anayi ülkesince iç talebi kısmak maksadiyle ya bu fasılalarla

— 3—
«anayi ülkesince iç talebi kısmak maksadiyle ya bu fasılalarla alman istikrar ••tedbirleriyle başlamıştır. Birle
rin ekonomilerin çoğuriiuğu önemli ölçüde dış talebin etkisi altında o'/ması sebebiyle bu talepte meydana gelece
bir müddet içinde tesirlerini gösterir. Dünya ticarî mübadelelerinin a-ğ:ı:tıik merkezlerini teşkil eden Birleşik A
tere'de husule gelmiş olan bu konjontürel yavaşlama da diğer bir kısam sanayici ülkelerde ana madde ürcti
şekilde etkisini hissettirmekte gecikmemiştir.
'
,
iktisadî genişlemenin hızında meydana gelen ve ülkesine göre değişik ölçüde olan bu yavaşlamada belli ba
— Smai kapasitedeki yetersizlikten .mütevellit istihsalde mo'/dana gelmiş olan daralmalar :
— Uzunca süren yüksek faaliyet devresinden sonra ekonomik genişleme gücünün gittikçe azalması :
— Enflâsyonist baskıları tahfif etmek ve dengeli bir gelinmeyi sağlamak maksadiyle 1966 yıllının başında mü
Bu üç faktör arasında başlıca rol şüphesiz istikrar tedbirlerine raci bulunmaktadır. Yani gerileme, deflâ
teri de kendiliğinden başgöstermesi sonucunu teşkÜ etmekten ziyade şuurlu bir çekikle takibedilen iktisat po
Ancalk tevessül edilen tedbirler çok defa tahmin edilenden daha sert neticelere götürmüştür.
Başvurulan bu istikrar tedbirlerinin iktisat polit'ikasımın çeşitü vasıtalarının a'henklO. bir imtizacının muiha
neter vasıtalara istinadettirilmeye çalışılması faiz hadlerinde uzun yıllardır müşahede edllmdyenoranlardaki y
teşkil etmiştir. Para kirasında uzun zamandanb eri benzerine şahidolunmıyan ve sanayici memleketlerde zinc
lerde, ödemeler dengesi mülâhazaları, aşırı ekonomik genişlemeyi moneter vasıtalarla frenleme gibi mahalli s
rika Birleşik Devletilerinin dış harcamalarının geniş ölçüde artması ve büyük rakamlara varan bütçe açığı da
tmrj/e piyasalarına sahip ileri sanayi ülkeleri rezervlerinin mutevassıl kablar gibi birindeki eksilmenin diğerleri
doğurması ve bilhassa son yıllarda büyük gelişmeler göstererek takriben 12 milyar dolara varan ye nenmâ peş
smın ıson yıllarda kazandığı büyük önem, faiz hadleri konusunda müşterek bir hareketin zaruretini ortaya k
şında bu istikamette bir adım atılmış ve ekonomik yavaşlamayı tahfif etmek maksadiyle faiz hadleri Batı ülk
müştü. Ancak Birleşik Amerika'da artan bütçe açığını karşılamak »maciyle Kongre'ye sunulan vergi artırım
hazine'nin para piyasasına müracaatını arttırmış ve b'innetice bu ülkedeki para kirasıı 1967 yılının ikinci y a n s
Bu (yükselişin yankıları, parası hasısas bir denge üzerinde bulunan ingiltere'de kendini göstermekte gecikmem
Son bir yıllık konjonktür gelişmeleri ileri sanayi ülkelerinde resesyona yol açacak deflasyoncu baskıların
tur. Iktisad politikasının bugünkü vasıtaları iktisadi devreyi muayyen ölçüde tevcih etme imkânını vermekte
ğişmelerin uzun vadeli previzyonlara girişmeyi z Yaştırmasına karşılık kısa ve orta vadeli sıhh itli previzyon
•araçlarla cihazlanan iktisat ilminin imkân sınırları içine girmiştir. Nitekim bu imkanlardan faydalanmak su
üzere carî yıl içinde alman tedbirler gerek Bata Almanya gerekse Birleşik Amerika'da 1967 yılının ikinci (/a
temposunda bir duraklama ve ekonomide yeniden canlanma eğilimlerinin belirmesini mümkün 'kılmıştı:*.
Moneter alanda milletlerarası malî çevrelerin bir kaç yıldanberi üzerine eğildikleri başlıca problem, millet
•ci Dünya Harbinden sonra dünya ekonomisinde meydana gelen derin istihaleler neticesinde sanayici ülkeler
mıeveut işbirliğine rağmen, ayrı şartların imuhassalası olan yekdiğerine aykırı görüşlerin gün ışığına çıkması,