kuyruklu yıldız - Astronomi Bilgisi
advertisement
YILDIZ OLMAYAN YILDIZLAR KUYRUKLU YILDIZ • Gökyüzünün en görkemli küçük cisimleri kuyruklu yıldızlardır. • Yörüngelerinde hareket ederken güneş sisteminin iç bölgelerine ve özellikle Yer’e yaklaştıklarında uzun kuyrukları gökyüzünün büyük bir bölümünü kapsar. • Ne yazık ki böyle görkemli kuyruklu yıldızların sayısı çok çok azdır. • Sönük olanların ise sayısı fazladır ve sadece teleskopla gözlenebilir. • Kuyruklu yıldızlar güneş sisteminin dışından hiperbolik yani açık bir yörünge izleyerek Güneş’e çok değişik yönlerden yaklaşırlar. • Yani yörüngelerinin ekliptik düzleminde olma koşulu yoktur. • Bir bölümü de güneş sistemine bu şekilde girdikten sonra büyük gezegenlerin çekim etkisiyle yörüngelerini değiştirerek kapalı elips yörüngelerde dolanmaya başlarlar ve güneş sisteminin içinde kalırlar. • Bunlara dönemsel kuyruklu yıldızlar denir ve bir daha ne zaman görünecekleri kesin olarak bilinir. • Dönemsel kuyruklu yıldızların en güzel örneği Halley’dir. Kayıtlı ilk gözlemi M.Ö. 467 yılında yapılan Halley, son kez 1986 yılında gözlendi. • İngiliz gök bilimci Edmund Halley onun 1682 yılında yapılan gözlemlerini inceledi ve yaklaşık her 76 yılda bir gözlenen bu cismin aynı kuyruklu yıldız olduğunu kanıtladı. • Bu nedenle ona Halley kuyruklu yıldızı adı verildi. • Bir kuyruklu yıldızın fotoğrafı çekildiğinde onun parlak bir baş bölgesi ve bu bölgenin içinde bir çekirdeği olduğunu ve son olarak da sönük bir kuyruğu olduğu görülür. • Kuyruk her zaman Güneş’in aksi yönünde uzanır. • Yapılan ayrıntılı araştırmalardan, çekirdeğin kirli buzdan, yani toz ve buz karışımından oluştuğu bulunmuştur. • Baş ve kuyruk bölgesi ise gaz ve tozdan oluşmuştur. • Kuyruklu yıldız Güneş’e yaklaştıkça Güneş ışınları çekirdeği ısıtır ve buz buharlaşmaya başlar. • Buharlaşan gazlar serbest kalan tozlarla birlikte çekirdeği sarar. • Güneş ışınlarının ışınım basıncı ile bu gaz ve tozlar, doğal olarak Güneş’in aksi yönünde sürüklenmeye başlar ve kuyruğu oluşturur. • Bu nedenle kuyruklu yıldız Güneş’e yaklaştıkça kuyruğu büyür, uzaklaştıkça yavaş yavaş küçülür. KAYAN YILDIZLAR • Güneş sistemi içinde çok değişik yörüngelerde dolaşan her türlü kaya parçasına meteor (gök taşı) denir. • Eğer uzayda bol miktarda bulunan bu meteorların yörüngeleri Dünya’nın yörüngesi ile kesişirse, meteor büyük bir hızla (12-72 km/s) Yer atmosferine girer. • Meydana gelen sürtünme ile meteor ısınır ve ışık saçmaya başlar. Bu olaya kayan (akan) yıldız adı verilir. • Özellikle açık yaz gecelerinde her insanın gördüğü hatta niyet tuttuğu bu olayın aslında uzaydaki yıldızlarla bir ilişkisi yoktur. • Yer’den yaklaşık 120 km yukarıda ışık saçmaya başlayan meteorların çoğu 60 km yukarıda yanıp biter. • Bunlar boyutları küçük olanlardır. • Eğer gök taşı yeteri kadar büyükse Yeryüzüne kadar ulaşabilir. Yer’e ulaşanları sayısı çok azdır. • 1972 yılında 1000 ton kütleli bir meteor Yer atmosferine hafifçe değerek yoluna devam etti. • Eğer bu gök taşı dünyamıza çarpsaydı, bir nükleer bombanın patlamasına eş bir enerji açığa çıkardı ve birçok canlının ölümüne neden olabilirdi.
