00-–n ve arka kapak1 (Page 3)

May›s 2009 SERXWEBÛN
bir kimlik kazan›yor. Böylelikle geçmifl ve gelecek aras›nda bir köprü kurarak bir devaml›l›k sa¤l›yor. Bu temelde kültürle kimlik kazanma ya da
kültürün bir yaflam tarz›na dönüflmesi de gerçekleflmifl oluyor.
Kültür toplumsallaflman›n
kökleflmesiyle ortaya ç›k›yor
Toplumsal bir varl›k olarak insan›n hayat içindeki iliflkilerinde yaflad›¤› çeliflkilerini gidermesi ve bir insan olarak kendisini bir topluluk içerisinde ifade etmesi için gerekli her
yöntem de kültürleflmede önemlidir.
Burada da farkl› bir durum ortaya ç›k›yor. ‹nsan›n yaflam›nda güdülere
cevap vermesinin hayvansal tarzda
oldu¤u bir dönem vard›r. Bu sürecin
de insanlaflman›n devam› için önemli
etkileri olmufltur. Ama birebir insan
yarat›m› olarak kültür, toplumsallaflman›n kökleflmesiyle birlikte devam
eden sürecin sonucu olarak ortaya ç›k›yor. Bu anlamda da biz kültürü
toplumun d›fla yans›mas› ya da kimli¤i olarak ifade ediyoruz; toplumsallaflmayla birlikte insanl›¤›n yaratt›¤›
fleyler olarak ele al›yoruz. Böyle bir
tan›mlama daha çok kültürü ifade
ediyor. Bu son vurgular Önderlik tan›mlamalar›n›n bizde yaratt›¤› yo¤unlaflmalara daha yak›n durdu¤u için,
kültürü tan›mlarken daha fazla bizim
kendi tan›m›m›zd›r diyebiliriz.
Toplumsallaflma gerçeklefltikten
sonra, toplumsal yaflam›n kal›c›l›¤›
içinde kültür ürünlerini, kimli¤ini ve
yarat›mlar›n› zaten çok rahatl›kla ele
alabiliyoruz. ‹nsanlar hangi süreçte
neyi yaratm›fllar, nas›l yaratm›fllar,
düflünceleri neymifl? Hangi dili kullanm›fllar, hangi sanat› gelifltirmifller,
nerede gelifltirmifller? Hangi süreçte
hangi tarz üretim ve düflünce, hangi
yaflam biçimi daha çok ön plandaym›fl? Bunlar zaten genel hatlar›yla bilinen fleylerdir ve di¤er derslerin de
konusudur. Genel olarak biz toplumu
komünal demokratik toplum ve devletçi toplum olarak bir ayr›flt›rmaya
tabi tutuyoruz. Devletçi toplumu da
kendi içerisinde köleci dönem, feodal
dönem, kapitalist dönem biçiminde
75
bir ayr›flmaya tabi tutuyoruz. Bunlar
hakk›nda da yine çözümlemeler yap›lm›flt›r. Önder Apo, demokratik, ekolojik ve cinsiyet özgürlükçü toplum paradigmas› ile bunlar› daha net bir flekilde ifadeye kavuflturmufltur. Bunlar
bilinen fleylerdir. Bizim burada kültür
aç›s›ndan belirtece¤imiz fley, kültürün
insanla olan direkt iliflkisinden ötürü,
kültürün kimlikle iliflkisi, kültürün
toplumsal varl›kla iliflkisi, toplumsal
varl›¤a dönüflmüfl insan ürünlerinin
toplumsal sistemler de¤iflince buna
ba¤l› yaflad›klar› konusudur.
Her kültürel de¤er yarat›ld›¤›
dönemin ruhunu içinde tafl›r
‹nsan›n komünal toplum döneminde bir fleyler yaratmas›, komünal demokratik yaflam›n devam› için bir fleyler yaratmas› demektir. Devletçi toplum döneminde de bir fleyler yarat›l›yorsa, bu yarat›mlar›n önemli bir k›sm›
bu yaflam›n devam ettirilmesine dönük
bir yarat›m› ifade eder. Çünkü her kültürel de¤er yarat›ld›¤› dönemin ruhunu
kendi içinde tafl›r. Bir ürünün ruhu,
yani ifllevselli¤i de¤iflik olsa da, kullan›m biçimi içinde bulundu¤u dönemin
karakterinden uzak olamaz. Yani her
ürün belli bir amaç için iflletilir.
Kültür için belirtebilece¤imiz
önemli bir husus da, insan›n do¤ayla
olan iliflkisinde, kendisiyle do¤a aras›na araç koymas›d›r. ‹nsan biyolojik
yap›s› ve fiziki gücü itibariyle direkt
do¤ayla karfl› karfl›ya geldi¤inde ciddi
zaaflar yaflayan bir durufltad›r. ‹nsan
bu zaaflar›n› araç yaratarak aflm›flt›r.
Dolay›s›yla insan›n bütün yarat›mlar›
ayn› zamanda insan›n kendisiyle do¤a
aras›na koydu¤u araçlardan oluflmufltur dersek yan›lm›fl olmay›z. Bütün insan üretimleri ya da ürünleri
ayn› zamanda insan›n kendisiyle do¤a
aras›na koydu¤u araçlardan faydalanarak gelifltirdikleridir de. Hangi ürün
ve yarat›m› ele al›rsak alal›m, her
ürün veya yarat›m insan aç›s›ndan
mutlaka bir araç da gerektiriyor. Örne¤in düflünce bu anlamda insan›n
do¤ay› okumas›n› sa¤layan bir araçt›r; dil insanlar›n kendi aralar›ndaki
iliflkilerini gelifltirebilmesi için baflvurdu¤u bir araçt›r. Yine insan, çok teknik bir üretim olarak tan›mlayabilece¤imiz ekonomik faaliyeti için bir sürü
araç gelifltirmifltir. Kendisini korumak
için gelifltirdi¤i ve deste¤ine baflvurdu¤u bir y›¤›n araç vard›r. Bar›nak
anlam›nda insan›n kendisini yaflatabilmek için gelifltirdi¤i korunak biçimleri vard›r. Bu anlamda kültür ürünleri içerisinde insanlar›n gelifltirdi¤i, de¤ifltirip dönüfltürdü¤ü araçlar›n da
önemli bir yeri söz konusudur. Kültür
ürünleri içerisinde en çok de¤iflim ve
dönüflüme u¤rat›lan, insanlar›n ihtiyaçlar›n› gidermek için gelifltirdi¤i bu
araçlard›r. Özellikle teknik araçlar dedi¤imiz araçlarda sürekli bir de¤iflim
ve dönüflüm yaflanmaktad›r.
Her arac›n de¤iflim ve dönüflümü
insanda yeni bir düflünce ve prati¤e
yol aç›yor. Bu da kendisiyle yeni bir
tan›mlamay› getiriyor. Her tan›mlama kendisiyle birlikte yeni bir anla-