Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İktisat Enstitü Anabilim Dalı (Yüksek Lisans)
Tez Başlığı
Enerji Arz Güvenliği Riskinin Makroekonomik Dengelere Etkisi: Türkiye Örneğine Dair Nensellik
Kanıtları
Tez Yazarı
Neslihan URSAVAŞ
Danışman
Doç.Dr. Ertuğrul YILDIRIM
Mezuniyet Yılı
2015
Anahtar Kelimeler Türkiye’de Enerji Arz Güvenliği, Ekonomik Büyüme, Granger Nedensellik Analizi, Cari Açık,
Enflasyon.
Özet
Ekonomik büyümenin önemli faktörlerinden biri olan enerji, ülkeler üzerinde hem
politik hem ekonomik etkileri sebebiyle giderek artan bir öneme sahip olmaktadır.
Küresel ölçekte enerjiye olan bağımlılığın bir sonucu olarak, enerji arz güvenliği sorunu
hem enerji kaynaklarına sahip olan, hem de enerjide dışa bağımlı ülkelerin gündeminde
yer almaktadır.
Çalışmanın amacı Türkiye’de enerji arz güvenliği riski ile makroekonomik
dengeler arasındaki ilişkinin test edilerek elde edilen bulgular ışığında iteratüre katkı
yapmaktır. Çalışmada ilk olarak enerji arz güvenliği ve alt bileşenleri kavramsal olarak
açıklanmıştır. Daha sonra enerji fiyatlarında ve tüketiminde meydana gelen değişimlerin
makroekonomi üzerindeki etkileri teorik modeller ve ampirik çalışmalar ele alınarak
irdelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise Türkiye’de enerji arz güvenliği ile
ekonomik büyüme, enflasyon, istihdam ve cari açık arasındaki nedensellik ilişkileri
TodaYamamoto
prosedürü takip edilerek test edilmiştir. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişkiler
etki-tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırması teknikleriyle de incelenmiştir. Elde edilen
bulgulara göre Türkiye’de enerji arz güvenliği riskinden ekonomik büyümeye, enflasyona
ve cari açığa doğru tek yönlü bir Granger nedensellik ilişkisi gözlenirken; enerji arz
güvenliği riski ile istihdam arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Bununla birlikte
ekonomik büyüme, enflasyon ve cari açıkta meydana gelen değişimlerin açıklanmasında
enerji arz güvenliği riskinin önemli bir etken olduğu görülmüştür. Bu bulgular
Türkiye’nin büyümeyi artırmayı, enflasyon ve cari açığı azaltmayı hedefleyen
politikalarda enerji arz güvenliğini sağlayıcı tedbirlerin önemli bir yer tutması gerektiğini
ima etmektedir.