ELİPS Merkezil elips ® Merkezi O noktası olan elipse merkezil elips denir. ® Elipsin eksenleri kestiği A,A',B ve B' noktalarına elipsin köşeleri denir. ® F ve F' noktalarına elipsin odakları denir. ® Odaklar arası uzaklık |FF'| = 2c dir. ® e= odaklar arası uzaklık değerine elipsin dış merkezliği denir. asal eksen uzunluğu ® Köşeleri A(a,0), A'(-a,0), B(0,b) ve B'(0,-b) olan merkezil elipsin denklemi: x2 y2 + =1 a2 b2 dir. ® Odakların bulunduğu eksene asal eksen, diğer eksene de yedek eksen denir. B(0,b) B(0,b) A '( -a,0) F'( -c,0) O F(c,0) P F(c,0) P A(a,0) A '( -a,0) O A(a,0) F'( -c,0) B'(0, -b) B'(0, -b) Şekil I Şekil II ® Asal eksen uzunluğu: |AA'|=2a ® Asal eksen uzunluğu: |BB'|=2b ® Yedek eksen uzunluğu: |BB'|=2b dir. ® Yedek eksen uzunluğu: |AA'|=2a dir. ® Odakları x ekseninde olan elips için a > b dir. ® Odakları y ekseninde olan elips için b > a dir. a2 = b2 + c 2 ® Dış merkezliği b2 = a2 + c 2 ® Dış merkezliği e= c a ® Elips üzerindeki herhangi bir P noktası için | PF | + | PF' |= 2a e= c b ® Elips üzerindeki herhangi bir P noktası için | PF | + | PF' |= 2b 3. SORULAR 1. Odakları x ekseninde olan, asal eksen uzunluğu 20 br ve yedek eksen uzunluğu 16 br olan elipsin Denklemi x2 y2 + =1 20 16 olan elipsin a) odakları arasındaki uzaklığı a) odakları arasındaki uzaklığı b) dış merkezliği b) dış merkezliği c) grafiği c) denklemi d) grafiği 4. Denklemi x2 y2 + =1 25 34 olan elipsin a) odakları arasındaki uzaklığı b) dış merkezliği 2. Odakları y ekseninde olan, asal eksen uzunluğu 26 br ve odakları arasındaki uzaklığı 10 br olan elipsin c) grafiği a) yedek eksen uzunluğu b) dış merkezliği c) denklemi d) grafiği 2 ve odakları arasındaki uzaklığı 8 br olan 3 merkezil elipsin odakları y ekseninde olduğuna göre denklemini bulunuz. 5. Dış merkezliği 6. k > 0 olmak üzere, 2 P(2,k) noktası 2 x y + = 1 elipsi üzerinde olduğuna göre k kaçtır? 32 8 9. Düzlemde F(2,0) ve F'(-2,0) noktalarına olan uzaklıkları toplamı 10 br olan noktaların geometrik yer denklemini bulunuz. 7. B P 1 A' F' O B' F 2 A(5,0) 10. Düzlemde F(0,-3) ve F'(0,3) noktalarına olan uzaklıkları toplamı 14 br olan noktaların geometrik yer denklemini bulunuz. R Şekildeki merkezil elipste A(5,0) dır. | PF' |= 1 br, | RF |= 2 br olduğuna göre | PF | + | RF' | toplamı kaç br dir? 11. x2 y2 x2 y2 + = 1 ve + =1 16 9 9 16 elipslerinin kesiştikleri noktaları köşe kabul eden dörtgenin alanını bulunuz. 2 2 8. x + 2y = 1 elipsinin dış merkeziliğini bulunuz. Doğrultman Doğruları P2 H2 A '( -a,0) x=- Sorular P1 F'( -c,0) O H1 1. Düzlemde F (2,0) noktasına olan uzaklığının x = 8 doğrusuna olan 1 uzaklığına oranı olan noktaların geometrik yer denklemini 2 bulunuz. F(c,0) A(a,0) a2 c x= a2 c Şekildeki gibi odakları x ekseninde olan elips için doğrultman doğrularının denklemleri a2 a2 ve x = dir. c c Elips üzerindeki herhangi bir P noktasının kensine en yakın odağa olan uzaklığının yine kendisine en yakın olan doğrultman doğrusuna x= olan uzaklığına oranı elipsin dış merkezliğine eşittir. | PF | | P2 F ' | 1 = =e | PH | P2 H 2 | 1 1 | H1 b2 y= c B(0,b) 2. Düzlemde F (0, -3) noktasına olan uzaklığının y = uzaklığına oranı 25 doğrusuna olan 3 3 olan noktaların geometrik yer denklemini 5 bulunuz. 3. Denklemi x2 y 2 + =1 16 9 olan elipsin doğrultman doğrularının denklemlerini bulunuz. F(c,0) P1 O P2 F'( -c,0) B'(0, -b) H2 y=- b2 c Şekildeki gibi odakları y ekseninde olan elips için doğrultman doğrularının denklemleri b2 b2 ve y = dir. c c Elips üzerindeki herhangi bir P noktasının kensine en yakın odağa olan uzaklığının yine kendisine en yakın olan doğrultman doğrusuna y= olan uzaklığına oranı elipsin dış merkezliğine eşittir. | PF | | P2 F ' | 1 = =e | PH | P2 H 2 | 1 1 | 4. Denklemi x2 y 2 + =1 12 16 olan elipsin doğrultman doğrularının denklemlerini bulunuz. Asal ve yedek Çemberler Doğrultman Çemberleri Merkezi elipsin odakları ve yarıçap uzunluğu elipsin asal eksen uzunluğuna eşit olan çemberlere elipsin doğrultman çemberleri Elips ile merkezi aynı ve çap uzunluğu elipsin asal ekseni kadar olan çembere elipsin asal çemberi denir. Elips ile merkezi aynı ve çap uzunluğu elipsin yedek ekseni kadar olan denir. çembere elipsin yedek çemberi denir. O F' O F Odakları x ekseninde olan merkezil elip için, (x + c ) 2 (x - c ) 2 + y 2 = 4a 2 + y = 4a 2 2 asal çember denklemi: x2 + y 2 = a2 yedek çember denklemi: x2 + y 2 = b2 Not: Odakları y eksenin olan elips için bu denklemler: x 2 + ( y - c ) = 4b 2 2 x 2 + ( y + c ) = 4b 2 2 dir. O Sorular 1. x2 y 2 + =1 12 8 elipsinin doğrultman çemberlerinin denklemlerini bulunuz. Odakları x ekseninde olan merkezil elip için, asal çember denklemi: x2 + y 2 = b2 yedek çember denklemi: x2 + y 2 = a2 Sorular 1. Denklemi x2 y 2 + =1 144 25 olan elipsin asal çemberi ile yedek çemberi arasında kalan bölgenin alanı kaç br 2 dir? 2. x2 y 2 + =1 20 29 elipsinin doğrultman çemberlerinin denklemlerini bulunuz. 2. Denklemi Teğet ve Normal Denklemleri x2 y 2 + =1 36 49 olan elipsin asal ve yedek çemberlerinin denklemlerini bulunuz. normal P( x0 , y0 ) O teğet x2 y 2 + = 1 elipsine üzerindeki bir P( x0 , y0 ) noktasından çizilen a 2 b2 x.x0 y. y0 teğet doğrusunun denklemi + 2 =1 a2 b a2 y normal doğrusunun denklemi y - y0 = 2 0 (x - x0 ) b x0 Sorular 1. 4 x 2 + 9 y 2 = 72 elipsinin (-3, 2) noktasındaki teğet ve normal doğrularının denklemlerini bulunuz. 3. Şekildeki merkezil elipsin alanı, asal çemberi ile elips arasında kalan taralı alana eşit olduğuna göre, elipsin dış merkezliği kaçtır? 2. x2 y 2 + = 1 elipsine üzerindeki P (-3,1) noktasından çizilen teğetin 12 4 eğimini bulunuz. 3. 9 x 2 + by 2 = 36 elipsine üzerindeki P (k ,1) noktasından çizilen teğetin denklemi x + 3 y - 12 = 0 olduğuna göre b - k değerini bulunuz. 3. x2 y 2 + = 1 elipsi ile 2 x - y + k = 0 doğrusu birbirine teğet oldu20 10 ğuna göre k kaç olabilir? Bir doğru ile bir elipsin birbirine göre durumu Denklemi x2 y 2 + = 1 olan elips ile denklemi y = mx + n olan doğru a 2 b2 için ® m 2 a 2 + b 2 - n 2 = 0 ise elips ve doğru birbirine teğettir. ® m 2 a 2 + b 2 - n 2 > 0 ise doğru elipsi iki farklı noktada keser. ® m 2 a 2 + b 2 - n 2 < 0 ise elips ve doğru kesişmez. Sorular 1. x2 y 2 + = 1 elipsinin y = 2 x - 4 doğrusuna paralel olan teğetlerini bulunuz. 16 36 2. 9 x 2 + 16 y 2 = 144 elipsinin y = 2 x - 3 doğrusuna dik olan teğetlerinin denklemlerini bulunuz. 2 2 4. 3x + 4 y = 12 elipsine dışındaki P(2,3) noktasından çizilen teğetlerin denklemlerini bulunuz. Monge(Monj) Çemberi B L(- a2 , c) b F A' O K( a2 , c) b A O F' B' Elipsin odaklarından geçen en kısa (asal eksene dik) kirişlerinin Monj Çemberi uzunluğuna elipsin parametresi denir. Bu kirişlerin uzunlukları odakları x ekseninde olan elipsi için Elipsin birbirine dik olan teğetlerinin dik kesiştikleri noktaların geometrik yer denklemi bir çember belirtir. Bu çembere Monge 2b 2 a odakları y ekseninde olan elips için ise p =| KL |= (monj) çemberi denir. x 2 + y 2 = a 2 + b 2 dir. Denklemi p =| KL |= 2a 2 b Değme Kirişi Elipsin parametrik denklemi P( x0 , y0 ) θ Î R olmak üzere, A x2 y 2 + = 1 elipsinin parametrik denklemi a 2 b2 x = a.cosθ y = b.sinθ dır. O B Elipsin alanı değme kirişi x2 y 2 + = 1 elipsinin alanı π.a.b br 2 dir. a 2 b2 Merkezil elipse dışındaki bir P( x0 , y0 ) noktasından çizilen teğetlerin elipse değdiği noktalar A ve B olsun. AB doğrusuna değme kirişi denir. Denklemi x.x y. y AB : 20 + 2 0 = 1 a b Elipsin köşegenleri ve eşlenikleri y = m2 x Elipsin Parametresi O B A' F' O B' K (c, F L (c, - b2 ) a A b2 ) a y = m1 x Elipsin merkezinden geçen kiriş doğrularına elipsin köşegenleri denir. Merkezil elipste y = mx doğruları köşegendir. y = m1 x köşegenine paralel olan kirişlerin orta noktalarının geometrik yeri de bir köşegen olur. Bu köşegene y = m1 x köşegeninin eşleniği denir. Eğer bu köşegenin denklemi y = m2 x ise; m1.m2 = eşitliği vardır. b2 a2 1. 3x 2 + y 2 = 9 elipsinin dik kesişen teğetlerinin dik kesim noktalarının geometrik yer denklemi nedir? 5. a Î R olmak üzere, parametrik denklemi x = 5.cos a y = 3.sin a olan elipsin standart denklemini bulunuz. 2. 4 x 2 + 9 y 2 = 36 elipsine dışındaki P (2, -4) noktasından çizilen teğetleri elipse A ve B noktalarında teğettir. Buna göre AB doğrusunun x eksenini kestiği noktanın apsisi kaçtır? 6. x2 y 2 + =1 10 20 elipsinin asal çemberi ile kendisi arasında kalan bölgenin alanı kaç br 2 dir? 7. 8 x 2 + 6 y 2 = 24 elipsinin y = 2 x doğrusuna paralel olan kirişlerinin orta noktalarının geometrik yer denklemi nedir? 3. 25 x + 4 y = 100 elipsinin bir odağından geçen en kısa kirişinin uzunluğu kaç br dir? 2 2 8. 4 x 2 + 7 y 2 = 28 elipsinin parametrik denklemini bulunuz. 4. 2 x 2 + 3 y 2 = 12 elipsinin bir odağından geçen en kısa kirişinin uzunluğu kaç br dir? Elipsin Ötelenmesi B1 A '1 F '1 M (a, b) F1 A1 B B '1 A' F' O F A B' Denklemi uuuur x2 y 2 + 2 = 1 ve odakları F ve F' olan merkezil elips, OM = (a, b) vektörü ile ötelenerek M(a,b) merkezli ötelenmiş elips elde edilir. 2 a b Bu elipste A1 (a + a , b) B1 (a , b + b) A1 '(a - a , b) B1 (a , b - b) F1 (a + c , b) F1 '(a - c , b) olur. Denklemi (x - a ) 2 a2 ( y - b) 2 + b2 =1 dir. 3. F (2,0) ve F '(6,0) noktalarına uzaklıkları toplamı 20 br olan noktaların geometrik yer denklemini bulunuz. Sorular (x - 2 ) 2 1. ( y + 1) 2 + =1 25 16 elipsinin merkezini, köşelerini ve odaklarını bulunuz. (x + 3) 2 2. ( y - 1) 2 + =1 25 169 elipsinin merkezini, köşelerini ve odaklarını bulunuz. 4. F (2, -1) ve F '(2,7) noktalarına uzaklıkları toplamı 10 br olan noktaların geometrik yer denklemini bulunuz. Karışık Sorular 2 2 1. 2 x + 3 y - 8 x - 6 y + 5 = 0 elipsinin merkezini bulunuz. 2. 5. Düzlemde verilen A(3,0) ve B (-3,0) noktaları için PA ve PB doğrularının eğimleri çarpımını - 2 yapan P noktalarının geometrik yer denklemini bulunuz. x2 y 2 + = 1 elipsinin x + 2 y - 10 = 0 doğrusuna en yakın noktasının 8 2 koordinatları toplamı kaçtır? 6. B F' A' P Şekildeki elipsin denklemi ninin çevresi kaç br dir? 3. Denklemi 9 x 2 + 8 y 2 = 72 olan elipsin üzerindeki noktalardan asal eksenine indirilen dik doğru parçalarının orta noktalarının geometrik yer denklemini bulunuz. 4. y Yandaki AB doğru parçasının A ucu y ekseninde, B ucu ise A x ekseninde hareketlidir. | AB |= 8 br ve 3. | BP |= 5. | AP | P olduğuna göre P noktasının geometrik yer denklemi nedir? B x F O A B' x2 y 2 + = 1 olduğuna göre PFF ' üçge36 20