Gümrükte yeni sisteme müşavirler de dahil olmalı

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Gümrükte yeni sisteme müşavirler de dahil olmalı
'Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü' ile gümrüklerde yeni dönem
başlarken gümrük müşavirleri uygulamayı değerlendirdi.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması amacıyla
"Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü" uygulamasına geçti. Gerekli kriterleri sağlayan
şirketlerin, gümrük işlemlerini kendilerinin yapması anlamına gelen sistemle,
firmalara kolaylık sağlamak kadar gümrüklerin iş yükünün azaltılması da
hedefleniyor. Uygulama 10 Ocak 2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan
yönetmelikle başladı. Bu statüyü kazanan "yetkilendirilmiş yükümlülerin" eşyası,
gümrüklerde daha az kontrol edilecek, ek kontrol gerektiği durumlarda öncelikle
incelenecek. Bildirimler azalacak. Şirketler "Yerinde Gümrükleme" yetkisi de
alacaklar. Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü uluslararası ticarette de geçerli olacağı
için şirketlere ek prestij, dolayısıyla ek rekabet avantajı sağlayacak.
Yönetmeliğe göre uygulama kapsamında "yetkilendirilmiş yükümlü" statüsü
kazanmak ciddi bir süreç sonunda olacak.Yapılacak denetimlerle kriterleri
sağladığı ortaya çıkan şirketlere 46 ülke tarafından kabul edilen ve Türkiye ile
anlaşma yapmaları halinde bu ülkelerde de geçerli sertifika verilecek. Sertifikalar
süresiz düzenlenecek. Uygulamanın işlem maliyetlerini azaltması bekleniyor. Halen
ihracat işleminde ortalama 954 TL olan masraf 93 TL'ye düşecek. Tüm sevkiyat
maliyetleri yüzde 17.5 oranında azalacak. Bu doğrultuda, taşıyıcı firmaları ya da
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
taşıma işlemini kapsayan "İzinli Gönderici Statüsü" de hayata geçti. Bu statüyü
kazanan taşıyıcı, kendi tesislerinde toplayacakları ihracat eşyasını
gümrükleyebilecek. İhracatçı, yetkilendirilmiş olsun olmasın, ürününü yetkili
taşımacıya teslim edebilecek ve böylece işlem kolaylığı sağlanacak
Gümrük müşavirliği maliyet unsuru değil
Atilla Şahin
Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı
Yeni düzenleme ciddi kolaylıklar getiriyor. İki türlü yetkilendirilmiş yükümlü
statüsü var. Basitleştirilmiş usullere ve güvenliğe ilişkin kolaylıklar.Basitleştirilmiş
işlemle yetkilendirilmiş firmalara "yerinde gümrükleme" ve "izinli gönderici" yetkisi
veriliyor. Sistem ihracatçının zaman ve maliyet unsurlarını ciddi anlamda azaltıyor
ve uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırıyor. İkinci kolaylık taşıma
işlemlerinde güvenliğe ilişkin. Özellikle onaylanmış kişi statü belgesi kullanan büyük
ölçekli dış ticaret firmalarının kısa vadede zorlansalar da uzun vadede sisteme
adapte olacağını tahmin ediyorum. Beni kaygılandıran husus, bu sistem öncekinden
çok önemli farklar içeriyor, bu bakımdan hataya açık. Çünkü eşya gümrüğe
sunulmuyor, beyanname işlemler bittikten sonra 1 aylık dönemler halinde veriliyor,
kayıt yoluyla beyan söz konusu ve kayıt tarihinden itibaren Gümrük Kanunu ve dış
ticaret mevzuatının öngördüğü vergi veya izin yükümlülükleri başlıyor. Bu
yükümlülüklerin yerine getirilmesinde zafiyet yaşanır ve tespit edilirse ciddi
yaptırımlar var. Bu bakımdan yetkinin kullanım aşamalarında mutlaka gümrük
müşavirleri iç kontrol süreçlerine dahil edilmeli.
Sistem güven esasına dayanıyor. Önüne gelene yetki verilmesi ya da herkes ihraç
malını kendi tesisinde veya deposunda gümrükleyecek diye bir uygulama yok. Bu
kriterleri sağlayan firma sayısı çok olabilir. Ancak, büyük firmaların işlemleri grup
ihracatçısı veya ithalatçısı firma kanalıyla yaptıklarını dikkate alarak sayı telâffuz
etmek gerekirse nakliyeci firmalar dahil, 300 ilâ 400 firmanın bu belgeyi
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
alabileceğini tahmin ediyorum. Uygulama Türkiye'de serbest dolaşım statüsünde
bulunan eşyaların ihracı bakımında fazla sorun yaratmaz Ancak, ihracı kayda bağlı,
denetim ve izne tabi, kanun veya uluslararası sözleşmelerle yasaklı veya kısıtlanmış
ürünlerin ihracında gerekli izinler alınmalı. Dahilde İşleme Rejimi (DİR)
kapsamındaki ürün ihraçlarında ise çok dikkat gerekiyor. Çünkü, izin belgesinde
öngörülen miktar ve değerdeki işlenmiş ürünün ihraç edilmemesi veya eksik ihraç
edilmesi halinde, ciddi mali ve cezai yükümlülükler bulunuyor, hatta Kaçakçılıkla
Mücadele Kanunu'na göre kovuşturma yapılıyor.
İthalat işlemlerinde de yetkilendirilmiş yükümlü kolaylığı sağlanması halinde,
ithalat süreçlerinde vergilendirme ve izin prosedürlerinin fazlalığı ve karmaşıklığı
dikkate alınmazsa çok olumsuz sonuçlarla karşılaşma riski bulunuyor. Prosedürü
yerine getirmeyen bir firma yetkilendirilmiş yükümlü belgem var diye eşyayı
doğrudan kullanıma tabi tutarsa Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'na göre Cumhuriyet
Savcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekiyor.
Getirilen uygulamanın gümrük müşavirlerini olumlu ya da olumsuz etkilemesi birçok
faktöre bağlı. Şayet, sadece nakliye ve ihracat gümrük işlemlerinde uygulanır,
gümrük müşavirleri sürece dahil edilmezse kısmen etkiler. Düzenlemeler diğer
gümrük rejimleri, özellikle ithalat rejimi için uygulanır, gümrük müşavirleri sisteme
entegre edilmezse, müşavirlerin kaybından daha önemli bir risk hem devlet için
hem yetkiyi kullananlar açısından doğar. Gümrük müşavirliğini maliyet unsuru
görme hatası, geriye dönüşsüz maliyetler yaratabilir.
Gümrük müşavir dernekleri olarak bu ve yolsuzlukla mücadele konusunda ciddi kafa
yormaktayız. Meslek kanunumuzun çıkarılması Anayasanın emredici hükmü, Gümrük
Kanunu'nun öngörüsü. Gümrük müşavirleri olarak açıkça bu alanda kayıt dışılığa
karşı mücadele yürütüyoruz. Türkiye, 2014 yılında BM tarafından denetime tabi
tutulacak. Denetim sadece devlet kuruluşlarını değil özel sektörü ve STK'leri de
içeriyor. Bu nedenle 2014 yılında yolsuzluk konusunda önemli bir sınav verilecek.
Etik değerlerin uygulanması, takibi ve uygunsuz durumların cezalandırılması için
Gümrük Müşavirleri Oda Yasası zorunluluk haline geldi.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Vergi ve güvenlik zafiyeti oluşacak
Taşkın Dalay
İzmir Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı
Bazı firmalara verilen ayrıcalıklar vardı: 'Mavi hat' dediğimiz, sonradan kontrole
tabi ithalatçı onaylanmış kişi statüsü belgesi gibi. Yerinde gümrükleme, aşağı
yukarı mavi hat kriterlerinin iyileştirilmiş hâli. Mevcut sistem, yetkilendirilmiş
yükümlü belgesiyle ile biraz daha genişletildi.
Yerinde gümrükleme, 2014 yılı için öngörülüyordu, AB'ye giriş sürecinde ötelendi.
Daha Avrupa'da bile uygulanmayan bir sistem. Türkiye'de uygulaması başlamadı.
Çünkü firmanın ISO 9001 ve 27001 sertifikalı olması lâzım . 27001 bilgi güvenliği
sertifikası, firmaların çoğunda yok. Yerinde gümrükleme belki ileriye dönük
düşünülmeli. Burada Türkiye'nin konumunu, bulunduğu coğrafi yapıyı çok iyi
değerlendirmek gerekir; çünkü gel-geç ülkesi olur, denetimi ve güvenliği
sağlayamazsınız. Kaçakçılık ve diğer mevzuat öyle ağır hükümler içeriyor ki, siz
böyle bir mevzuatın içinde bir taraftan insanlara devlet olarak güvenmiyor,
potansiyel kaçakçı olarak bakıyorsunuz; diğer taraftan güvenli ve kolay ticaret
diyorsunuz. Denetimi nasıl sağlayacaksınız?
Yetkilendirilmiş yükümlülükte gümrük müşaviri olarak güvenlik açısından risk
görüyoruz. Pratikte ne kadar güveneceksiniz? Bu sistemden çıkar sağlamak
isteyenler çıkacaktır; terör örgütü olabilir, kaçakçı olabilir, bunları denetlemek çok
zor. Türkiye şu an buna hazır değil! Yıllar önce bu konu mevzuata girdiği zaman
bakanlık tarafından AB'ye giriş sürecinde uygulanacağı söylenmişti. AB'ye giriş
olmadığına göre, bunlar işin şov kısmı. Gümrüklerde son dönemde sürekli ceza
salınıyor; bu kadar cezanın olduğu yerde insanlara ne kadar güveneceksiniz?
Denetim ve güvenlik burada çok önemli, ciddi problemler olacağını düşünüyoruz.
Vergi gelirlerinde azalma olur, terör bunu mutlaka kullanır, terör bu sistemlere
sahip firmaları kurabilir veya o firmalarla ilişkiye geçebilir. Bir şekilde buradan
nemalanır; "Biz size güveniyoruz" demekle ile bu iş olmaz!
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Türkiye'nin bunu yapması vergi gelirleri ve güvenlik açısından zafiyet doğurur.
Devletin bizlere, firmalara güvenmesi güzel, esas olan budur. Devlet bize, firmalara
güvensin, beyanlarımıza itibar etsin. Bunları her zaman destekliyoruz ama şu an
insanlarımız hazır değil, komşularımız itibarıyla da hazır değiliz. Sistem çok iyi
kurulmalı, denetim mekanizması çok iyi işlerse o zaman başarı sağlanır .
Yetkilendirilmiş yükümlü işlemlerinde gümrük müşavirlerine eğer görev verilmezse
sistem çöker. Çünkü dış ticaretin yüzde 91'i bizim elimizden geçiyor.
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsünde beyanların mutlaka gümrük müşaviri eliyle
yapılması sağlanmalı; Çünkü, gümrük müşaviri burada sigorta. İhracatçılar için
devrim niteliğinde.
Turhan Gündüz
İstanbul Gümrük Müşavirliği Derneği Başkanı
Gümrük işlemlerinde ne ölçüde rahatlama sağlayacağı uygulamada görülecek.
Öncelikle firmalarca yapılması gereken çok ciddi altyapı hazırlıkları var. Örneğin
ISO 9001 ve ISO 27001 belgelerini almak gibi. Sonra, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
firmaları kayıtların güvenilirliği ve izlenebilirliği, mali yeterlilik ve emniyet,
güvenlik koşulları yönünden
denetleyecek.Yetkilendirme bu aşamalardan
geçildikten sonra mümkün olacak. Yönetmelik uzun süredir uygulanan "Onaylanmış
Kişi Statüsü" ile büyük benzerlikler taşıyor. En önemli yenilik ihracatta yerinde
gümrükleme ve izinli gönderici. Bunların özellikle ihracatçıları rahatlatacağını ve
ihracat kesimi için "devrim" niteliğinde olduğunu düşünüyoruz.
Ancak, yanlış bir algı oluştu. Zannediliyor ki, artık gümrük kontrolleri tamamen
ortadan kalkacak. Halbuki yönetmelik firmalara daha büyük yükümlülük ve
sorumluluklar getiriyor. Gümrük idaresi fiziki olarak görünmüyor olacak ama
firmanın bütün süreçleri kontrol ve kayıt altında olduğu için aslında gümrük
denetimi çok daha etkin, sondaj usulü risk analizine dayalı ve sonradan kontrol
yöntemleriyle her aşamada yapılacak. Firmaların da kendi altyapılarını yeni dönem
kontrol anlayışıyla uyumlaştırmaları gerekiyor.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Yönetmelikte yer alan, ifadeler dolaylı olarak gümrük müşavirlerini işaret ediyor
olsa da uygulamada keyfiliğe yol açacak. Bu bakımından en önemli eleştirimiz
bütün süreçleri uygulayacak nitelikli kalifiye insan unsurunun net tarifinin
yapılmayışı. Gümrük müşavirlerinin bu süreçteki rolü, görev ve sorumlulukları
açıkça yazılı kurallara bağlanmalı. Asıl endişemiz, firmaların karmaşık kontrol
sistemine ilişkin altyapılarını oluşturmalarını hangi sürede tamamlayabileceği. Kaç
firmanın belirtilen kapsama gireceğini doğrusu biz de merak ediyoruz. Bir referans
olarak uygulanmakta olan Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi yaklaşık 1.100 firma
var. Bu firmalar ithalatın yüzde 50 sini, ihracatın yüzde 40 ını gerçekleşiyor.
Özellikle Yetki Belgesi için şart koşulan ISO27001 sertifikasını konusunda çok sayıda
firmanın hazır olmadığı bilgisini alıyoruz. Ayrıca, firmaların stok ve muhasebe
sistemlerini gümrük idaresiyle entegrasyonu hangi zaman diliminde karşılanacak,
bilemiyoruz. Dahilde İşleme Rejimi (DİR) bakımından ikili kontrol mekanizması
kurulduğunu görüyoruz. Basitleştirilmiş işlemler bizim de etkinliğimizi iddia edildiği
gibi azaltmayacak. Çünkü bu iş bir gümrük tekniği ve mevzuat bilgisi gerektiriyor.
Bilgisizlikten de kaynaklansa hatalı işlem yapanların uğrayacakları cezalar dikkate
alındığında bu işlemlerin bir bilen tarafından yapılmasında zorunluluk var. Ayrıca
firmaların bu işlemleri kendi bünyelerinde yapmaları, bizden hizmet almalarından
daha ekonomik değil. 'Onaylanmış Kişi Sistemi' bunun en güzel ispatı. Bu nedenle
gümrük müşavirleri olarak biz de basitleştirilmiş uygulamaları destekliyoruz. İthalat
ve ihracat olduğu müddetçe adı gümrük müşaviri veya başka bir isim olsun, işin
uzmanlarına her zaman ihtiyaç duyulacak. Talebimiz sistemin ana dayanak
noktalarından birinin gümrük müşavirleri olması.
Saygılarımızla,Best Regards
Evrim Haberleri; Gümrük mevzuatı,Dıs Ticaret,Lojistik, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya
diğer türlü profesyonel anlamda yayınlanan Kanun,Yönetmelik,Tebliğ,Genelge,Tasarruflu yazı,mevzuat taslakları
en hızlı şekilde yayınlanmakta ve bilgileri sunulmaktadır. Yayınlanan Gümrük ,Dış Ticaret,Haberler ile ilgili bilgiler
belli bir konunun veya konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi
verme amacını taşımaktadır. Yayınlanan Bilgileri konusuna hakim profesyonel bir Gümrük Müşavirine, Mevzuat
Danışmanına,başvurmanız tavsiye edilir. Bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır.
EVRİM YAZILIM VE DANIŞMANLIK
[email protected] | www.evrim.com