POLiMERiK VOZEVLERiN KROMATOGRAFiK OZELLiKLERiNiN

I. Ulusal Afinite Teknikleri Kongresi, 22-24 Haziran 2005, Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Sozlu Sunum-28
POLiMERiK VOZEVLERiN KROMATOGRAFiK OZELLiKLERiNiN KiNETiK PARAMETRELERLE BELIRLENMESI 8eyhan Erdem, Mustafa Cebe Uludag Oniversitesi , Fen-Edebiyat Fakultesi , Kimya Bolumu, BURSA Sentetik iyon
degi~tiriciler,
monomerlerin duzenli devamhhgml
yapllardlr. Fonksiyonel gruplannln
buyukluklerinin daglhmmdaki
() 2
slralanl~l,
gosteren
polimerik
gozlenen mol tartllan ve kolloidal tanecik
(varyans) buyOklOgO, ah~llagelmi~ polimerik yapllara
gore daha dar bir arahkta degi~im gostermektedir. Ozellikle aromatik halkalanndaki
sulfonik asit gruplanyla, stiren-divinilbenzen kopolimeri nitelikli olanlar slkhkla katalizator
olarak kullanllmaktadlrlar.
Cah~mamlzda
c;:apraz bag dereceleri, tanecik buyuklOkleri ve
kimyasal yapllan farkll rec;:inelerin c;:ozelti ortammdaki molekOler nitelikli reaktanlan
adsorplama dereceleri, reaksiyon ortamma kazandlrdlklan katalitik etkilerden hareket
edilerek
belirlenmi~tir.
Reaksiyon hlzlanndaki
artl~lar,
rec;:inenin c;:6zelti ortamma hidroliz
oiaYI nedeniyle verdigi H+ iyonlarmm sagladlgl homojen kataliz ve rec;:ine yOzeyindeki
adsorpsiyon ile saglanan heterojen kataliz katklslyla
Cah~mamlzda
olu~maktadlr.
farkh c;:apraz bagh ve farkll tanecik buyOklOklO
sulfolanml~
poly(styren-co­
divinylbenzene) yaplsmdaki Dowex, Amberlyst-15 ve Amberlite-IR-120 rec;:inelerinin asidik
ili~kin
fonksiyonel gruplanna
c;:ozelti
ortammdaki
buyuklOklere
H+
e~deger
iyonik takas kapasiteleri, hidroliz dereceleri ve reaksiyon
dissosiyasyon
dereceleri
belirlenerek
ve
devammda
olan kuwetli asit homojen katalizatorleri kullanJlarak, ilk
bu
a~amada
rec;:inelerin homojen katalitik katklsl ve heterojen ortamdaki toplam reaksiyon hlzlan
yardlmlyla da ikinci
a~amada
toplam adsorpsiyon dereceleri
belirlenmi~
olup boylece
yuzey adsorpsiyon affinitelerinin reaksiyon kinetigi parametreleri yardlmlyla belirlenmesi
saglanml~tlr.
Esterle~me
reaksiyonlannda reaktanlardan alkol ve asidin, urunlerden su ve esterin
heterojen nitelikli rec;:ine fazmda farkh duzeylerde ve rekabet ederek adsorbe olduklan,
dolaYlslyla
bile~enlerin
farkll konsantrasyonlardaki her c;:ozelti ortammda, rec;:ine fazmdaki
H+ iyonlannln dissosiyasyon derecelerinin farkh oldugu dolaYlslyla bu ozelligin rec;:inenin
heterojen fazmm
adsorpsiyon
affinitesini
de c;:ozelti
ko~ullanna
baglmh
klldlgml
gozlenmi~tir. iyon degi~tiricilerin fonksiyonel gruplannm sulu ortamdaki hidroliz oranlarmm,
esterle~me
ortamlanndakine oranla
daha
yuksek
oldugu
dolaYlslyla
esterle~me
ortamlannda rec;:inenin yuzey affinitesinin bagll olarak reaksiyon hlZI uzerinde daha etkin
oldugu gozlenmektedir.