kredi derecelendirme kuruluşları
10
tarafından yakından takip edilen cari işlemler
8
açığının GSHY’ye oranında 2012 yılından itibaren
6.0
5.9
başlayan düşüş trendinin 2013 yılının ilk
6
çeyreğinde de devam ettiğini görüyoruz. Yılın ilk
çeyreğinde Türkiye ekonomisi %3’lük bir
4
büyüme elde ederken, cari işlemler açığındaki
2
toparlanmanın devam etmesi olumlu bir
gelişme. Ancak Nisan ayında bir hızlanma görsek
0
de gerek yurtdışında FED eksenli tartışmalar
gerekse yurtiçi gelişmeler ile kurda görülen artış
nedeniyle cari işlemler açığında ivme kaybıyla
Kaynak: TCMB
karşılaşabiliriz. Hali hazırda cari işlemler açığının
GSYH’ye oranının %6.5’e yükseleceği beklentimizle uyumlu bir tablo çizilmesine karşın, aşağı yönlü riskleri de
göz önünde bulunduruyoruz.
12
Portföy Yatırımlarının Toplam İçindeki Payı
(%, Yıllık, 3 ay Har. Ort.)
Yabancı Yatırımcıların Portföy Yatırımları
(yıllık, milyar $)
50
40
60
30
50
20
40
10
30
0
20
-10
10
Kaynak: TCMB
Hisse Senedi
Nis.13
DİBS
Cari işlemler açığının finansman tarafında portföy yatırımlarının rolü giderek artıyor. Nisan ayı
verilerinde de yabancı yatırımcıların önemli ölçüde portföy yatırımları kanalı ile döviz girişine neden
olduklarını görüyoruz. Doğrudan yatırımlar düşük seyrini sürdürürken, portföy ve diğer yatırımlar
finansmanın büyük oranını karşılıyorlar. Nisan ayında 9.3 milyar dolarlık portföy yatırımları
sonucunda yıllık bazda toplam finansman ihtiyacının %55’i bu kanalla karşılanmış oldu. Portföy
yatırımlarının içerisinde ise yabancı yatırımcıların borç senedi alımlarının en önemli rolü oynadığını
görüyoruz. Hisse senedi alımları genel trendine paralel daha ılımlı bir seyir izliyor. Yurtdışı
yerleşiklerin DİBS alımları Nisan ayında 4.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken bankaların ve reel
sektör firmalarının tahvil ihraçları ile sırasıyla 1.4 ve 1.35 milyar dolarlık döviz girişine aracılık
ettiklerini görüyoruz. Türkiye’nin yatırım yapılabilir not seviyesini almasının ardından artan yabancı
ilgisi net bir şekilde görünüyor. Özellikle yabancıların devlet tahvillerinin yanında banka ve özel sektör
kâğıtlarına olan taleplerindeki artışta da yatırım yapılabilir kredi notuna sahip olmamız başrolü
oynuyor. Portföy yatırımlarında Mayıs ve Haziran aylarında uluslararası piyasalarda FED’in çıkış
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Kas.12
Haz.12
Oca.12
Ağu.11
Mar.11
Eki.10
May.10
Ara.09
Tem.09
Eyl.08
Şub.09
Nis.08
Nis.13
Oca.13
Eki.12
Tem.12
Nis.12
Oca.12
Eki.11
Tem.11
Nis.11
Oca.11
Eki.10
Nis.10
Tem.10
Oca.10
Kaynak: TCMB
Kas.07
Oca.07
-20
0
Haz.07
70
Cari İşlemler Açığı / GSYH (%)
7
stratejisi tartışmaları ve yurtiçindeki gelişmeler, portföy yatırımlarında bir çıkış görmemize neden
olabilir.
Sonuç olarak, Nisan ayı verileri beklentilerimize paralel gelirken, cari işlemler açığında önceki aylara
göre bir bozulma dikkat çekiyor. Dış ticaret rakamlarımıza ilişkin tespitlerimizde de değindiğimiz gibi
Nisan ayında altın ithalatı dış dengeler açısından belirleyici oldu. 2.5 milyar dolar seviyesinde
gerçekleşen altın ithalatı gerek dış ticaret gerekse cari işlemler açığındaki artışta en önemli rolü
oynadı. Altın ve enerjiyi dışladığımızda ise ekonomik aktivitedeki canlanmaya paralel olarak cari
işlemler açığında bir bozulma görülse de söz konusu hareketin cari işlemler açığının kendisi kadar sert
olmadığı karşımıza çıkıyor. Yılın ilk çeyreğinde ekonominin beklentilerin üzerinde büyümesine karşın,
cari işlemler açığının toparlanmaya devam etmesi olumlu bir tablo çiziyor. Yılın ikinci çeyreğinde ise iç
talep gelişmelerinin FED’İn çıkış stratejisi tartışmaları ve yurtiçi olaylardan etkilenmesi söz konusu
olabilir. Bunun yanında kurun seyri de cari işlemler açığı üzerinde daha fazla konuşulması gereken bir
konuma geliyor. ABD Merkez Bankası’nın mevcut tahvil alım programını azaltması ya da bitirmesi
yönündeki tartışmalar ve yurtiçi gelişmeler ile TL’de görülen değer kayıplarının kalıcı bir hale gelmesi
rekabet avantajı sağlayarak cari işlemler açığındaki yükselişi daha da sınırlandırıcı bir rol
oynayabilecektir. Mevcut görünümde cari işlemler açığının yıl sonunda GSYH’nın %6.5’ine ulaşacağı
beklentimizde bir değişiklik bulunmasa da yukarıda açıkladığımız yurtdışı ve yurtiçi etkenlerle cari
işlemler açığının daha düşük seviyelerde gerçekleşme ihtimali bulunmaktadır.
8
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (17-24 Haziran 2013)
Tarih
17.06.2013
18.06.2013
Ülke
Türkiye
Açıklanacak Veri
Beklenti
Almanya
İngiltere
Çekirdek ÜFE (Mayıs, a-a)
%0.1
--
TÜFE ( Mayıs, y-y)
%2.4
%2.6
Sanayi Üretimi (Nisan, a-a)
%1.7
--
Kapasite Kullanımı (Nisan)
-%0.8
--
Makine Siparişleri ( Mayıs, y-y)
-%7.4
--
%0.25
%0.25
-879.9 milyar ¥
--
-1159.7 milyar ¥
52.5
Euro Bölgesi
İtalya
Türkiye
ABD
Japonya
19.06.2013
ABD
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı
20.06.2013
Japonya
ABD
Dış Ticaret Dengesi (Mayıs)
Markit PMI Endeksi (Haziran, öncül)
Philadelphia FED Endeksi (Haziran)
Euro Bölgesi
İtalya
-0.5
340 bin
İkinci El Konut Satışları (Mayıs)
%0.6
%0.6
Öncül Göstergeler Endeksi (Mayıs)
%0.6
%0.2
PMI İmalat Endeksi (Haziran)
48.3
48.5
PMI Hizmetler Endeksi (Haziran)
47.2
47.4
-21.9
-21.3
PMI İmalat Endeksi (Haziran)
49.4
49.9
PMI Hizmetler Endeksi (Haziran)
49.7
50.2
Sanayi Siparişleri (Nisan, a-a)
%1.6
--
Cari İşlemler Açığı (Nisan)
Fransa
%10.1 (açıklandı)
---%4.5
%1.4
%11.4
-%2.0
36.8
-5.2
Tüketici Güveni (Haziran)
Almanya
%10.5
595 milyon TL
22.9 milyar €
3237 milyon €
%4.5
%1.1
-%16.5
%14.3
36.4
334 bin
Haftalık İşsizlik Başvuruları
21.06.2013
Önceki
İşsizlik Oranı (Mart)
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Mayıs)
Dış Ticaret Dengesi (Nisan)
Dış Ticaret Dengesi (Nisan)
TCMB PPK Toplantısı ve Faiz Kararı (Ocak)
TÜFE ( Mayıs, y-y )
Yeni Başlayan Konut İnşaatları (Mayıs, a-a)
İnşaat İzinleri ( Mayıs, a-a)
ZEW Endeksi (Haziran)
1917 milyon €
--
PMI İmalat Endeksi (Haziran)
46.4
--
PMI Hizmetler Endeksi (Haziran)
44.3
--
99.3
--
24.8 milyar €
--
Japonya
Öncül Göstergeler Endeksi (Nisan)
Euro Bölgesi
Cari İşlemler Açığı (Nisan)
9
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYH (ç-ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYH (y-y, %)
Reel GSYH (y-y, %)
15
15.0
10
10.0
3.0
5
5.0
0
0.0
-5
-5.0
-10
-10.0
-15
-15.0
-20
-20.0
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Sektör
Payları
(%)
(2013
I.Çeyrek)
2012
I.
Çeyrek
2012
II.
Çeyrek
2012
III.
Çeyrek
2012
IV.
Çeyrek
2013
I.Çeyrek
Tarım
4.3
5.2
3.6
2.7
4.3
3.6
Sanayi
26.0
2.9
3.5
1.1
0.0
2.8
İnşaat
5.9
2.7
-0.7
-0.7
1.5
5.9
Ticaret
13.4
0.9
0.7
-0.8
-0.5
2.9
Otel.veLokantalar
1.5
2.3
3.6
1.6
7.4
13.7
Ulaş. ve Haber.
15.2
5.3
4.6
2.8
0.3
1.5
Mali Kur.
12.5
4.5
3.6
0.9
3.8
6.5
Konut Sah.
4.7
1.7
1.7
1.6
1.7
1.0
Eğitim
2.3
4.5
4.5
3.5
4.6
4.6
Sağ. İş. ve Sos. Hiz.
1.4
5.9
5.4
4.7
5.3
3.6
Vergi-Süb.
8.7
2.5
1.4
0.8
1.0
1.5
100.0
3.3
2.9
1.6
1.4
3.0
GSYH
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
25
20
15
10
5
0
Sanayi
İnşaat
Ticaret
2013-I
2012-III
2012-IV
2012-I
2012-II
2011-III
2011-IV
2011-I
2011-II
2010-IV
2010-II
Tarım
2010-III
-5
2010-I
Sektörler
(Sabit Fiyatlarla)
Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
Kaynak: TÜİK
10
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Harcama Bileşenleri
(Sabit Fiyatlarla)
Sektör
Payları
(%)
(2013
I.Çey.)
2012
I.
Çey.
2012
II.
Çey.
2012
III.
Çey.
2012
IV.
Çey.
2013
I.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har.
69.6
-0.4
-1.3
-0.4
-0.8
3.0
Dev. Nihai Tük. Har.
10.2
5.5
4.4
5.5
7.1
7.2
Gay. Safi Ser. Oluş.
25.5
0.7
-2.7
-4.2
-3.8
0.2
Kamu Sektörü
4.7
-2.1
3.6
6.5
21.4
81.9
Özel Sektör
20.8
1.0
-3.6
-6.2
-9.2
-9.1
Mal ve Hiz. İhracatı
26.0
15.0
24.0
15.0
15.0
3.4
Mal ve Hiz. İthalatı
29.3
-5.1
0.4
2.0
3.2
3.2
3.3
2.9
1.6
1.4
3.0
50
40
30
20
10
GSYH
0
-10
Tüketim
Kaynak: TÜİK
Devlet
Yatırım
İhracat
İthalat
Kaynak:TÜİK
Sanayi Üretim Endeksi
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim
Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
25
8
20
6
25
20
15
15
4
10
5
2
5
0
0
-5
-2
-10
-4
-15
-10
-15
Kaynak: TÜİK
Nis.13
Eki.12
Nis.12
Eki.11
Nis.11
Eki.10
Nis.10
Eki.09
Eki.08
Nis.09
Nis.08
Eki.07
-8
Eki.06
-25
Nis.07
-6
Nis.06
-20
0
-5
-20
-25
-30
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
10
Kaynak: TCMB
11
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Yıllık Değişim Oranı (%)
Sektörler
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Nis.13
Eki.12
Eki.11
Nis.12
Nis.11
Eki.10
Eki.09
Nis.10
Nis.09
Eki.08
Eki.07
Nis.08
Nis.07
Nis.06
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
-10.00
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
Eki.06
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y,
%)
Kaynak:TÜİK
Nisan Ayı
2012
2013
Petrol Ürünleri
-0.1
0.9
Tekstil
12.2
-1.7
Gıda
1.5
14.6
Kimyasal Madde
0.6
0.0
Ana Metal Sanayi
5.3
4.4
Metalik Olm. Diğ. Mineral
2.4
3.1
Taşıt Araçları
-9.7
8.6
Elektrikli Teçhizat
6.8
11.9
Giyim
6.1
-2.1
Kaynak: TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi
Sanayi Ciro Endeksi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
Kaynak: OSD, VakıfBank
160.0
150.0
140.0
130.0
120.0
110.0
100.0
90.0
80.0
70.0
147.3
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
May.01
Kas.01
May.02
Kas.02
May.03
Kas.03
May.04
Kas.04
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)
Kaynak:TÜİK
Beyaz Eşya Üretimi
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
2300000
2100000
1900000
1700000
1500000
1300000
1100000
900000
700000
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
12
Kapasite Kullanım Oranı
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Kapasite Kullanım Oranı (%)
85
95
80
75
85
70
75
65
65
60
55
55
45
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik
Verilen İnşaat Ruhsatları
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
110
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
90,000.0
80,000.0
70,000.0
60,000.0
50,000.0
40,000.0
30,000.0
20,000.0
10,000.0
0.0
105
100
95
90
85
80
75
70
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
60
PMI Imalat Endeksi
55
50
45
40
35
30
Kaynak:Reuters
13
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25.0
14
12
10
8
6
4
2
0
20.0
6.51
15.0
10.0
5.56
5.0
2.17
Kaynak: TCMB
-5.0
May.04
Kas.04
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
May.04
Kas.04
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
0.0
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
Gıda
35
Ev Eşyası
Giyim ve Ayakkabı
Lokanta ve Oteller
Yıllık
30
Aylık
25
Enerji
Tüfe
20
Alkollü İçecekler ve Tütün
15
Ulaştırma
10
5
Konut
-1
0
1
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Kas.12
Şub.13
May.13
0
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
2
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %)
Tarım
Sanayi
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
İmalat Sanayi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak:TCMB
260
240
220
200
180
160
140
120
100
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.13
Oca.06
May.06
Eyl.06
Oca.07
May.07
Eyl.07
Oca.08
May.08
Eyl.08
Oca.09
May.09
Eyl.09
Oca.10
May.10
Eyl.10
Oca.11
May.11
Eyl.11
Oca.12
May.12
Eyl.12
Oca.13
May.13
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
-5.0
-10.0
Kaynak: Bloomberg
14
İTO Enflasyon Göstergeleri
Türk- İş Mutfak Enflasyonu
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
8
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak:İTO
Kaynak: Türk-İş
Enflasyon Beklentileri
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
100
9.5
9
8.5
8
7.5
7
6.5
6
5.5
5
95
90
89.4
85
80
75
70
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TCMB
Reel Efektif Döviz Kuru
TÜFE Bazlı (2003=100)
135
130
125
120
115
110
105
100
Oca.13
May.13
Eyl.12
May.12
Eyl.11
Oca.12
May.11
Eyl.10
Oca.11
Eyl.09
Oca.10
May.10
Kaynak: TCMB
May.09
Eyl.08
Oca.09
May.08
119.9
15
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücü Durumu
İşgücü Arzı (kişi)
İstihdam Edilenler (kişi)
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşsizlik Oranı (%)
17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
7.0
29,000
27,000
25,000
9.4
23,000
21,000
Kaynak: TÜİK
19,000
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.13
10.1
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı
İşgücüne Katılma Oranı (%)
İstihdam Oranı (%)
Sanayi
İnşaat
Hizmetler (Sağ Eksen)
30.0
54.0
25.0
52.0
20.0
50.0
15.0
48.0
10.0
46.0
5.0
44.0
0.0
42.0
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
53.0
51.0
49.0
47.0
45.0
43.0
41.0
39.0
37.0
35.0
Tarım
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
İşkur İstatistikleri
Sanayi İstihdam Endeksi (2010=100)
İş Arayanların Sayısı (kişi)
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
Sanayi İstihdam Endeksi
117
112
107
102
97
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2005-I
2005-III
2006-I
2006-III
2007-I
2007-III
2008-I
2008-III
2009-I
2009-III
2010-I
2010-III
2011-I
2011-III
2012-I
2012-III
2013-I
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
92
16
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
125
120
115
110
105
100
95
90
85
2005-I
2005-III
2006-I
2006-III
2007-I
2007-III
2008-I
2008-III
2009-I
2009-III
2010-I
2010-III
2011-I
2011-III
2012-I
2012-III
2013-I
4,700
4,200
3,700
3,200
2,700
2,200
1,700
1,200
700
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş
Endeksleri
Kaynak: TOBB
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
17
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
5000
-10000
-12000
Nis.03
Eki.03
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Nis.03
Eki.03
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
0
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
İhracat*
İthalat
İmalat (y-y, %)
Madencilik (y-y, %)
Tarım (y-y, %)
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
0
-20
-20
-40
-60
Nis.03
Eki.03
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
-40
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB *12 aylık toplam veriler kullanılmıştır.
Cari İşlemler Dengesi
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
Sermaye ve Finans Hesabı
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Kaynak: TCMB
18
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketim Harcamaları
Tüketici Güven Endeksi
105.0
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
95.0
85.0
75.0
65.0
55.0
Kaynak: TCMB
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: TCMB
CNBC-e Güven Endeksleri
Krediler
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi
Krediler (y-y, %)
80
150
70
130
60
110
50
90
40
70
30
20
50
10
30
0
Kaynak: BDDK
Kaynak: CNBC-e
Bireysel ve Ticari Krediler
Bireysel Krediler (y-y, %)
Ticari Krediler (y-y, %)
155
135
115
95
75
55
35
15
-5
Kaynak: BDDK
19
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
0
400
-10
350
-20
300
-30
250
-40
-50
200
-60
150
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri
Faiz Dışı Denge
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
65
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
57
45
47
25
37
27
5
17
-15
7
-35
-3
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
600
450
550
400
140
350
120
300
100
350
250
80
300
200
60
500
450
400
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
160
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
20
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
TCMB (milyar dolar-sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar dolar)
Özel Sektör (milyar dolar)
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
30
250
25
200
20
150
15
100
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
0
2005
0
2004
50
2003
5
2002
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
10
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Nominal Faiz
35
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
-5
May.04
Kas.04
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
0
0
Ocak 2004
Mayıs 04
Eylül 04
Ocak 05
Mayıs 05
Eylül 05
Ocak 06
Mayıs 06
Ağustos 06
Aralık 06
Nisan 07
Ağustos 07
Aralık 07
Nisan 08
Ağustos 08
Aralık 08
Nisan 09
Ağustos 09
Aralık 09
Nisan 10
Ağustos 10
Aralık 10
Nisan 11
Ağustos 11
Aralık 11
Nisan 12
Ağustos 12
Aralık 12
Nisan 13
5
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Para Arzı
M2 (bin TL)
M3 (bin TL)
M1 (bin TL-sağ eksen)
900000000
700000000
200000000
150000000
500000000
100000000
300000000
50000000
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
100000000
Kaynak:TCMB
21
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
ABD
1.8
1.1
Euro Bölgesi
-1.1
1.4
Almanya
-0.3
Fransa
-0.40
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
-3.09**
0.25
76.2
1.81
0.50
-21.90
1.60
7.01
0.50
95
0.90
-2.41
0.50
-29.90
-0.53
0.50
85.90
4.50
-34.40
Cari Denge/GSYH*
(%)
İtalya
-2.80
1.30
Macaristan
-0.90
1.80
Portekiz
-4.00
0.90
-1.55
0.50
-55.20
İspanya
-2.00
1.70
-1.07
0.50
-31.60
Yunanistan
-5.50
-0.30
-2.88
0.50
-63.40
İngiltere
0.60
2.40
-3.51
0.50
-22.00
Japonya
0.40
-0.70
0.99
0.10
45.70
Çin
7.70
2.10
2.60
6.00
103.70
7.40
4.02
8.25
--
Rusya
1.60
1.07***
Hindistan
4.80
10.24
-3.41**
7.25
--
Brezilya
1.92
6.50
-2.26
8.00
114.10
G.Afrika
1.90
5.90
-3.39**
5.00
-6.70
4.50
77.50
Türkiye
-6.0****
3.00
6.51
Kaynak: Bloomberg, *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2012 verileridir.
**: 2011 verisi, ***: 2010 verisi, ****: VakıfBank hesaplaması
Beklentiler
(Nisan 2013)
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon
(y-y,%)
Cari Denge /GSYH
(%)
İşsizlik Oranı
(%)
Borç St./GSYH
(%)
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
Tüm dünya
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
Macaristan
Portekiz
İspanya
Yunanistan
İngiltere
Japonya
Çin
Rusya
Hindistan
Brezilya
G.Afrika
TÜRKİYE
1.23
5.30
3.31
1.85
-0.33
0.61
-0.06
-1.47
-0.01
-2.32
-1.56
-4.21
0.68
1.58
8.04
3.37
5.67
3.01
2.84
3.43
1.69
5.78
3.76
1.68
1.62
1.61
1.57
1.98
4.00
0.70
1.30
-0.62
2.55
0.70
3.10
6.40
10.57
5.50
5.6
5.50
-0.11
1.01
--2.91
2.32
6.09
-1.28
0.32
2.15
0.14
1.10
-0.28
-4.37
1.23
2.64
2.55
-4.94
-2.37
-6.37
-6.80
8.16
--7.74
12.29
5.65
11.18
12.04
10.47
18.25
27.00
26.98
7.82
4.07
4.10
5.50
-6.00
25.71
9.38
108.41
33.87
-108.12
95.03
80.39
92.74
130.63
79.91
122.30
91.80
179.47
93.62
245.35
21.30
10.42
66.39
67.16
42.72
35.50
2013-IMF Beklentisi
22
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2011
2012
En Son Yayımlanan
2013
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL)
1 297 713
1 416 817
357 854
(2013, 1Ç)
--
GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%)
8.8
2.2
3.0
(2013, 1Ç)
4.2
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)
9.7
2.5
3.4
(Nisan 2013)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
75.4
74.2
74.8
(Mayıs 2013)
--
İşsizlik Oranı (%)
9.8
9.2
10.1
(Mart 2013)
8.9
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %)
10.45
6.16
6.51
(Mayıs 2013)
6.0
ÜFE (y-y. %)
13.33
2.45
2.17
(Mayıs 2013)
--
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
148,455
167,404
170,947
(07.06.2013)
--
M2
665,642
731,770
779,110
(07.06.2013)
--
M3
700,491
774,651
824,112
(07.06.2013)
--
Emisyon
49,347
54,565
59,432
(07.06.2013)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
78,330
100,320
108,105
(07.06.2013)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
TRLIBOR O/N
5.0
5.0
3.50
(14.06.2013)
--
10.89
5.78
6.27
(14.06.2013)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
75,092
47,476
8,170
(Nisan 2013)
56,300
İthalat
240,842
236,545
22,824
(Nisan 2013)
İhracat
134,907
152,537
12,520
(Nisan 2013)
---
Dış Ticaret Açığı
105,935
84,008
10,304
(Nisan 2013)
93,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
368.8
386.5
393.6
(Nisan 2013)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
149.6
145.5
146.8
(Nisan 2013)
--
Kamu Net Borç Stoku
290.1
240.6
240.6
(2012)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2011 Mayıs
2012 Mayıs
Bütçe Gelirleri
27,133
30,826
34,901
(Mayıs 2013)
--
Bütçe Giderleri
24,298
26,239
30,337
(Mayıs 2013)
--
Bütçe Dengesi
2,835
4,587
4,564
(Mayıs 2013)
--
Faiz Dışı Denge
6,899
6,997
8,107
(Mayıs 2013)
--
23
Vakıfbank Ek
V
konomik Araştırmalar ek
konomik.arastirm
malar@vakifbank
k.com.tr
Cem Eroğğlu Müdür cem.eroglu@va
akifbank.com.tr
Nazan Kılıç Müdür Yard
dımcısı [email protected]
Ümit Ünssal Müdür Yard
dımcısı [email protected]
Fatma Özzlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kan
[email protected]
Sinem Ullusoy dımcısı Uzman Yard
[email protected] 0212‐398 18 98 0212‐398 19 02 0212‐398 18 99 0212‐398 18 91 0212‐398 18 92 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. ttarafından güvennilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilggiler kullanılarak h
hazırlanmıştır. Vakıflar Bankası TT.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluuğu hakkında herrhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve için
ndeki bilgilerin Türkiye V
kullanılm
ması nedeniyle do
oğrudan veya dolaylı olarak oluşaacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmem ektedir. Bu rapo
or sadece bilgi vermek aamacıyla hazırlanmış olup, hiçbir kkonuda yatırım önnerisi olarak yoru
umlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. b
bu raporda yer alan bilgilerde daha önced
den bilgilendirme
e yapmaksızın kıs men veya tamam
men değişiklik yap
pma hakkına sahi ptir. Vakkıfbank Ekonom
mik Araştırmalarr