BMS 3000-OBC KULLANMA KILAVUZU Brinell Sertlik Ölçme Cihazı BMS Bulut Makina Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Dolapdere Sanayi Sitesi Ada 4 No : 7-9 Başakşehir / İSTANBUL-TURKEY Phone : +90 212 671 02 24 / 671 02 25 Fax : +90 212 671 02 26 web : www.bulutmak.com e-mail : [email protected] İçindekiler 1 Teknik Özellikler ........................................................................................................................................................ 3 2 Mekanizma Parçaların Açıklanması........................................................................................................................... 3 3 Hazırlık....................................................................................................................................................................... 5 4 Montaj ve Devreye Alma........................................................................................................................................... 5 5 Testte Başlamadan Önce........................................................................................................................................... 5 6 Montaj ....................................................................................................................................................................... 5 7 6.1 Test kuvvetlerin seçimi...................................................................................................................................... 5 6.2 Numune aşağıdaki gereksinimleri karşılamalıdır .............................................................................................. 5 6.3 Test Parametrelerinin Kurulum......................................................................................................................... 6 Oküler ........................................................................................................................................................................ 8 2 1 Teknik Özellikler Teknik Özellikler, Tablo 1 'de yer almaktadır: Tablo 1 Teknik Özellikler Birim Brinell Ürün Ölçüm Aralığı Yükseklik Genişlik Uzunluk Maks. Test Yüksekliği Maks. Boğaz açıklığı Ağırlık Güç Kaynağı Test Yükleri (kgf) 187.5 250 500 750 1000 3000 Açıklama 8-650HBW 910 mm 330 mm 722 mm 280 mm 150 mm 230 kg 220V / 110V, 50 / 60 Hz Bilya uç tutucusu (mm) 2.5 5 10 2 Mekanizma Parçaların Açıklanması Şekil - 1'e bakınız. Cihaz, yükleme ve boşaltma parçaları, ana mil parçaları, kaldırma sistemi, test tablası ve elektronik kontrol sisteminden oluşmaktadır. Numuneyi test tablasının üzerine yerleştirin ve bilya uç tutucusu test ucu miline yerleştiriniz. Bilyayı test parçası üzerinde yaklaşık 0,2 mm üstünde olacak şekilde bir ayar yaptıktan sonra, ”START” a basın. Test yükü uygulanır, bekleme süresi ve geri dönüş işlemi bittikten sonra, uygun objektiv, taret kolu yardımıyla ayarlanır ve iz çapı okülerden okunur. Optik Ölçüm Sistemi, oküler ve objektiften oluşmaktadır. İzin okülerde net görülmesi ardından, okülerde ölçülen id1 ve d2 değerlerinin dijital panele girilmesi ardından, Brinell değeri ekranda otomatik olarak görülür. Şekil-1 Mekanizma parçaları 3 1. Cihaz Gövdesi 2. Mil kovanı 3. Somun 4. Mil kolu 5. Haraketli mil 6. Yükleme ve boşaltma parçaları 7. Test tablası 8. Test ucu 9. Odaklama parçaları 10. Optik ölçüm parçaları 11. Sensor 12. Büyük levye 13. Elektrik parçaları İşlem onay 14. Oküler 15. Bağlantı yüzeyleri 16. Cıvata 17. Küçük levye 18. Spring 19. Dijital panel 20. Üst tabla 21. Küçük kaldırma halkası 22. Kaldırma halkası 23. Kaldırma çubuğu 24. Ağırlıklar 25. Soket Menüler arası geçiş Menüler arası geçiş Menüler arası geçiş Menüler arası geçiş Çıkış Mikrometre sıfırlama Teste başlama Ana ekrana dönüş Taretin test ucu ve büyütmeler arası geçişini sağlar Test ucu Taret sistemi Test Force Test Yükü Magnification Büyütme Time Test Süresi Print Yazıcı HB Test Sonucu D Bilya Çapı Operator Kullanıcı 4 3 Hazırlık Cihaz, uygun bir masa üzerine, teraziye alınarak, tespit edilmelidir.( ana milin aşağıya inmesi için, masa üzerinde, 70 mm çapta bir delik olmalıdır.) 4 Montaj ve Devreye Alma 1. Cihaz mili boşluğa denk gelecek şekilde yerleştirin. 2. Ana milin uç miline zarar vermemesi için araya yerleştirilen takozu ana mil hareket kollarıyla saattin ters yönünde çeviriniz ve aradaki takozu alınız. 3. Ardından test tablasını ana mile yerleştiriniz ve cihazı teraziye alınız. 4. Aksesuar kutusundan oküleri çıkartınız ve takınız. 5. Cihazı prize takınız. Not: topraklamanın yapılmamış olmasına dikkat ediniz. Ağırlıkları cihazın arkasında yer alan ağırlık sistemine sırasıyla yerleştirin. 5 Testte Başlamadan Önce 1) Numunenin yüzeye yağ, kir ve diğer yabancı maddelerden arındırılmış, pürüzsüz olmalıdır. Ayrıca numune ve test tablası arasında paralellik sağlanmalıdır. Test Ucu Seçimi (Tablo 2) Tablo 2: Brinell Sertlik Testi için bilya uç tutucusu çapları ve test yüklerinin oranlama Tablosu Malzemeler Sertlik aralığı (HBW) Demir, çelik 140-650 Demir, çelik <140 Demir dışı metaller ve alaşımlar (bakır, bronz ve diğerleri) 31.8-140 Demir dışı metaller ve alaşımlar (alüminyum yatak alaşımı) 8-35 Malzeme kalınlığı (mm) >6 6-3 <3 >6 6-3 <3 >6 6-3 <3 >6 6-3 <3 F/D2 F/D2=30 F/D2=30 F/D2=10 F/D2=2,5 Bilya çapı (mm) 10 5 2.5 10 Test yükü F (Kgf) 3000 750 187.5 3000 Testte bekleme süresi (s) 5 2.5 10 5 2.5 10 750 187.5 1000 250 62.5 250 30 5 2.5 62.5 15.6 60 12 30 6 Montaj 1. 2. 3. 4. Test ucunu takın ve hafifçe sıkın. Test tablasının üzerine standart sertlik bloğunu yerleştirin. Mile hareketi veren kolları saat yönünde test ucunun, test bloğuna değene kadar Ardından ucu bloğa doğru sıkıca bastırın ve sıkın. 6.1 Test kuvvetlerin seçimi Panelden test yükünü seçin. Test süresi: Panel üzerinden, test süresi 4 saniyeden 99 saniyeye kadar ayarlanabilir. 6.2 Numune aşağıdaki gereksinimleri karşılamalıdır Testtin sağlıklı olması için malzeme yüzeyinin parlatılmış bir yüzey olmasına özen gösteriniz. Numune yüzeyi, yağ kir veya diğer yüzey kusurlarından arındırılmış olmalıdır. 5 Test malzeme yüzeyine dik bir açıyla uygulandığı için malzeme ve test tablası arasındaki paralellik max. olmalıdır. Malzeme ve test yükü arasındaki ilişkinin doğru kurulmalı, uygun bilya uç seçimi yapılmalıdır. Yapılan ölçüm izleri arasındaki mesafe, iz çapından en az 2,5 kat daha büyük olmalıdır 6.3 Test Parametrelerinin Kurulum Makineyi açmanız ardından cihaz, otomatik olarak yükü boşaltacak başlangıç pozisyonuna gelecektir(Şekil-2). Test force: 3000Kgf Magnification: 1X Time: 12s Print: On HB=0.0 *d1=0.00mm *d2=0.00mm N=8 n=3 2 δ b = N/mm ▼ D=5.0mm Tester: 88 HRC Tester State: Allow Start 8: 18 Şekil-2 Ön panel & LCD ekran Okülerin sıfırlanması: Okülerin sağ tarafında bulunan tamburu mikrometrede yer alan 2 paralel çizgi arasında boşluk olmayacak şekilde yaklaştırınız. Ardından, sıfırlamak için yapmak "ZERO" tuşuna basın. Gösterge ve Kontrol paneli: "MENU" tuşuna basın, Şekil-3’deki gibi gösterecektir. Şekil -3 Menu ara yüzü Parametre ayarları için ( yukarı ve aşağı ) ▲ ▼ tuşuna basın için. "Dwelling time" yani yükte bekleme süresini, 99 saniye 4 saniye arasında ayarlanabilir. Değiştirmek için ENTER basın ardından ▲ veya ▼ tuşlarıyla zamanı değiştirebilir onaylamak için ENTER’ a basabilirsiniz. "Magnification" yani büyütme oranı, basın Oto, 1X ve 2X arasında üzerinde değiştirilebilir büyütme oranı için ENTER. Burada , ▲ basın veya ▼beklenen büyütme oranını ve seçmek için tuşuna seçiminizi onaylamak için ENTER' a basın. " Auto " seçildiğinde ise, büyütme oranı otomatik olarak değiştirilir. Eğer diğer büyütme oranları seçili, seçilen büyütme oranı gerçekte kullanılan aynı olmalıdır. 6 "Test force " söz konusu olduğunda, ENTER tuşuna basın ardından ▲ veya ▼ tuşuna basarak testi kuvvetleri önceden ayarlayabilirsiniz: 187.5kgf, 250kgf, 500kgf, 750kgf, 1000kgf, 3000kgf ve yükü seçmek için ENTER'a basın. " Diameter " gelince, ENTER tuşuna basın ve bilya çapını önceden ▲ veya ▼ tuşuna basarak seçin φ10mm, φ5mm, φ2.5mm ardından seçiminizi onaylamak için ENTER e basınız. " Next page ", ekrana gelince Şekil – 4 de gösterilen menüye girmek için ENTER ’a basın. " Quit " için önceden ayarlanmış menüden çıkmak ve Şekil – 3 ara yüzüne dönmek için ENTER tuşuna basın. Şekil -4 Menu ara yüzü "Test points" gelince, 1-99 arası veri ENTER tuşuna basılarak görülebilir. Eğer rakam fazla 1’den fazla seçilirse, her test ve test sonuçlarının ortalaması yazıcıdan çıkar. İstatistiksel test noktalarının sayısını ▲ veya ▼ tuşuna basarak seçilebilir. "Date Time", ile testlerin yapılış tarihini ENTER tuşuna basarak görebilirsiniz. Şekil 5. "Test", ile adını önceden ENTER tuşu ile ▲ ▼ girebilirsiniz. "Printer state" ile açık veya kapalı olmak üzere yazıcıyı ENTER tuşu ile ayarlayabilirsiniz. "Hardness type" ile basın, farklı sertlik metotları ve çekme dayanımını görmek için ENTER tuşuna basınız. Şekil-5 Şekil -5 Menu ara yüzü " Next page ", menüye dönmek için ENTER tuşuna basınız. " Quit", menüden çıkmak ve Şekil -8 ara yüzüne geri dönmek için ENTER tuşuna basınız. Testin tarihi: " Date Print " ile tarih aralığını ▲ ▼ ile belirleyebilir, Enter tuşuna basarak onaylayabilirsiniz. Sertlik çevrimi : demir esaslı metallerin sertlik ve mukavemet ölçümleri için tasarlanmıştır. Sertlik değerleri, İHD, HR15N, HR30N, HR45N, HV ve dönüştürülebilir. Çekme mukavemeti karşılık oranını: Demir esaslı metaller için sertlik ve mukavemet GB1172 -1999 aralığında tasarlanmıştır. Gerilme mukavemeti " C_St ", " Cr_St ", " CrV_St ", " CrNi -St ", " CrMo_St ", " CrNiMo_St ", " CrMnSi_St ", " Strength_St " ve " Stainless_St " de olmak üzere dönüştürülebilir. ▲ veya ▼ tuşlarını kullanarak öğeyi seçebilir, ardından ENTER tuşuna basarak onaylayabilirsiniz. 7 7 Oküler Not: ▲ veya ▼ ön paneldeki tuşları kullanarak (Parlaklık artış / azalış ) , ışığın parlaklık görünümü daha iyi bir alan elde etmek için ayarlanabilir. Yükleme- boşaltma işleminden sonra, seçili objektif lens ile (objektif lens doğru pozisyonda geldikten sonra, sistem otomatik olarak sertlik hesaplaması amacıyla objektif lens büyütme oranını hatırlayacaktır ) ölçüm başlar. Mikrometre üzerindeki iki çizgiyi tambur ile çevirin. Şekil – 7 Ardından 2 çizgiyi birbirine yaklaştırın ve ön paneldeki SIFIR tuşuna basın. Şekil - 6 Şekil -6 Mikrometre Şekil -7 Mikrometrenin sıfırlanması Not: Bu adım her ölçüm için gerekmez. Fakat cihaz ilk açılımında tekrar edilmelidir. İzi net görebilmek için. Oküler lensinden ana mili hareket ettirerek netleştirin. Şekil-8 'de gösterildiği iz çapının başladığı noktaya sıfırlayın. Ardından okülerde sağda bulunan tuşa basarak ,LCD ekran da d1 = x.xxx değerini görün: Şekil -8 İz çapının ölçümü 90 ° saat yönünün tersine oküleri çevirerek yukarıdaki adımları tekrarlayın, LCD ekranda bu sefer diğer yönde d2 = x.xxx boyunca iz çapı gösterecektir. Aynı zamanda, HBW = xxx.x numunenin sertlik değeri de LCD ekranda görüntülenir. 8