Transatlantik Eğilimler
advertisement
Transatlantik Eğilimler Temel Bulgular 2011 Transatlantik Eğilimler 2011 Ortakları İÇİNDEKİLER Önsöz................................................................................................................................................................................... iii Özet 2011...............................................................................................................................................................................1 Bölüm Bir: Transatlantik İlişkiler.........................................................................................................................................5 Bölüm İki: Küresel Görüşler................................................................................................................................................11 Bölüm Üç: Ekonomi............................................................................................................................................................17 Bölüm Dört: Transatlantik Güvenlik.................................................................................................................................22 Bölüm Beş: Libya ve Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Transatlantik Rol.............................................................................29 Bölüm Altı: Türkiye’de Devamlılık ve Değişim..................................................................................................................37 T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | i Önsöz B u yıl, 2002 yılında Dünya Görüşleri adıyla başlangıcı yapılan, Transatlantik Eğilimler araştırmasının 10. yıldönümüdür. On yıl içerisinde Transatlantik Eğilimler, ortak dış politika sorunları, NATO’ya verilen destek, ekonomi ve farklı dünya güçlerinin yükselişi de dahil olmak üzere pek çok transatlantik konuda ABD ve Avrupa kamuoyunun başlıca kaynaklarından biri haline gelmiştir. Araştırmalarda sağlanan veriler politika yapanlar, medya mensupları, düşünce kuruluşları ve akademisyenler gibi kendi ülkelerinde dış politika kararlarında etkili olan kişiler için çok değerli bir araç haline gelmiştir. Orijinal araştırmanın yanında Transatlantik Eğilimler’in bir amacı da, transatlantik topluluğun üyeleri olarak Avrupa ve ABD’nin stratejik politika hedefleri, amaçları ve değerleri hakkındaki tartışmaları beslemektir. Araştırmalarımızla yansıtılan bu on yıl hem Avrupa hem de ABD için ABD’nin Irak’a müdahalesi, Afganistan’da ittifakın rolü ve küresel ekonomik kriz hakkında Atlantik’in iki yakasında çok ciddi görüş ayrılıklarının ortaya çıktığı kargaşayla dolu yıllar olmuştur. Transatlantik ilişkileri, Avrupalıların bu sürede başkanlık yapan iki ABD Başkanı hakkındaki görüşleri kadar iyi tanımlayan başka bir şey olamaz. George W. Bush’un zayıf dış politika yönetimine yönelik düşük destek 2008’de Barack Obama’nın seçilmesiyle yerini hızla coşkulu bir iyimserliğe bırakmıştır. ABD Başkanı’na yönelik bu hızlı görüş değişikliği transatlantik işbirliğinin temellerinin güçlü olduğunu ve Avrupa kamuoyunda Başkan Bush’un popülaritesinin düşük olmasına rağmen zayıflamadığını ortaya koymuştur. Bu yıl Transatlantik Eğilimler araştırmasına İsveç de dahil olmuştur ve verilerde göreceğiniz gibi bunun katkısı olumlu olmuştur. İsveç, Transatlantik Eğilimler’e katılan NATO üyesi olmayan ilk Kuzey Avrupa ülkesidir ve küreselleşen dünyada transatlantik ilişkilere yönelik ilginin arttığı bu günlerde araştırmaya yeni bakış açıları ve coğrafi farklılıklar kazandırmıştır. Craig Kennedy Başkan Marshall Fonu T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | iii Özet 2011 O rta Doğu’da ve Kuzey Afrika’da siyasi devrimler, yaşayanların çoğunluğu AB üyeliğinin ülkelerinin ekonomi- Japonya’da doğal felaketler, Avrupa ve ABD’de ekono- sine yardım ettiğine inanmaktadır. Yine de Almanya hariç mik çalkantılar, Usame Bin Ladin’in öldürülmesi, NATO’yla araştırmanın yapıldığı tüm AB ülkelerinde yanıt verenlerin ilgili ciddi tartışmalar sonucu kargaşa ve ayaklanmalarla çoğu veya çoğunluğu AB’ye ulusal bütçe ve finans konula- dolu geçen bu yıl, Transatlantik Eğilimler ABD ile Avrupa rında daha fazla yetki vermek konusunda isteksizdir. AB’nin arasındaki karmaşık ilişkiye dikkat çekmekte ve bu iki oldukça olumlu algılanmasına ragmen, AB’de yanıt veren- gücün küresel zorluklarla nasıl mücadele ettiklerini ortaya lerin çoğunluğu Avro kullanımının ülkelerinin ekonomisi koymaktadır. Transatlantik Eğilimler, insanların böylesi için ya kötü olduğunu ya da kötü olacağını belirtmiştir. karmaşık durumları basitleştirme yerine ayrıntılarla ilgilen- Avro, Avro Bölgesi (Eurozone) dışında kalan ülkeler meyi tercih ettiklerini ortaya koymaktadır. arasında özellikle tercih edilmezken, Avro Bölgesi içindeki Gittikçe artan küresel zorluklar bağlamında araştırma görüşler farklılık göstermektedir. bazı dikkate değer bulgular ortaya çıkarmıştır. Bunların Güvenlik Politikası: Güvenlikle ilgili bazı görüşlerde arasında dört tanesi öne çıkmaktadır: Amerikalıların Atlantik’in iki yakası arasındaki boşluk devam ederken araş- Asya’ya artan ilgisi, AB’de yanıt verenlerin krizin ortasında tırma başlıca güvenlik politikaları hakkında kamuoyunda AB’ye yönelik desteğinin devam etmesi, güvenlik politikası ciddi kaymalar olduğunu ortaya koymuştur. Bu kaymalar, konusunda Atlantik’in iki yakasında gittikçe artan görüş AB ile ABD’nin görüşlerinde ileriye dönük bir yakınlaşma birliği ve Transatlantik Eğilimler’de ilk kez yer alan İsveçli ile sonuçlanmıştır. Bu seneki araştırma, geçen sene içinde yanıt verenlerin görüşlerinin bazı önemli şekillerde diğer ABD’de kaydedilen keskin artış ile, ABD’de ve AB’de ciddi Avrupalıların bakış açılarından farklılık göstermesi.1 bir çoğunluğun Afganistan’daki birliklerin azaltılmasını Asya: On yıllık tarihinde ilk defa Transatlantik Eğilimler verileri Amerikalıların Asya’ya yönelmesiyle Avrupa’dan farklı bir yöne kayma sergilediğini öne sürmektedir. Amerikalıların çoğunluğu ulusal çıkarlarının AB ülkelerinden ziyade daha çok Çin, Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerinde olduğunu belirtirken, araştırmanın yapıldığı AB veya tümünün geri çekilmesini desteklediğini göstermektedir. Mevcut ABD Savunma Bakanı Robert Gates’in NATO’nun geleceğine dair sert sözlerine rağmen hem AB’de hem de ABD’de ciddi bir çoğunluk NATO’yu güvenlikleri için gerekli olarak görmekte ve hükümetlerinin mevcut harcama düzeyini devam ettirmesini arzulamaktadır. ülkelerinde ise çoğunluk, Amerika Birleşik Devletleri’nin İsveç: Araştırmanın ilk kez yapıldığı İsveç’te kamuoyu ulusal çıkarları için daha önemli olduğunu bildirmektedir. pek çok konuda AB ülkelerinden farklı düşünmektedir. Avrupa Birliği: Avro krizi, AB’nin ekonomik bir birim olarak öneminin azalmasına neden olmamıştır. AB’de 1 Bu yılın araştırmasında şu ülkeler yer almuştur: ABD, Türkiye ve oniki AB ülkesi: Bulgaristan, Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, İspanya, İsveç ve Birleşik Krallık. Rapor içinde AB görüşlerine atıfta bulunulduğunda bu araştırmanın yapıldığı oniki AB ülkesi anlamına gelmektedir. İsveçliler, hükümetlerinin dış politika yaklaşımını en fazla beğenenler ve ekonomik krizden de en az etkilenenler olmuştur. Diğer Avrupalılara kıyasla İsveçliler Afganistan’da birliklerin muhafaza edilmesi konusunda daha isteklidir, Libya’daki müdahaleyi daha fazla desteklemektedir ve Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da demokrasi teşviğine daha fazla T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 1 destek verilmesini arzu etmektedir. NATO ile işbirliğinin politikaları ele alış biçimini onaylarken, ABD ekonomisiyle ülkelerinin güvenliği açısından gerekli olup olmadığı konu- ilgili tutumu ele alındığında bu görüş ayrılığı daha da derin sunda İsveçliler arasında görüş ayrılığı mevcuttur. hale gelmektedir. Transatlantik Eğilimler, bu yıl yeni sorular içermektedir. İlk Türkiye: Türkiye’nin AB ve ABD ile ilgili duyguları geçen defa yanıt verenlerden kendi hükümetlerinin dış politika sene içerisinde biraz daha yumuşamış olmasına rağmen yaklaşımını derecelendirmeleri istenmiştir. Orta Doğu ve Türklerin çoğunluğu halen AB ve ABD için olumsuz düşün- Kuzey Afrika’daki hareketli durumla ilgili olarak da bir dizi mektedir. Ancak Türklerin çoğu, güvenlik ve ekonomik soru sorulmuştur. çıkarları açısından Orta Doğu ülkeleriyle çalışmanın AB Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Libya’daki uluslararası askeri müdahale ele alındığında Atlantik’in iki yakasındansa, AB ülkeleri arasında daha ciddi bir görüş ayrılığı mevcuttur. Ortalama olarak AB’de yaşayanların yarısından biraz azı Libya’da uluslararası güçlerin müdahalesini onaylamaktadır. Libya’daki durumu istikrara kavuşturmaya yönelik iyimserlik, müdahaleye yönelik onaydan daha düşük seviyededir. Amerikalılar başka ülkelerde demokrasinin teşvik edilmesi konusunda ihtiyatlı davranırken Avrupalılar bu fikri büyük ölçüde desteklemektedir. Bu araştırmanın Libya’da yakın zamanda zaferle sonuçlanan ayaklanmalardan daha önce Mayıs-Haziran 2011’de gerçekleştirildiğini akılda tutmak gerekir. Arap–İsrail anlaşmazlığını çözme yaklaşımında da Atlantik’in iki yakasında ciddi bir fark mevcuttur. Amerikalıların çoğunluğu Filistinliler üzerinde daha fazla baskı yapılmasını isterken AB’dekilerin çoğunluğu İsrail’e daha fazla baskı uygulanmasını tercih etmektedir. Hükümetlere Destek: İlk defa bu yılki Transatlantik Eğilimler araştırmasında insanlara kendi hükümetlerinin dış politika yaklaşımını nasıl buldukları sorulmuştur. Konu genel olarak uluslararası konuların ele alınışı olduğunda araştırmaya katılan ülkelerdeki hükümetler vatandaşlarının neredeyse yarısının onayını kazanmıştır. Her yıl Transatlantik Eğilimler çerçevesinde sorulan bir dizi soru özellikle de Amerikalı ve Türk yanıt verenlerin uluslararası ilişkiler konusundaki görüşleri açısından çok önemli bulgular sunmaya devam etmektedir. Amerika Birleşik Devletleri: Araştırma, Barack Obama’nın uluslararası politika yaklaşımı konusunda çok ciddi partizan görüş ayrılığı olduğunu ortaya koymuştur. Demokratların dörtte biri kadar Cumhuriyetçi Obama’nın uluslararası 2 | T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 ülkeleri ile çalışmaktan daha önemli olduğuna inanmaktadır. Aynı zamanda, AB’de yanıt verenlerin yarısından azı Türkiye’nin AB katılımının ekonomik açıdan faydalı olacağına veya Orta Doğu’da barışa ve istikrara yardımcı olacağına inanmaktadır. AB’de yanıt verenlerin sadece üçte biri Türkiye’nin ya Müslüman bir ülke olduğu için ya da çok yoksul veya nüfusu çok fazla olduğu için AB’ye ait olamayacağını düşünmektedir. ARAŞTIRMANIN TEMEL BULGULARI İÇİNDE ŞUNLAR araştırmanın yapıldığı AB ülkelerinde ciddi farklılıklar VARDIR: göstermektedir. Transatlantik İlişkiler ve ABD’nin Liderliği nn Araştırmanın yapıldığı oniki AB ülkesinde yanıtlayanların %75’i, 2010 yılına göre hafif bir düşüşle, Obama’nın uluslararası politikalarını onaylarken, Obama’ya yönelik destek 2009’dan beri İspanya’da 17 puan azalarak %68’e, Slovakya’da 13 puan azalarak %58’e, Fransa’da ve İtalya’da 12 puan azalarak sırasıyla %76 ve %79’a düşmüştür. nn AB’de yanıt verenlerin yarısından biraz fazlası (%54) ABD’nin dünyada daha güçlü liderlik sergilemesini arzu etmektedir. nn ABD kamuoyunda ciddi bir kutuplaşma göze nn AB’de yanıt verenlerin çoğu Çin’in ekonomik tehditten (%41) ziyade ekonomik fırsat (%46) olduğuna inanırken, ABD’de çoğunluk (%63) Çin’i ekonomik tehdit olarak algılamaktadır. nn Araştırmada en az destek alan ülke Pakistan olmuştur. AB’de yanıt verenlerin yalnız dörtte biri (%26) ve ABD’dekilerin yalnız beşte biri (%18) Pakistan ile ilgili olumlu görüşlere sahiptir. Ekonomi nn İnsanlar hala ekonomiden muzdariptir: Amerikalıların %82’si, AB’dekilerin % 61’i kişisel olarak ekonomik çarpmaktadır: Demokratlar’ın %85’i Obama’nın krizden etkilendiklerini belirtmişlerdir. AB rakamları uluslararası politikalarla ilgili yaklaşımını desteklerken, %31 (İsveç) ve %89 (Bulgaristan) arasında değişiklik Cumhuriyetçiler’in ancak %21’i Obama’ya bu konuda göstermektedir. onay vermektedir. nn AB’de yanıt verenlerin %73’ü Obama’nın uluslararası terörizmle mücadelesini onaylamaktadır. nn AB’de yanıt verenlerin çoğunluğu (%67) AB üyeliğini ülkelerinin ekonomisi için iyi bir şey olarak nitelendirirken, %53, Avro’yu kullanmanın ekonomileri için kötü olduğunu veya kötü olacağını belirtmiştir. nn Uluslararası ilişkilerin genel olarak ele alınışı konusunda ise hükümetler vatandaşlarının yaklaşık nn Almanya hariç AB ülkelerinde yanıt verenlerin yarısından destek alırken, AB’de bu oran %54, ABD’de çoğu veya çoğunluğu AB’ye ulusal bütçe veya finans %50 ve Türkiye’de %45 olarak karşımıza çıkmaktadır. konularında daha fazla yetki verilmesi konusunda AB içerisinde bu oran %39 (İspanya) ile %74 (İsveç) isteksizdir. AB’de yanıt verenlerin yüzde altmışı arasında değişiklik göstermektedir. ülkelerinin, bütçe sıkıntısı çeken üye devletlere yardımcı olacak bir fona destek vermesini kabul edilebilir Küresel Görüşler nn Amerikalıların çoğunluğu ulusal çıkarlar açısından Asya bulmaktadır. ülkelerinin (%51) Avrupa ülklerine (%38) kıyasla daha Transatlantik Güvenlik önemli olduğunu belirtmiştir. nn İlk kez Amerikalıların çoğunluğu (%56) Afganistan’da istikrarın sağlanması konusunda kötümserdir, AB’de nn ABD’deki gençlerin Çin’e yönelik yaklaşımı yaşlı kötümserlik düzeyi yine yüksek kaydedilmiştir (%66). Amerikalılara kıyasla daha olumludur ve gençler Asya ülkelerinin ulusal çıkarlar açısından Amerika için daha önemli olduğuna daha fazla inanmaktadır. nn İlk kez Amerikalıların (%66) ve AB’dekilerin (%66) çoğunluğu Afganistan’daki birliklerin azaltılmasına veya birliklerin tamamiyle Afganistan’dan çekilmesine nn AB’de yanıt verenlerin çoğunluğu (%52) ABD’nin destek vermiştir. ulusal çıkarlar açısından Asya ülkelerinden (%37) daha önemli olduğuna inanmaktadır. Yanıtlar nn NATO halen hem AB, hem de ABD’de yanıt verenler T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 3 tarafından gerekli olarak görülmektedir (%62). nn İsveçliler, Kuzey Atlantik askeri ittifakı hakkında eşit olarak bölünmüşlerdir, %47’si NATO ile yakın işbirliğinin güvenlik için önemli olduğunu düşünürken, %48’si önemli olmadığına inanmaktadır. nn Savunma harcamaları sorulduğunda ise araştırma yapılan 14 ülkenin 10’unda yanıt verenlerin çoğu mevcut harcama düzeylerinin sürdürülmesini istemektedir. nn AB’de (%75) ve ABD’de (%76) büyük çoğunluk, İran’ın nükleer silahlara sahip olmasından hala endişe duymaktadır. Atlantik’in iki yakasında da yanıt verenlerin çoğu İran’ın nükleer programının Türkiye’de Devamlılık ve Değişim nn Türkiye’nin AB üyeliğinin olumlu olacağına inanan Türkler’de 10 puanlık bir artış (%48) olmasına rağmen, bu destek 2004’de görülen %73 rakamından hala çok düşüktür. nn AB’dekilerin yarısı, Türkiye’nin AB üyeliğinin AB için ekonomik açıdan iyi olacağına katılmamaktadır. nn Türklerin çoğu (%27) ülkenin dış ilişkilerde tek başına hareket etmesi gerektiğine inanırken, beş kişiden biri Türkiye’nin Orta Doğu ülkleriyle (%20) veya AB ülkeleri ile (%19) yakın işbirliği içinde hareket etmesi gerektiğine inanmaktadır. nn Türklerin çoğu, ülkelerinin ekonomik (%43) ve durdurulması için ekonomik yaptırımlar veya güvenlik çıkarları (%42) için Orta Doğu’daki teşviklerin kullanılmasını tercih etmektedir. komşularının AB ülkelerinden daha önemli olduğunu düşünmektedir. Libya ve Orta Doğu’da Transatlantik Devletlerin Rolü ve Kuzey Afrika nn Libya’daki müdahaleyle ilgili olarak AB’de yanıt verenler eşit şekilde bölünmüştür, müdahaleyi %48 onaylarken, %47 onaylamamaktadır. nn ABD’de yanıt verenlerin çoğunluğu (%59) Libya’daki uluslararası müdahaleyi onaylarken, sadece %31’i Albay Kaddafi’ye karşı çıkan isyancılara yardımcı olmak için Amerikan kara birliklerinin gönderilmesini desteklemektedir. nn AB’de çoğunluk (%54) ve ABD’de yanıt verenlerin çoğu (%48) Libya’da durumun istikrara kavuşması konusunda kötümserdir. nn ABD’nin demokrasiyi teşvik etmesine yönelik desteği 2011’de düşük gözlenmiştir (%37). Bu rakam 2005’de %52’dir. AB’nin demokrasi teşviğine desteği ise %69 ile yüksek seyretmeye devam etmiştir. nn Arap-Israil sorununu çözmek için Amerikalıların çoğunluğu (%53) Filistin üzerinde daha fazla baskı uygulanmasını isterken, AB (%38) İsrail üzerinde daha fazla baskıyı tercih etmektedir. 4 | T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Transatlantik Eğilimler, Amerika ve Avrupa kamuoyunu irdeleyen kapsamlı bir yıllık araştırmadır. Araştırma, TNS Opinion tarafından 25 Mayıs ile 17 Haziran 2011 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye ve Almanya, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Fransa, İspanya, İsveç, İtalya, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya ve Slovakya olmak üzere oniki Avrupa Birliği Üye Devleti’nde gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Marshall Fonu (GMF) ve Compagnia di San Paolo’nun ortak bir projesidir ve Luso-Americana Vakfı, BBVA Vakfı, Communitas Vakfı ve İsveç Dışişleri Bakanlığı’nın desteği ile gerçekleştirilmektedir. Araştırmanın akademik danışman komitesi içinde Siena Üniversitesi (İtalya) Siyaset Bilimi Profesörü Pierangelo Isernia; Leiden Üniversitesi (Hollanda) Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü Fahri Direktörü Philip Everts ve Tufts Üniversitesi (ABD) Siyaset Bilimi Doçenti Richard Eichenberg bulunmaktadır. Temel Bulgular raporunun yazarları ise Transatlantik Eğilimler Direktörü Zsolt Nyiri ve Transatlantik Eğilimler Program Uzmanı Ben Veater-Fuchs’dur. Yazarlar, raporda yer alan tabloların oluşturulmasında ve raporun hazırlanmasında önemli rol oynayan Matthew M. Borda’ya değerli desteği için şükranlarını sunmaktadır. Bölüm Bir: Transatlantik İlişkiler B arack Obama’nın Mayıs ayında gerçekleştirdiği altı günlük Avrupa turu Atlantik’in iki yakasında da medyada fazlasıyla yer almıştır. Yoğun ziyareti esnasında Obama, G8 zirvesine katılmış, Avrupalı liderlerle buluşmuş ve hatta atalarının anavatanı olan İrlanda’da bir Guinness birası tadacak vakti dahi bulmuştur. Arap Baharı’na yanıt olarak Obama, siyasi değişikliklerle karşılaşan Arap ülkelerine Polonya’yı bir model olarak önermiş, Polonya’nın komünizmi barışçıl yollarla yıkışından Avrupa dışında da ders çıkartılabileceğini belirtmiştir. Avrupa ziyaretinden önce Avrupa Konseyi’nin ve Avrupa Komisyonu’nun etmektedir. OBAMA HALA POPÜLER; ANCAK BAZI AVRUPALI MÜTTEFİKLER İÇİNDE OBAMA’YA DESTEK AZALMAYA DEVAM EDİYOR Bu yılın Transatlantik Eğilimler araştırmasının bulgularına göre ABD Başkanı Avrupa’da hala çok popülerdir. Tablo 1: Obama’nın Uluslararası Politikalarla İlgili Tutumuna Yönelik Destek 100 92 90 88 80 Yüzde liderleri, ABD Başkanı’nı dünyanın en çok aranan teröristi Usame Bin Ladin’in ele geçirilmesinden dolayı övmüşlerdir. Yine de Obama’nın seçimleri takiben Batı Avrupa’da gördüğü inanılmaz destek yavaş yavaş azalmaya devam 82 81 79 88 84 81 79 82 76 83 85 82 78 75 75 2011 2010 2009 91 90 87 72 74 76 74 68 64 60 58 72 69 68 65 55 71 63 58 58 57 54 52 50 40 30 23 20 ye rk i D Tü AB Ro lık m an ya İs pa ny a Po lo ny Bu a lg ar ist an Sl ov ak ya Kr al ve ç şik İs rle Bi AB sa lya Fr an İta a nd la an ya Ho l m Al Po r te k iz 0 *Eğilimlerle ilgili sorular için AB ortalaması, 2002-2003 için AB-7 ortalaması, 2004-2006 için AB-9 ortalaması, 2007-2010 için AB-11 ortalaması ve 2011 için AB-12 ortalaması kullanılarak hesaplanmıştır. S3 T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 5 35 30 Tablo 2: Obama’nın Uluslararası Politikalarla İlgili Tutumunu Çok Onaylayanlar 30 29 2011 29 26 25 20 Yüzde 2010 2009 21 17 15 16 10 11 7 5 0 ABD AB Türkiye S3 Araştırmanın yapıldığı oniki AB üyesinde etkileyici biçimde de bu derecelendirmeler 2008 yılında George W. Bush nüfusun ortalama %75’i Obama’nın uluslararası politika- için ifade edilenlerin çok üstündedir: Obama, Fransa ve larla ilgili tutumunu beğenmektedir.2 Bu rakam, AB’de 2008 Almanya’da yedi misli, Birleşik Krallık ve Türkiye’de dört yılında George Bush’ a verilen destekten (%20) ve hatta AB misli fazla destek almıştır. vatandaşlarının kendi ulusal hükümetlerine dış politika konusunda verdiği destekten çok yüksektir (%54). Araştırmaya katılan AB ülkelerinde ortalama olarak Yine de bazı ülkelerde Obama’ya yönelik onay ABD tadır. İspanya’ya (%68) ek olarak, %58 ile Slovakya, %63 seçimlerinden hemen sonra olduğu kadar yüksek değildir ile Bulgaristan, %65 ile Polonya ve %68 ile Romanya dahil (Bakınız Tablo 1). Örneğin 2009’daki sonuçlara kıyasla bu olmak üzere Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri AB ortalamasına destek İspanya’da 17 puan düşerek %68’e, Slovakya’da 13 kıyasla daha düşük destek vermektedir. Ancak Obama’ya puan gerileyerek %58’e, Fransa’da 12 puan inerek %76’ya destek geçen sene içinde Polonya’da yedi puan artarken, ve İtalya’da %79’a düşmüştür. Obama’nın dış politikaları en aynı sürede komşusu Slovakya’da 18 puan gerilemiştir. çok Portekiz’de beğenilmiştir (%82). Bunu %81 ile Almanya, %81 ile Hollanda, %79 ile İtalya, %76 ile Fransa, %75 ile İsveç ve %74 ile Birleşik Krallık takip etmiştir. Obama’nın politikaları %30 ile en az Türkiye’de beğenilmektedir ve Türkiye, Obama’nın uluslararası politikalarının çoğunluk çoğunluk, Obama’nın dış politikada liderliğini onaylamak- Bu yılın dikkate değer eğilimlerinden biri de Obama’ya verilen desteğin yoğunluğundaki düşüştür (Bakınız Tablo 2). İki yıl önce araştırmanın yapıldığı onbir AB ülkesinde neredeyse on kişiden üçü (%29) Obama’yı “çok fazla” tarafından onaylanmadığı tek ülke olmuştur (%58). Yine onaylarken, bu sene yalnız beşte birden azı Obama’nın ulus- 2 Başka şekilde belirtilmedikçe, onay oranları “çok fazla” onaylayanlar ile “biraz” onaylayanların yüzdelerinin kombinasyonuyla elde edilmiştir. (%17). 6 | T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 lararası politikalar konusundaki tutumuna destek vermiştir OBAMA’NIN EN ÇOK ULUSLARARASI TERÖRİZMLE (%17) Obama’nın Afganistan’da istikrarı sağlamaya yönelik MÜCADELESI BEĞENİLDİ çabalarını desteklerken, beş Türkten biri (%20) Libya’daki Barack Obama’nın uluslararası ilişkilere yaklaşımına verilen durumu ele alma şeklinden memnundur. Türklerin dörtte desteğe karşın veriler, Avrupalılar’ın geçen sene ortaya çıkan birinden azı (%23) ABD Başkanı’nın Rusya ile ilişkileri bir eğilimin devamı olarak Obama’nın belirli dış politikala- yürütme tarzını beğenmekte ve de uluslararası terörizmle rını fazla olumlu bulmadığını göstermektedir. Ele alınan dış mücadelesini olumlu bulmaktadır. Uluslararası terörizm politikalar arasında yer alan Libya ve Afganistan’da istikrarı açısından Türkiye’de verilen destek ile AB desteği arasında sağlama çabaları AB’de en az desteği almıştır (Bakınız Tablo 50 puanlık dramatik bir fark göze çarpmaktadır. 3). Araştırmanın yapıldığı oniki AB ülkesinde bu sene yanıt verenlerin %51’i Obama’nın Libya ve Afganistan’daki politi- DEMOKRATLAR VE CUMHURİYETÇİLER AYRI DÜNYADA kalarını onaylamaktadır. Yüzde ellisekiz, Obama’nın Rusya YAŞIYOR: ABD’DE CİDDİ KUTUPLAŞMA ile ilişkileri ele alışını beğenmektedir. Obama’nın genel Obama’nın dış politika yaklaşımına yönelik destek AB olarak aldığı desteğin hemen hemen aynı derecede yüksek (%75) ve ABD’de (%54) çarpıcı bir farklılık sergilerken, olduğu diğer dış politika konusu ise Obama yönetiminin El daha da dikkat çeken, aynı konuyla ilgili olarak Amerikan Kaide lideri Usame Bin Ladin’in ele geçirilmesindeki başa- kamuoyunda görülen ciddi kutuplaşmadır. Demokratların rısı olmuştur. Ortalama olarak AB’de yanıt verenlerin %73’ü ezici çoğunluğu (%85) Obama’nın uluslararası politika- Amerikan başkanının uluslararası terörizmle mücadelesine ları ele alış şeklini onaylarken, Cumhuriyetçilerin sadece onay vermektedir. %21’i buna katılmaktadır. Bağımsızların %43’lük desteği Demokratlardansa Cumhuriyetçilere daha yakındır. Türkler, Obama’nın belirli dış politikaları hakkında AB’de yanıt verenlere kıyasla daha eleştireldir. Altı Türkten biri Tablo 3: Başkan Obama’nın Politikalarına Destek 100 90 80 Demokrat 86 Yüzde Cumhuriyetçi 85 78 70 60 Bağımsız 75 71 67 50 54 49 40 69 50 43 46 40 38 30 31 20 26 21 10 10 0 Uluslararası Terörizmle Mücadele Uluslararası Politikalara Dair Tutumu ABD Ekonomisine Dair Tutumu Rusya’yla Afganistan’da İlişkileri İstikrarı Sağlamaya Yürütme Şekli Yönelik Tutumu Libya’daki Durumla İlgili Tutumu S3, 4.1-4.5 T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 7 ABD kamuoyunun siyasi kutuplaşması Obama’ya mında olmuştur. Bu konu Transatlantik Eğilimler içinde yönelik desteğin yoğunluğunda da görülmektedir. yer alan dış politika konusu olmayan tek konudur ve on Cumhuriyetçilerin %56’sı Obama’nın uluslararası poli- Cumhuriyetçiden biri (%10) ve yaklaşık sekiz Demokrattan tikaları ele alış şeklini onaylamazken, Demokratların biri (%78) Obama’nın Amerikan ekonomisiyle ilgili yaklaşı- çoğu (%49) çok fazla onaylamaktadır. Avrupalılar gibi mını onaylamaktadır. Demokratlar da iş belirli dış politikalara geldiğinde daha düşük düzeyde destek vermektedir. Ancak, Demokratların ÇOĞUNLUK HÜKÜMETLERİNİN ULUSLARARASI yüzde 86 düzeyinde destek verdiği uluslararası terörizmle İLİŞKİLER YAKLAŞIMINI BEĞENMEKTEDİR mücadele istisnadır. Demokratlar, Obama’nın Afganistan Bu sene Transatlantik Eğilimler araştırmasında ilk kez (%71) ve Libya’daki (%69) politikalarına diğer politikalara insanlara kendi hükümetlerinin uluslararası politikaları ele kıyasla daha az destek vermektedirler. Cumhuriyetçilerin alış şeklini beğenip beğenmedikleri sorulmuştur (Tablo 4). neredeyse yarısı Obama’nın uluslararası terörizmle müca- Genel olarak uluslararası ilişkiler konularının ele alın- delesini desteklerken (%49), yüzde 46’sı Afganistan’daki ması hakkında hükümetler, AB’de %54, ABD’de %50 ve tutumunu onaylamakta; ancak sadece %26’sı (dört kişiden Türkiye’de %45 olmak üzere vatandaşlarının neredeyse biri) Libya’daki politikaları olumlu bulmaktadır. Obama’nın yarısının desteğine sahiptir. Özellikle İsveç Hükümeti çok Rusya ile ilişkileri yürütme şekli ise Cumhuriyetçilerin yüksek not almıştır: Dört İsveçliden üçü (%74) hükümetle- %31’inin, Demokratların %75’inin desteğini kazanmıştır. rinin dış politika konusundaki yaklaşımını onaylamaktadır. İsveç’in biraz gerisinde ama yine de AB ortalamasının Amerikan kamuoyundaki kutuplaşmanın en çarpıcı olduğu üzerinde olarak Almanya (%65) ve Hollanda (%65) hükü- konu Obama’nın Amerikan ekonomisiyle ilgili yaklaşı- metleri dış politika yaklaşımları nedeniyle vatandaşları Tablo 4: Obama’nın Uluslararası Politikalarına Karşın AB 12’nin Kendi Hükümetlerine Verdiği Destek 80 75 60 Yüzde 50 Obama’nın Uluslararası Politikalarını Onaylıyor 73 70 61 54 58 Kendi Ülkesinin Uluslararası Politikalarını Onaylıyor 54 51 51 45 47 40 30 20 10 0 Uluslararası Politikalarla İlgili Tutumu Uluslararası Terörizmle Mücadele Rusya ile İlişkiler Libya’daki Durumla İlgili Tutumu Afganistan’da İstikrarı Sağlama S4.1-.5, 5, 6.1-.5 8 | T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 tarafından ortalamanın üstünde beğenilmektedir. Bir diğer Hükümetlere en büyük destek uluslararası terörizmle uçta yer alan İspanya’da ise, hükümetin dış politikasını mücadele konusunda verilmiştir. Ortalama olarak AB’de destekleyenlerin oranı %39 olmuştur. yanıt verenlerin %61’i, Türklerin ise %45’i hükümetlerinin AB’de yanıt verenlerin çoğunluğu ülkelerinin dış politikalarını genel olarak desteklemektedir ama bazı belirli uluslararası teröristlerle mücadeleye yönelik çabalarını onaylamaktadır. İngilizler %72 ile en çok onaylayanlar olurken, onları %70 ile Almanlar, %69 ile Portekizliler ve %68 uluslararası faaliyetlere yönelik destek az olmuştur. En çok göze çarpan, AB’de yanıt verenlerin sadece %45’inin hükümetlerinin Libya ile ilgili tutumuna destek vermesidir. Ancak araştırmanın yapıldığı AB ülkeleri arasında görüşler ile İsveçliler takip etmiştir. Ölçeğin diğer ucunda bulunan Türklerin ve Polonyalıların yarısından azı (%45) bu konuda hükümetlerinin çabalarını onaylamaktadır. çok büyük değişiklik göstermektedir. %65 ile İsveçliler Hükümetlerin en az destek aldığı konu ekonominin yönetil- hükümetlerinin Libya’ya yönelik politikasını en çok mesi olmuştur. AB’de beş kişiden sadece ikisi (%40) seçilen beğenenler olurken, onları %61 ile Holllandalılar izlemiş- liderlerinin ekonomiyi idare etme şeklini onaylamaktadır. tir. Fransızların %52’si, İngilizlerin %50’si, Almanların ve En fazla hayal kırıklığına uğrayanlarsa %18 oranındaki İtalyanların sadece %42’si hükümetlerinin Libya’daki politi- destek ile İspanyollar ve Romenler olmuştur. İsveç (%68), kalarını desteklemektedir. Çoğunluğun, hükümetine Libya Almanya (%63) ve Hollanda (%62) ise hükümetlerinin eko- tutumu konusunda onay vermediği tek ülke İtalya (%53) nomi konusundaki tutumunu çoğunluğun olumlu bulduğu olmuştur. Türkler eşit oranda bölünmüştür: %45 onay- ülkeler olmuştur. Türkiye’de yanıt verenlerin çoğu (%47) larken, % 44 Türk hükümetinin Libya ile ilgili tutumunu hükümetin ekonomiyle ilgili tutumundan memnundur. beğenmemektedir. Tablo 5: ABD-AB İlişkilerinde Durum 50 49 40 45 46 İyi 42 Karışık Yüzde Kötü 30 20 10 5 4 0 AB12 ABD S2.1 T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 9 TRANSATLANTİK İLİŞKİLERDE DURUM: İYİ VEYA sorunlarda işbirliği yapacak derecede ortak değerlere sahip KARIŞIK AMA KÖTÜ DEĞİL olduğuna inanmaktadır. Transatlantik ilişkilerin durumuyla ilgili algılar Avrupa Birliği’nde ve Amerika Birleşik Devletleri’nde büyük ben- DÜNYADA ABD LİDERLİĞİ İÇİN AB’DEN İSTİKRARLI zerlik göstermektedir. ABD’de yanıt verenlerin çoğu (%49) DESTEK ilişkilerin karışık olduğunu düşünürken, %42’si ilişkileri Araştırmaya katılan AB vatandaşlarının yarısından fazlası iyi bulmaktadır ama bu oran geçen seneye kıyasla (%54) (%54) Amerika Birleşik Devletleri’nin dünyada güçlü bir düşüktür. AB’de ise görüşler eşit olarak bölünmüştür: %46 lider olmasını arzu etmektedir. Obama’nın popülaritesi ilişkileri karışık bulurken, %45’i iyi demektedir (Bakınız ile kıyaslandığında bu oran düşük görünse de, dünyada Tablo 5). 2010 ve 2011 yıllarında araştırmaya katılan onbir güçlü ABD liderliğine yönelik destek Bush yönetimi AB ülkesinde ilişkileri “iyi” bulanların oranı 12 yüzde puanı sırasındakine kıyasla çok daha yüksek seyretmeye devam azalmıştır. Sadece İspanya (%54) ve Almanya’da (%55) açık etmektedir (Bakınız Tablo 6). Pek şaşırtıcı olmamakla bir çoğunluk, AB-ABD ilişkilerini iyi bulduğunu belirt- beraber Amerikalıların yüzde 85’i dünyada ABD liderliğini miştir. Yine de iki kıta arasındaki ilişkileri “kötü” olarak istemektedir. Amerikalıların çoğunluğu (%69) AB’nin de nitelendirenler az da olsa vardır – AB’de sadece %4 ve dünyada güçlü liderlik sergilemesini arzulamaktadır. Bu ABD’de %5. görüş AB ülkeleri tarafından da desteklenmektedir (%76). Beş Türkten sadece biri (%17) ABD liderliğini isterken, Daha önceki yıllarda olduğu gibi Atlantik’in iki yakasında biraz daha fazlası (%28) AB liderliğini tercih etmiştir.3 da ciddi bir çoğunluk (ABD’de %71 ve AB’de %68) Avrupa Birliği’nin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin uluslararası 90 3 AB ortalamaları 2002-2003’den AB7, 2004-2006’dan AB9, 20072010’dan AB11 ve 2011’den AB12’yi yansıtmaktadır. Eğilim verileri ile ilgili daha detaylı bilgi için Metodoloji bölümüne bakınız Tablo 6: AB’nin ABD Başkanı’na Desteğine Karşın ABD’nin Dünya Liderliğine Yönelik AB Desteği 83 80 Dünyada ABD Liderliği İsteniyor 70 78 75 Başkan’a Destek 64 Yüzde 60 50 45 40 30 36 38 39 37 36 36 18 19 20 2006 2007 2008 55 55 54 2009 2010 2011 30 20 21 24 10 0 2002 2003 2004 2005 * 2002-2003 için AB-7, 2004-2006 için AB-9, 2007-2010 için AB-11 ve 2011 için AB-12 verileri kullanılmıştır. 10 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 S1a, 3 Bölüm İki: Dünya Görüşleri A rap Baharı’nın başladığı, Japonya’daki deprem ve diğer ülkelerle ilgili olarak benzer görüşler sergilemişler- nükleer felaketin olduğu, Libya’da uluslararası müda- dir. Ancak Türkler, dünyayla ilgili tamamen farklı görüşler halenin yaşandığı ve Usame Bin Ladin’in ele geçirildiği taşımaktadır. Türkler araştırmaya katılan diğer ülkelere geçen senede transatlantik gündeme küresel sorunlar göre ABD, AB ve Çin hakkında daha olumsuz ve Pakistan damgasını vurmuştur. Bu yılın Transatlantik Eğilimler hakkında daha olumlu görüşlere sahiptir. araştırması geniş bir grup ülkedeki kamuoyunun dünyadaki Beş Amerikalıdan dördü kendi ülkesiyle ilgili olumlu görüş sorunlarla ve transatlantik ilişkilerin farklı yönleriyle ilgili taşımaktadır (%83) (Bakınız Tablo 7).4 Amerikalıların görüşlerine yer vermektedir. büyük bir yüzdesi (%75) Japonya’yı beğenmektedir. Amerikalıların neredeyse üçte ikisi (%65) Avrupa Birliği DİĞER ÜLKELERLE İLGİLİ AB VE ABD GÖRÜŞLERİ BENZER, TÜRK GÖRÜŞLERİ ÇOK FARKLI 4 Başka şekilde belirtilmediği müddetçe beğenilme oranları “çok beğeniyorum” diye yanıt verenlerle “biraz beğeniyorum” diye yanıt verenlerin yüzdelerinin kombinasyonuyla bulunmuştur. 2011 yılında Transatlantik Eğilimler araştırmasına katılan Amerikalılar ve AB vatandaşları birbirleriyle ve dünyadaki Tablo 7: Diğer Ülkeler Hakkında Olumlu Görüşler ABD 30 Japonya 65 AB 39 Hindistan Brezilya 37 Rusya 37 56 56 48 42 Türkiye 42 34 18 0 10 20 ABD 50 AB12 45 Türkiye 47 26 Pakistan 71 59 53 45 75 68 54 Çin 83 72 52 30 40 50 Yüzde 60 70 80 90 S7.1-7.9 T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 11 hakkında olumlu düşünmektedir. Çin ve Türkiye için Amerika’ya karşı olumlu hisler besleyen Türklerin yüzdesi olumlu görüşleri olan Amerikalıların yüzdesi ise 42’dir. El sekiz puan artmış ve tamamen olumsuz değerlendirenlerin Kaide lideri Usame Bin Ladin’in öldürülmeden önce sak- yüzdesi de 11 puan gerilemiştir. landığı Pakistan ise Amerikalıların sadece %18’inin olumlu görüşünü kazanmıştır. AB hakkında en çok olumlu düşünen ülkeler Birlik’in en Pakistan, AB içinde de en az tercih edilen ülke olmuştur. (%87). Öte yandan, Türkler AB’yi en az destekleyenlerdir. AB’de yanıt veren dört kişiden sadece biri (%26) ülke %53’lük bir çoğunluk olumsuz görüşe sahiptir. Yine de AB hakkında olumlu görüşlere sahiptir. Destek, özellikle İsveç hakkında olumlu düşünen Türklerin yüzdesi geçen senenin (%12), Almanya (%14) ve Slovakya’da (%16) çok düşük sonuçlarına göre beş puan artış göstermiştir. yeni iki üyesi olmuştur: Bulgaristan (%90) ve Romanya olmuştur. Genel olarak AB’de Türkiye’ye yönelik olumlu görüşlerde AB’de araştırmaya katılanlar, ABD (%72) ve AB (%71) de bir artış olmuş, bazı AB ülkelerinin görüşleri de olumlu hakkında benzer düzeyde olumlu düşünceler taşımak- yönde değişiklik göstermiştir. Bu sene Türkiye hakkında tadır. Amerika Birleşik Devletleri en çok özellikle İtalya, olumlu düşünenlerin oranı Fransa’da 12 puan artarak %53, Romanya ve Portekiz (her biri %81) ve Birleşik Krallık’ta Hollanda’da 10 puan artarak %60, Portekiz’de 11 puan (%78) olumlu değerlendirilmektedir. Slovakya (%63) ve artarak %52, Polonya’da 10 puan artarak %49 ve Almanya’da Hollanda’da görece daha az kişi ABD hakkında olumlu ve İtalya’da 8 puan artarak sırasıyla %42 ve %33 olmuştur. görüşlere sahiptir (%62 – geçen seneki %81’e kıyasla ciddi Aynı süre içerisinde geçen seneye kıyasla sekiz puanlık bir bir düşüş). Sadece %30’u ABD hakkında olumlu düşünen, düşüşle Amerikalıların %42’si Türkiye hakkında olumlu %62’si olumsuz görüş bildiren Türkler ise, ABD’yi en az des- görüş bildirmiştir. tekleyenler olmuştur. Ancak geçen sene ile kıyaslandığında Tablo 8: Çin Hakkında Olumlu Görüşler 70 69 67 60 59 53 Yüzde 50 53 52 49 47 43 40 42 40 36 35 35 34 30 20 12 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 ye rk i Tü ya ov ak Sl an ya m Al İs ve ç lya İta D AB on ya 12 Po l AB ny a İs pa lık Kr al iz şik te k Bi rle a a Po r ns Fr a nd lla Ho lg ar ist an ya Bu Ro m 0 an 10 S7.3 Yüzde ULUSAL ÇIKARLARIN NEREDE OLDUĞUNA DAİR ATLANTİK’İN İKİ YAKASINDA FARKLI GÖRÜŞLER Avrupa Birliği ülkelerinin mi yoksa Asya ülkelerinin mi ulusal çıkarlar açısından daha önemli olduğu sorulduğunda Tablo 9: Ulusal Çıkarlar İçin Daha Amerikalıların küçük bir çoğunluğu (%51) ve yanıt veren Önemli Bölge Türklerin çoğu (%44), Çin, Japonya ve Güney Kore gibi Asya 60 AB12 Tutumu ABD Tutumu ülkelerinin daha önemli olduğunu söylemişlerdir. Öte yandan, araştırmanın yapıldığı AB ülkelerinde yaşayanların %52’si, ulusal 52 50 51 çıkarlar açısından ABD’yi Asya ülkelerinden daha önemli olarak 40 nitelendirmiştir (Bakınız Tablo 9 ). Bu senenin sonuçları, ABD’de yanıt verenlerin çoğunluğunun, Avrupa ülkelerini (%54), Asya ülkelerine (%29) göre hayati çıkarları için daha önemli düşündüğünü gösteren 2004 sonuçlarından ciddi bir dönüş sergilemektedir.1 38 37 30 20 10 AB ülkeleri arasında bu soru sorulduğunda önemli farklılıklar görülmüştür (Bakınız Tablo 10). İsveç’te (%55) ve İspanya’da (%53) çoğunluk ve Fransızların yarısı (%50) Asya’nın ulusal çıkarlar açısından ABD’den daha önemli olduğuna inanmaktadır. İngilizler ve Polonyalılar (%60), Almanlar (%59) ve Romanyalılar (%58) ABD’yi daha önemli bulan ülkeler olmuştur. 0 Asya Daha AB Daha Önemli ÖNemli Asya Daha AB Daha Önemli ÖNemli S20a,b Tablo 10: Ulusal Çıkarlar İçin Daha Önemli Bölge 70 ABD Daha Önemli 60 60 60 59 Asya Ülkeleri Daha Önemli 58 52 Yüzde 50 50 48 44 44 41 41 36 32 30 44 39 37 30 50 48 42 40 55 53 52 33 31 24 24 20 19 ye Tü rk i İs ve ç ya an ya İs p a ov ak Sl ns Fr a a nd Ho ris t lla an iz lg a lya te k Bu Po r İta 12 AB an ya an ya Ro m al lık m Al Kr şik Bi rle Po l 0 on ya 10 S20a 1 2004’de sorulan soruda “ulusal çıkarlar” yerine “hayati çıkarlar” ifadesi kullanılmıştır. T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 13 Amerikalılar ve Avrupalılar Çin hakkında biraz farklı İspanya’yı ziyaret etmiştir çünkü Çin, Avro Bölgesi ülkeleri görüşlere sahiptir. AB’de neredeyse çoğunluk (%47) Çin ile daha güçlü ekonomik bağlar kurmaya çalışmaktadır. hakkında olumlu düşünürken, %44 olumsuz görüş bildir- Geçen seneye göre bir dönüşle AB’de yanıt verenlerin çoğu, miştir. ABD’de %42 olumlu görüşe sahipken, Amerikalıların Çin’i ekonomik tehditten (%41) ziyade ekonomik bir fırsat yarısı (%50) olumsuz düşündüğünü belirtmiştir. Romenler (%46) olarak algılamaktadır (Bakınız Tablo 11). Geçen sene (%69) ve Bulgarlar (%67) Çin’e dair en olumlu duyguları sadece %39 Çin’i ekonomik bir fırsat olarak nitelendirmek- beslerken, Almanya’da (%58), İsveç’te (%57), Slovakya ve teydi. Bu yıl, Hollanda’da (%67), İsveç’te (%65), Birleşik Türkiye’de (%54) çoğunluk en az olumlu düşünenler olmuş- Krallık’ta (%58), Almanya’da (%57) çoğunluk ve ayrıca tur (Bakınız Tablo 8). Bulgaristan’da (%49) ve Romanya’da (%51) halkın neredeyse yarısı Çin’i ekonomik bir fırsat olarak tanımlamışlardır. AMERİKALILAR ÇİN’İ AVRUPALILARA GÖRE DAHA Buna karşın, ABD’de (%63), Fransa’da (%56) ve Portekiz’de FAZLA EKONOMİK VE ASKERİ TEHDİT OLARAK (%54) çoğunluk Çin’i ekonomik bir fırsat değil; ekonomik ALGILIYOR bir tehdit olarak görmektedir. Geçtiğimiz yıllarda Çin, Avrupa’ya özel bir ilgi göstermiştir. Geçen sene Haziran ayında Çin Başkanı Wen Jiabao Aynı şekilde Amerikalılara kıyasla Avrupalılar arasında Macaristan, Birleşik Krallık ve Almanya’ya resmi ziyaret- Çin’in askeri bir tehdit olduğu düşüncesi daha az yaygındır lerde bulunarak Çin’in bu üç ülke ile ekonomik ilşkilerini (Bakınız Tablo 12). AB’de araştırmaya katılanların %30’u ve kuvvetlendirmeye çalışmıştır. Aynı zamanda Çin delegas- Türklerin %21’i Çin’i bir güvenlik endişesi olarak nitelendi- yonları krizden ciddi zarar gören Yunanistan, Portekiz ve rirken, Amerikalıların da neredeyse yarısı (%47) bu şekilde Tablo 11: Çin Ekonomik Tehdit mi Fırsat mı? 80 Çin daha çok bir ekonomik tehdit 70 60 48 47 46 40 38 46 39 37 32 51 49 47 41 31 58 57 54 50 30 67 65 63 56 Yüzde Çin daha çok bir ekonomik fırsat 37 36 34 31 27 26 24 23 20 23 22 a nd lla Ho an ya Ro m İs ve ç ris t an lık ga al Kr şik rle Bi Bu l an ya m ya Al ov ak 2 ye Sl rk i Tü AB 1 lya İta ny a pa İs on ya iz Po l te k sa Po r Fr an 0 AB D 10 S22 14 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 80 ABD 70 görmeyen Amerikalıların yüzdesine de neredeyse eşittir (%49). AB12 GENÇ AMERİKALILAR ÇİN HAKKINDA DAHA OLUMLU 60 DÜŞÜNÜYOR 62 Amerikalılar içerisinde Çin ile ilgili olarak bir kuşak farkı 50 Yüzde düşünmektedir. Ancak bu oran, Çin’i askeri bir tehdit olarak Tablo 12: Çin Askeri Tehdit mi Değil mi? yaşanmaktadır. Amerika Birleşik Devletler’inde gençler, 49 47 40 yaşlı Amerikalılara kıyasla Çin için daha olumlu düşün30 30 mektedirler.18-24 yaş arası neredeyse beş Amerikalıdan üçü (%59) Çin hakkında olumlu görüşe sahipken, bu oran 45-54 yaş grubu için %33, 55-64 yaş grubu için %37 ve 65 yaş ve 20 üstü için %36 olmuştur. 10 Amerika Birleşik Devletleri’nin ulusal çıkarları soruldu- 0 Çin Askeri Tehdit Çin Askeri Tehdit Değil ğunda ise genç Amerikalıların (18-24 yaş) %76’sının Çin, S23 Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerini Avrupa Birliği ülkelerinden (%17) daha önemli gördükleri anlaşılmıştır. Her bir takip eden yaş grubunda AB’yi daha önemli bulanların yüzdesi artış gösterirken, Asya’nın önemine inananlar azalmıştır. 55 yaş ve daha üstü Amerikalıların yarısı, AB Tablo 13: Asya Ulusal Çıkarlar İçin En Önemli Bölge (Yaşa Göre) 80 76 ABD 70 AB12 70 62 60 Yüzde 50 40 41 46 44 40 36 36 37 30 33 29 20 10 0 18-24 25-34 35-44 45-54 Yaş 55-64 65+ S20a. 20b T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 15 ülkelerini Asya’dan daha önemli görmektedir. Bu soruyla (%52), 65 yaş ve üstünün sadece %22’si Çin hakkında bu ilgili olarak AB’de yaşayanlar arasında yaşla ilgili farklar yönde olumlu düşünmektedir. On kişiden yedisinin (%72) olmasına rağmen örüntü bu kadar da çarpıcı olmamıştır Çin’i ekonomik bir tehdit olarak algıladığı 55-64 yaş grubu, (Bakınız Tablo 13). Çin’den en çok korkan grup olmuştur. Başka demogra- Çin ekonomisine dair algılar da yaşa bağlı olarak büyük değişiklikler göstermektedir; çünkü genç Amerikalılar (1824) Çin’i ekonomik bir fırsat olarak görme eğilimindeyken fik unsurların kontrol edildiği durumlarda bile yaş, Çin’e yönelik duygular için önemli bir belirtgen olmaya devam etmiş, genç Amerikalılar Çin’le ilgili daha olumlu duygular beslerken, Çin’i ABD’nin ulusal çıkarları için AB’den daha önemli olarak nitelendirmişlerdir. 16 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Bölüm Üç: Ekonomi G eçen 18 ay boyunca Avrupa ekonomisi, borç kri- önlemlerini yürürlüğe sokarken, İspanya ve İtalya gibi daha zinin yayılmasını önlemek için gösterilen çabalar büyük ekonomiler yüksek kamu borcu ve zayıf ekonomik sonucunda daha önce benzeri görülmemiş güçlüklerle kar- büyüme beklentileri nedeniyle savunmasız kalmışlardır. şılaşmıştır. Yunanistan’da 2010’un hemen başında başlayan Bu esnada, ABD ekonomisi 2008’deki resesyondan beri çok sorunlar, borç krizinin borç-GSYİH oranı yüksek diğer AB zayıf iyileşme belirtileri göstermiş, işsizlik rahatsız edici ülkelerini de vuracağı korkularını beraberinde getirmiştir. düzeyde yüksek olmayı sürdürmüş ve pek çok ekonomist Bu endişeler, Kasım 2010 ve Nisan 2011’de sırasıyla İrlanda çift dipli resesyondan endişe etmeye başlamıştır. ve Portekiz’in kurtarma fonları için AB’ye başvurmaları, Avro bölgesi maliye bakanlarının 500 milyar Avro teminatlı Avrupa İstikrar Mekanizması’nı kurmaları ile daha da şiddetlenmiştir. Tüm Avrupa’da ülkeler kemer sıkma Tablo 14: Ekonomik Krizden Kişisel Olarak Etkilenenler 90 89 89 86 84 80 78 2010 82 80 76 75 71 71 70 68 70 67 67 64 60 61 60 55 54 50 53 56 52 49 45 40 40 40 31 30 20 10 ve ç İs on ya Po l nd a a Ho lla ns Fr a an ya m AB Al lık Kr al lya İta rle şik Bi ya ov ak ny a Sl pa İs AB D ye z Tü rk i ki an Po rte ist Bu lg ar an ya 0 Ro m Yüzde 2011 78 S33 T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 17 HALA PEK ÇOK KİŞİ KİŞİSEL OLARAK KRİZDEN krizden kişisel olarak etkilendiklerini en az dile getirenler ETKİLENDİĞİNİ SÖYLEMEKTEDİR olmuştur (%31). Bazı ekonomiler üstüste üçüncü yıldır toparlanmaya çalışırken ailelerinin mali durumunun ekonomik çöküş nedeniyle büyük ölçüde veya biraz etkilendiği şeklinde yanıt verenlerin sayısı hem AB’de hem de ABD’de yüksek olmuş- HÜKÜMET HARCAMASINA DAİR AB GÖRÜŞLERİ BÜYÜK FARKLILIK GÖSTERİYOR AB’de pek çok ülke ekonomik kriz ile kemer sıkma önlemle- tur5 (Bakınız Tablo 14). riyle başa çıkmaya çalışmıştır. Ortalama olarak vatandaşlar böylesi çabaları destekler görünmektedirler. Harcama ABD’de yanıt verenlerin %82’si (2010’dan 7 puan fazla), düzeyinin azaltılmasını mı, arttırılmasını mı yoksa mev- ekonomik krizden kişisel olarak etkilendiğini belirtirken, cut düzeyde kalmasını mı tercih ettikleri vatandaşlara AB ortalaması sabit kalmıştır (%61). Ancak AB ortalaması, sorulduğunda, AB’dekilerin yarısı (%50) harcamaların Bulgaristan’da (5 puan artarak %89), Slovakya’da (10 puan azaltılmasını talep etmiştir ancak ülkeler arasında dikkat artarak %78), Birleşik Krallık’ta (6 puan artarak %70), çekecek farklılıkar mevcuttur (Bakınız Tablo 15). Aynı Hollanda’da (9 puan aratarak %49) ve Polonya’da (12 puan zamanda Amerikalılar da (%61), diğer iki seçenektense aratarak %52) görülen artışları maskelemektedir. Türkiye harcamaların azaltılmasını tercih etmektedirler. İsveçliler (21 puan azalarak %55) ve Almanya (9 puan azalarak %45) (%55) ve Hollandalılar (%42) harcamanın mevcut düzeyde kişisel olarak krizden etkilendiğini hissedenlerin dikkate değer şekilde azaldığı ülkeler olmuştur. İsveçliler, ekonomik 5 Etkilenenleri hesaplamak için “çok etkilenenler” ile “biraz etkilenenlerin” yüzdeleri toplanmıştır. kalması gerektiğini en çok isteyenler olmuşlardır. En fazla bölünme ise İngilizler arasında görülmüştür: üç kişden biri (%32) harcamaların azaltılmasını isterken, %34 mevcut Tablo 15: Hükümet Harcamaları İçin Ne Yapmalı 100 6 13 12 90 80 80 11 17 26 19 9 10 29 17 64 60 54 54 50 49 38 Harcama Azalsın 20 42 Harcama Mevcut Düzeyde Kalsın 34 35 32 32 55 46 40 30 39 61 50 13 15 19 62 29 14 33 35 70 Yüzde 11 22 33 28 19 22 16 Harcama Artsın 36 33 25 18 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 İs ve ç ya ar ist an Po lo ny a Ho lla Bi nd rle a şik Kr al lık Tü rk iye lg Bu ov ak Sl İta lya 12 AB an ya m Al an ya D Ro m AB ns a Fr a ny a İs pa Po r te k 0 iz 10 S11 düzeyin sürdürülmesini, %29 da harcamaların arttırılmasını Tablo 16: Ekonomi Üzerinde Olumlu Etki: AB Üyeliğine Karşın Avro Kullanımı (AB12) istemektedir. EKONOMİ İÇİN AB ÜYELİĞİ İYİ, AVRO KÖTÜ 80 AB içerisinde pek çok ekonomi için zor bir yıl olmasına rağmen AB’de yanıt verenlerin çoğunluğu (%67), Avrupa İyi 70 Birliği üyeliğinin ülkelerinin ekonomisi için iyi bir şey olduğunu düşünmektedir (Bakınız Tablo 16). 60 AB’de en güçlü ekonomiye sahip olan Almanlar, AB üyeliği- 50 Yüzde nin ekonomilerinin gidişatı için olumlu etkisi olduğuna en çok inananlar olmuşlardır (76%). Bunun özellikle dikkate Kötü 67 53 40 40 30 alınması gerekir çünkü Almanya’nın borç sorunu yaşayan diğer AB ekonomilerini kurtarma açısından oynadığı rol 24 20 önemlidir. AB’nin ekonomileri için iyi olduğuna inanan 10 Almanları, %74 ile Polonyalılar ve %73 ile Hollandalılar takip etmektedir. Bulgarlar (%46) ve İngilizler (%46) AB 0 üyeliğinin ekonomik açıdan yararı dokunduğuna en az AB Üyeliğinin Ulusal Avro’nun Ulusal Ekonomi Üzerinde Etkisi Ekonomi Üzerinde Etkisi S29, 30 Tablo 17: Avro’nun Ulusal Ekonomi Üzerinde Etkisi 80 İyi 77 Kötü 70 67 60 58 55 54 49 46 48 49 47 47 52 46 41 31 30 53 46 40 40 39 39 33 30 30 26 20 18 Kr al lık İs ve ç Bi rle şik an ist ar lg Bu iz Po lo ny a (€ ) ) te k Po r ns a (€ 12 Fr a AB ) (€ an ya İs p an ya da la n Ro m ) (€) Avro Bölgesi Ülkeleri Ho l an ya (€ (€ ) m Al İta lya (€ ) ov ak ya 0 (€ ) 10 Sl Yüzde 50 54 S29, 30 T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 19 inananlardır.Türkiye’de yanıt verenlerin çoğu (%48), AB verenler buna katılmamaktadır: Birleşik Krallık (%18), İsveç üyeliğinin ekonomi için iyi olacağını belirtmiştir. (%26), Bulgaristan (%30) ve Polonya (%33). AB üyeliğinin ekonomik yararlarına ilşikin görece yüksek ULUSAL BÜTÇEDE AB KONTROLÜ İSTENMİYOR derecelendirmelere rağmen, Avro aynı desteği bulamamış- Gelecekte Brüksel’in daha fazla kurtarma operasyonu tır. AB’de yanıt verenlerin sadece %40’ı, Avro kullanımının gerçekleştirmesinin olası ön şartı olarak AB’nin üye ekonomileri için iyi olduğunu (Avro Bölgesi Ülkeleri içinde) devletlerin ekonomik ve bütçe politikaları üzerinde daha veya iyi olabileceğini (Avro Bölgesi Ülkeleri dışında) düşün- fazla yetkisi olması konusuna gelindiğinde; araştırmanın mektedir. Çoğunluk (%53), kötü olduğuna inanmaktadır yapıldığı Almanya ve İtalya hariç tüm ülkelerde çoğunluk (Bakınız Tablo 17). her üye devletin kendi yetkisi olması gerektiğini savunmuştur (Bakınız Tablo 18). Birleşik Krallık (%84) ve İsveç Avro kullanan ülkelerden sadece Slovakya (%55), yanıt (%75), üye devletlerin kendi ekonomik ve bütçe politikaları verenlerin çoğunluğunun Avro’nun ekonomileri için iyi üzerinde yetkiye sahip olması gerektiğine en çok inanan- olduğunu söylediği tek ülke olmuştur. İtalya’da (%49), ların olduğu ülkelerdir. İtalya’da yanıt verenler neredeyse Almanya’da (%48) ve Hollanda’da (%47) yanıt verenler eşit eşit bölünmüştür: %47, üye devletlerin daha fazla kontrole olarak bölünmüştür. Fransızların (%54) ve Portekizlilerin sahip olmasını desteklemektedir. Almanya, yanıt verenlerin (%58) yarısından çoğu Avro’nun ekonomileri için kötü açık bir çoğunluğunun AB’nin üye devletlerin ekonomileri olduğunu savunmaktadır (Bakınız Tablo 17). Yanıt veren- ve bütçeleri üzerinde daha fazla kontrolü olmasını tercih lerin çoğunun (%46) Avro’yu kullanmanın iyi olacağına edenlerin en fazla olduğu ülkedir. inandığı Romanya istisnası ile Avro Bölgesi dışında yanıt Tablo 18: Ulusal Bütçeyle İlgili AB Ekonomik Gözetimine Dair Görüşler 100 AB, üye devletlerin ekonomik ve bütçe politikaları üzerinde daha fazla yetkiye sahip olmalı 90 80 Her üye devlet kendisi yetkili olmalı 70 Yüzde 60 50 84 54 46 47 44 40 56 53 75 55 58 56 55 58 58 47 43 42 42 41 40 39 35 35 30 32 20 20 12 (€) Avro Bölgesi Ülkeleri 20 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 lık al Kr şik İs ve ç Bi rle ) Po lo ny a ov ak ya (€ an ist Sl ar Bu lg AB 12 ) (€ a ns Fr a (€ an ya ) Ro m a nd Ho lla te ki z( (€ Po r ny a €) ) ) (€ İs pa lya (€ İta Al m an ya 0 ) 10 S31 Tablo 19: Bütçe Sıkıntısı Olan Ülkelere Yönelik Özel Bir Yardım Fonuna Destek 80 76 70 70 67 66 65 63 60 63 60 60 53 Yüzde 50 50 43 40 38 30 20 ) ov ak ya (€ lık al Sl Kr şik rle an ya (€ ) an m Al Bu lg ar ist on ya Po l 12 AB ve ç Bi (€) Avru Bölgesi Ülkeleri İs ) (€ a nd lla an ya Ho ) (€ ny a Ro m ) (€ pa İs a iz te k Po r ns Fr a İta lya (€ (€ ) 0 ) 10 S32 İSTİKRAR FONUNA DESTEK OLUMLU GÖRÜLÜYOR ülkelerdeki çoğunluk bunu onaylamaktadır. Böylesi bir fona Bütçe zorluklarıyla karşılaşan üye devletlere yardım edecek en büyük katkıda bulanacak ülke olan Almanya’da ise yanıt bir fon için katkıda bulunmayı onaylayıp onaylamadıkları verenler daha fazla bölünmüştür. %50’si bu katkıyı onaylar- sorulduğunda AB’de yanıt verenlerin %60’ı, böylesi bir fona ken, %47 onaylamamaktadır (Bakınız Tablo 19). katkıda bulunmayı onaylarken, %36 buna katılmamıştır. Birleşik Krallık (%43) ve Slovakya (%38) hariç yanıt veren T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 21 Bölüm Dört: Transatlantik Güvenlik U same Bin Ladin’in 2 Mayıs’ta öldürülmesinin yanında Belirli güvenlik konularında Atlantk’in iki yakasında halen 2011’de transatlantik güvenlik gündemini meşgul bir fikir ayrılığı olmakla beraber araştırma bazı anahtar eden konular oldukça iç karartıcı olmuştur. Afgan Başkanı güvenlik politikalarında kamuoyunda dikkate değer kay- Hamid Karzai’ye yönelik güvenin azaldığı ve yolsuzlukların malar saptamıştır. Bu kaymalar, pek çok konuda, özellikle arttığı Afganistan’da ilerlemenin durması ve savaşın gittikçe de Afganistan’la ilgili olarak ABD ve AB görüşlerinde iyiye artan maliyeti ABD’de gazete başlıklarını işgal etmiştir. doğru bir kesişmeyi doğurmuştur. Ancak böylesi tutumlara Aynı esnada, ABD Savunma Sekreteri Robert Gates’in rağmen diğer güvenlik faaliyetleri ve kurumlarına yönelik Brüksel’de yaptığı son konuşmada NATO’yu ve üyelerini destek geçen sene boyu görece sabit kalmıştır. askeri harcamalardaki ve siyasi iradedeki eksiklik nedeniyle açıkça eleştirmiş ve giderek anlamsızlaşan İttifak’ın geleceğinin “umutsuz olmasa da belirsiz” olduğu uyarısını dile getirmiştir. AFGANİSTAN’DA SÖNEN ABD İYİMSERLİĞİ İlk kez Amerikalıların çoğunluğu (%56) Afganistan’da durumun istikrara kavuşturulması ihtimali konusunda Tablo 20: Afganistan’da İstikrar Konusunda İyimserlik 60 2009 2010 50 2011 56 51 Yüzde 40 30 41 32 28 20 23 10 0 AB ABD S13.1 22 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 kötümserdıi. Sadece %41 bu konuda iyimserdir. 2009’da yıl %25 olmuştur. Bununla birlikte Afganistan’daki birlik- elde edilen %56 iyimser ve %39 kötümser sonucuna kıyasla lerin sayısını azaltmak isteyen Amerikalıların oranı dokuz bu konuda ciddi bir terse dönüş görülmektedir (Bakınız puan artarak %31 olurken, birliklerin geri çekilmesini Tablo 20). isteyenler 16 puan artmış ve %35’e çıkmıştır. AB kamuoyunun çoğunluğu, Afganistan’daki durum Avrupalıların Afganistan’da birliklerin mevcudiyetine hakkında, bu sorunun araştırmada ilk kez sorulduğu 2009 yönelik tutumları geçen seneden beri fazla değişiklik göster- yılından beri, pek de iyimser olmamıştır. Bu yıl, AB kamu- memiştir. Yanıt verenlerin çoğu (%44) hükümetlerinin tüm oyu 2010’a göre (%23) biraz daha iyimserdir (%28), ancak birlikleri çekmesini isterken, %22’si birlik düzeyinin azaltıl- yine de 2009’dan (%32) daha kötümserdir. masını, %29’u birlik düzeyinin aynı kalmasını ve pek az kişi de (%3) daha fazla birlik gönderilmesini istemektedir. AFGANİSTAN’DAKİ BİRLİKLERLE İLGİLİ AB VE ABD GÖRÜŞÜNÜN UYUŞMASI ABD’de ve Avrupa’da Afganistan’a daha fazla birlik yollanmasına dair istek ve iyimserlik azaldıkça, Atlantik’in iki yakasında Afganistan’da ne şekilde hareket edileceğine dair fikir ayrılığı azalmaktadır. İlk kez hem Avrupalıların, hem de Amerikalıların çoğunluğu (%66) birlik düzeyinin azaltılmasını veya tüm birliklerin çekilmesini istediklerini belirtmişlerdir (Bakınız Tablo 21). %6’ya bir küçülme olmuştur. Afganistan’da birlikleri aynı düzeyde tutmak isteyenlerin oranı ise 2010’da %33 iken, bu Tablo 21: Afganistan’daki Birliklerin Azaltılması veya Geri Çekilmesi AB 60 Yüzde Almanya (%51) ve yedinci en büyük birliğe sahip Polonya (%56), yanıt verenlerin çoğundan ziyade çoğunluğun tüm birliklerin çekilmesini talep ettiği iki ülke olmuştur. Fransa’da (%44), Birleşik Krallık’ta (%43) ve İtalya’da (%39) altısında çoğunluk veya yanıt verenlerin çoğu tarafından kabul edilmektedir. Yelpazenin diğer ucunda yer alan İsveç’te ise %48 birliklerin aynı düzeyde kalmasını isterken %6 birliklerin artırılmasını istemektedir. NATO’YA DAİR GÖRÜŞLER OLAĞANÜSTÜ NATO birliklerinin Afganistan’da mevcudiyetine dair artan 66 kötümserliğe ve Savunma Sekreteri Gates’in Brüksel’deki konuşmasında NATO’nun geleceğine dair sarfettiği iç karar- 50 tıcı sözlere rağmen teşkilat, Türkiye hariç araştırmanın 40 yapıldığı tüm ülkelerde halen ciddi çoğunluklar tarafından 41 güvenlik için gerekli olarak görülmektedir. Araştırmanın 30 Libya’daki tartışmalı ve çok konuşulan müdahalenin hemen arkasından yapılmış olması gerçeği, NATO’nun halen hem 20 AB’de hem de ABD’de yanıt verenlerin %62’si tarafından gerekli görülmesini daha da önemli kılmaktadır (Bakınız 10 0 etmektedir. Afganistan’da üçüncü en büyük kuvvete sahip İSTİKRARLIDIR ABD 66 64 çoğunluk birliklerin azaltılmasını veya çekilmesini talep çeği, Afganistan’da en çok sayıda birliğe sahip yedi ülkenin Amerikalıların sayısında 2010’da kaydedilen %25’ten, bu yıl 70 ortalamalarını yansıtmaktadır. Her ülkede ciddi bir çoğunluğun tüm birliklerin çekilmesini desteklediği ger- Afganistan’da birlik düzeyinin artırılmasını isteyen 80 Avrupa ülklerinin münferit görüşleri de genel Avrupa Tablo 22). 2010 2011 S14a T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 23 Tablo 22: Nato, Ülke’nin Güvenliği için Gerekli 80 70 69 62 60 Yüzde 50 62 60 57 56 53 52 61 60 60 59 55 62 60 61 59 62 62 55 44 40 35 30 38 37 35 30 20 AB ABD Türkiye 10 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 S10a AB NATO üyeleri içinde NATO’nun ülkelerinin güvenliği sorulan soruya pek çok yanıt veren, genel olarak harcamala- için gerekli olduğunu söyleyenler en çok Hollanda’da %73’e rın azaltılması veya aynı düzeyde sürdürülmesini seçmiştir. ulaşırken, en düşük rakam %51 ile Polonya’da görülmek- Aslında araştırmanın yapıldığı ondört ülkeden 9’unda yanıt tedir. Geçen senelerde olduğu gibi Türkiye sadece %37’nin verenlerin çoğu, hükümet harcamasının azaltılmasını iste- NATO’nun gerekli olduğuna inandığı, NATO’ya en az miştir. Ancak özellikle savunma harcamaları sorulduğunda destek veren üye ülke olmuştur. 14 ülkenin 10’unda yanıt verenlerin çoğu, askeri düzenlemelerin olduğu gibi sürdürülmesine destek vermiştir İSVEÇLİLER NATO’NUN GÜVENLİK AÇISINDAN ÖNEMİ KONUSUNDA BÖLÜNMÜŞTÜR İsveç uzun yıllardır izlediği askeri tarafsızlık politikası ile bilinmektedir. Araştırmada yer alan tek NATO üyesi olmayan ülke olarak İsveçliler’e NATO ile yakın işbirliğinin ülkelerinin güvenliği için önemli olup olmadığı sorulmuştur. İsveçliler, tarihleri boyu “sanal” bir müttefik gibi görünüyor olmalarına rağmen destek konusunda aralarında bir uzlaşı mevcut değildir. İsveçliler bu hususta eşit olarak bölünmüşlerdir: NATO ile işbirliğini %47 önemli bulurken, %48 işbirliğinin önemine inanmamaktadır. (Bakınız Tablo 23). Ortalama olarak araştırmanın yapıldığı AB ülkelerinde %50 hükümetin harcamaları azaltmasını, %29 mevcut düzeyde sürdürmesini ve %16 da harcamaları artırmasını istemektedir. Ancak özellikle savunma harcaması sorulduğunda %34 harcamaların azaltılmasını, %46 mevcut düzeyde tutulmasını ve %17’de artırılmasını talep etmektedir (Bakınız Tablo 24). Hemen hemen benzer bir örüntü Amerika Birleşik Devletleri’nde de görülmektedir. Amerikalıların yüzde altmışbiri hükümetin harcamaları azaltmasını isterken, %19 mevcut düzeyin sürdürülmesini, %17 de harcamala- KAMUOYU GENEL HARCAMALARDANSA SAVUNMA rın artırılmasını istemektedir. Konu savunma harcamaları HARCAMALARININ AZALTILMASINA TARAF DEĞİL olduğunda ise sadece %34 azaltılmasını talep ederken, %45 Hükümetlerinin harcamaları artırması, mevcut harcama düzeyini koruması veya harcamaları azaltması konusunda 24 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 mevcut düzeyin sürdürülmesini, %19’da savunma harcamalarının artırılmasını talep etmiştir. Tablo 23: Hükümet Harcamasının Azaltılmasına Karşın Savunma Harcamasının Azaltılması 90 Hükümet Harcaması Azalsın 80 Savunma Harcaması Azalsın 80 70 64 62 60 61 Yüzde 54 50 54 50 50 49 49 45 40 34 33 30 46 43 38 36 32 38 36 34 33 32 32 25 24 24 24 20 19 18 ve ç al Kr Bi Savunma Savunma harcaması harcaması artsın azalsın Savunma harcaması mevcut düzeyde kalsın 46 45 40 Yüzde S11, 12a Tablo 24: Savunma Harcaması Konusunda Ne Yapılmalı? 60 50 İs lık ye rk i şik a rle Tü nd lla Ho on ya an Po l ar ist ya lg Bu ov ak lya Sl İta 12 AB an ya Ro m an ya Al m AB D a ns Fr a ny a pa İs Po r te k 0 iz 10 38 34 30 20 34 24 23 19 17 10 0 Türkiye ABD AB12 S12a T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 25 İRAN’IN NÜKLEER PROGRAMI DAHA AZ ACİLİYETİ AB VE ABD İRAN’A BASKI İÇİN EKONOMİK TAKTİKLERİ OLAN BİR ENDİŞEDİR TERCİH EDİYOR Geçen sene boyu kamuoyunun İran ile ilgili endişesi AB’de AB ve ABD’de endişe düzeyi İran’la ilgili olarak aynı görece sabit kalmıştır (Bakınız Tablo 25). ABD’de İran’ın olmasına rağmen, İran’ın nükleer silahlanmasını önlemeye nükleer silahlara sahip olmasına dair endişe geçen seneye yönelik en iyi yöntemler hakkında farklı fikirler bulunmak- göre 10 puan azalma ile halkın %76’sı tarafından dile geti- tadır (Bakınız Tablo 26). AB’de ve ABD’de yanıt verenlerin rilmiştir. Bu durumdan “çok” endişelenen Amerikalılar’daki çoğunluğu iki seçenekten birini seçmesine ve hangisinin düşüş daha da fazla olmuş, 2010’da %69’dan 2011’de %56’ya tercih edileceği konusunda bölünmüş görüşlere sahip olma- gerilemiştir. larına rağmen AB’de yanıt verenlerin çoğu (%32) ekonomik teşviklerin teklif edilmesini tercih ederken, yanıt veren Ortalama olarak Avrupalıların İran ile ilgili endişesi sabit Amerikalıların çoğu (%33) ekonomik yaptırımların uygu- kalmış, 2010’da %79 iken 2011’de %75 olmuştur. Bu açıdan lanmasını talep etmişlerdir. İran’daki muhalefete destek en fazla düşüşün yaşandığı AB ülkeleri ise, Bulgaristan (13 verilmesini isteyen Amerikalıların yüzdesi 2010’da %25 iken puan düşüşle %64), Slovakya (12 puan düşüşle %54) ve 2011de %13’e düşmüştür. Bu da aynı seçenekle ilgili AB’nin Romanya (11 puan düşüşle %64) olmuştur. destek düzeyi ile benzerlik göstermektedir (%15). Geçen senelerde olduğu gibi İran’ın nükleer silahlara sahip Araştırmanın yapıldığı AB ülkelerinde (%6) ve ABD’de (%8) olmasından en az endişelenen Türkiye’dir.Türklerin sadece diğer seçenekler mevcutken İran’ın nükleer silah edinme- %38’i komşularının nükler bir güç olmasından endişe sini destekleyen pek az kişi olmuştur. Türklerin dörtte biri duymakta iken,%51 ya hiç endişelenmemekte, ya da çok az İran’ın nükleer güç oluşunu kabul etmenin en iyi seçenek endişelenmektedir. olduğunu belirtmişlerdir (%25). AB’de (%6), ABD’de (%13) Tablo 25: İran’ın Nükleer Silahlanmasına Dair Endişe 100 90 2010 88 86 87 86 86 80 83 81 76 75 79 79 75 78 77 76 76 72 70 75 2011 73 64 64 71 67 67 65 66 Yüzde 60 54 50 40 40 38 30 20 26 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 rk iye Tü ya a ov ak Sl nd ve ç Ho lla İs on ya Po l an ya a ns Ro m Fr a an ist k al lı Bu Kr şik Bi rle lg ar AB ny a pa İs an ya D m Al AB iz te k Po r İta 0 lya 10 S15 Tablo 26: İran’ın Nükleer Programına Karşı Alınan Önlemlere Destek 45 40 Ekonomik teşvik sunulmalı Mevcut hükümetin muhaliflerine destek verilmeli Ekonomik yaptırım sunulmalı Askeri harekat yapılmalı İran’ın nükleer silahlanmasını onaylayanlar 35 Yüzde 30 33 32 25 28 25 20 15 20 15 13 10 6 5 20 13 12 8 6 9 4 0 AB12 ABD Türkiye S16 ve Türkiye’de (%4) pek az kişi askeri harekatı diğer seçenek- lerdeki bu farkın çok derin olduğunu ve değişen güvenlik lere tercih etmektedir. ortamına ve günlük olaylara rağmen değişmesinin çok güç Ancak pek çok politika seçeneği arasında pek az Amerikalı ve AB vatandaşı askeri harekatı tercih etmelerine, rağmen şartların değişmesi çok farklı sonuçları beraberinde getirmiştir. Askeri olmayan seçeneği tercih edenlerden böylesi seçeneklerin hepsinin tüketildiği anı hayal etmeleri ve İran’ı nükleer bir güç olarak kabul etme veya askeri harekat yapma arasında tercih yapmaları istendiğinde, yanıt veren olduğunu göstermiştir. 2011 yılında AB’de (%33) savaşın kimi zaman adalet için gerekli olduğunu düşünenler ile ABD’de (%75) bunu destekleyenler arasında 42 puanlık bir fark görülmektedir (Bakınız Tablo 27). Savaşın kimi zaman gerekli olduğunu destekleyen %64’lük çoğunluğu ile Birleşik Krallık, AB’nin geri kalan ülkelerinden ABD’ye benzeyen tek Avrupa ülkesi olmuştur. Avrupalıların çoğu (%47) ve Amerikalıların çoğunluğu Ancak tüm bu farklılıklara rağmen konu savaşın gerek- (%54) askeri güç kullanımını desteklemiştir. Türkiye (%50), çelendirilmesi olduğunda, AB ve ABD görüşlerinin Almanya (%50), Birleşik Krallık (%46) ve Polonya (%41) bu yakınlaştığı bazı güvenlik politikaları mevcuttur. Daha şartlar altında askeri harekat yapılmasındansa nükleer güç önce bahsedildiği gibi bu sene ilk kez AB ve ABD’de yanıt olarak İran’ı kabul edeceğini belirten çoğunlukların veya verenlerin %66’sı Afganistan’daki birliklerin azaltılmasını yanıt verenlerin çoğunun görüldüğü ülkeler olmuştur. veya tamamen çekilmesini istemektedir. İran’ın nükleer silahlar edinmesine izin verme veya askeri harekat seçe- GÜÇ KULLANIMI: ATLANTİK’İN İKİ YAKASINDA TEORİDE BÖLÜNME, POLİTİKADA KESİŞME Uzun yıllar boyu güç kullanımı konusunda Avrupa ve ABD aynı fikirde olmamışlardır. Tekrarlanan araştırmalar değer- nekleri sunulduğunda ise askeri harekatı tercih eden AB vatandaşları (%47) ve Amerikalılar (%54) arasında sadece yedi puanlık bir fark mevcuttur. Takip eden bölümde tartışılacak olan Libya’daki uluslararası müdahalenin onaylanması T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 27 Tablo 27: Kimi Zaman Adalet İçin Savaş Gereklidir 100 90 84 80 78 70 78 Türkiye AB ABD 82 74 77 74 75 71 Yüzde 60 50 40 47 49 42 48 36 41 30 35 35 33 34 29 20 32 27 23 27 10 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 S34.2 noktasında dahi, AB ve ABD kamuoyu pek çok durumda kullanılamayacağı hakkında çok farklı görüşler olmasına dikkat çekecek kadar benzer görüşlere sahiptir. Bu bulgular rağmen, gerçek güvenlik konularıyla başbaşa kaldıklarında göstermektedir ki Amerikalılar ve Avrupalılar arasında ortak bir bakış açısını paylaşabilmektedirler. soyut anlamda savaşın adaleti elde etmek için kullanılıp 28 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Bölüm Beş: Libya ve Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Transatlantik Rol T üm dünyada beklenmedik şekilde 2010 yılının yönelik şiddet dolu çabalarla karşılaşılmıştır. Libya’da sivil kışında ortaya çıkan olaylar zinciri, Orta Doğu’dan halka yönelik şiddet dolu bu saldırılar Birleşmiş Milletler Kuzey Afrika’ya kadar siyasi görünümde önemli ölçüde Güvenlik Konseyi’nin sivilleri korumak için güç kullanımını değişikliklere yol açan bir dizi protesto ve ayaklanmayı onaylayan bir karar almasına neden olmuştur. Bunu takiben beraberinde getirmiştir. Bu araştırmanın yapıldığı Mayıs uluslararası bir koalisyon müdahalede bulunmuş, bu araş- ayında, Arap Baharı çoktan esaslı hükümet değişikleriyle tırmanın verilerinin alındığı zamanlarda Albay Muammer sonuçlanmıştı. Tunus ve Mısır’daki otokratik liderler Kaddafi hükümeti görevinden uzaklaştırılmıştır. görece barışçıl müdahalelerle uzaklaştırılmış, Cezayir, ABD ve AB’nin bölgede hızla değişen koşullara yanıt Ürdün ve Fas’ta protestolar anlamlı demokratik reformlar vermesiyle, araştırma bu müdahalenin başarı beklentile- için söz verilmesini sağlamıştır. Bahreyn, Suriye, Libya ve rine, uygun ABD ve AB katılım düzeyine ve transatlantik Yemen’deki protestolarda ayaklanmaların bastırılmasına Tablo 28: Uluslararası Güçlerin Libya Müdahalesine Destek 80 70 69 65 60 59 58 57 54 53 48 47 46 40 39 37 35 30 30 23 20 on ya * Sl ov ak ya * Tü rk iye Po l an ya * m an ya Al an ist Ro m Bu lg ar İta lya 12 AB lık Bi rle şik Kr al ny a pa iz* İs te k D ns a Po r Fr a AB a Ho lla nd 0 ve ç 10 İs Yüzde 50 *NATO üyesi olmalarına rağmen bu ülkeler Libya’daki askeri operasyonlara katılmamışlardır. S39 T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 29 ortaklar için en iyi politika seçeneklerine dair farklı görüşler ülkeler olmuştur. NATO’nun operasyonun kontrolünü tespit etmiştir. üstlenmesinden sonra askeri olarak katkıda bulunmaya başlayan İsveç (%69) ve Hollanda (%65) uluslararası güçlerin Libya’ya müdahalesini en fazla onaylayan ülkelerdir. LİBYA’YA DAİR AB ONAYI BÖLÜNMÜŞTÜR Askeri düzeyde katılımına rağmen Türkiye’de uluslararası 19 Mart tarihinde NATO, Kaddafi’nin askeri kuvvetlerinin müdahaleye dair en düşük destek düzeyi gözlenmiştir. Yanıt isyanı bastırmak amacıyla çok sayıda sivili öldürmesini verenlerin sadece %23’ü müdahaleyi onaylarken, %64 des- engellemek amacıyla Libya’ya hava saldırısını başlatmıştır. tek vermemiştir. Araştırmanın yapıldığı tüm ülkeler içinde Bu saldırıdan iki ay sonra gerçekleştirlen bu araştırma, sadece Almanya, Polonya, Slovakya ve Portekiz, NATO Amerikalıların ciddi bir çoğunluğunun (%59) uluslara- üyeliklerinden ayrı olarak Libya müdahalesine askeri açıdan rası güçlerin Libya’ya askeri müdahalesini desteklediğini doğrudan katkıda bulunmamışlardır. %57 ile Portekiz hariç göstermiştir. Bu destek Cumhuriyetçiler, Demokratlar ve tüm bu ülkelerde destek de az olmuştur: Almanya (%37), Bağımsızlar arasında da aynı düzeyde olmuştur. Polonya (%35) ve Slovakya (%30). AB’de yanıt verenlerin ortalama olarak %48’i onaylayarak, %47’si onaylamayarak müdahaleye dair eşit düzeyde bölün- LİBYA İLE İLGİLİ İYİMSERLİK DÜZEYİ DÜŞÜK müş görüşlere sahip olmalarına rağmen, ülkeler arasında Libya’da uluslararası müdahaleye yönelik ABD desteği yük- kamuoyu görüşlerinde çok büyük farklar göze çarpmak- sek düzeyde seyretmesine rağmen, ABD’de yanıt verenler tadır (Bakınız Tablo 28). İşin en başından itibaren askeri Libya’da durumun istikrara kavuşacağını düşünenler (%46) müdahaleye öncülük eden ABD (%59), Fransa (%58) ve ve bu konuda kötümser olanlar (%48) olmak üzere eşit Birleşik Krallık (%53) çabalara çoğunluğun destek verdiği şekilde ikiye bölünmüştür. AB’de yanıt verenler (%39) daha Tablo 29: Libya’daki Durumun İstikrara Kavuşması Konusunda İyimser 60 59 50 47 46 46 44 Yüzde 40 40 39 39 39 36 35 34 30 30 30 24 20 ov ak ya Sl an ya m ye Al rk i Tü ar ist an Ho lla nd a Po lo ny a Po rte ki z İs pa ny a 12 lg AB 30 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Bu a ns Fr a an ya lık Ro m Kr al D Bi rle şik AB lya İta İs 0 ve ç 10 S13.2 Tablo 30: Libya’da Müdahale Seçeneklerine Yönelik Destek 100 Sivilleri Korumak İçin Müdahale Kaddafi’ye karşı savaşan isyancılara yardım edecek askeri danışmanların yollanması Albay Kaddafi’nin Görevden Alınması Kaddafi’ye karşı savaşan isyancılara silah ve askeri malzeme yollanması 90 80 Yüzde 70 60 77 Kaddafi’ye karşı savaşan isyancılara destek birliklerinin yollanması 74 68 66 59 50 54 54 54 49 40 37 30 31 34 32 31 25 20 10 0 ABD AB12 Türkiye S40.1-40.5 da az iyimserdir (Bakınız Tablo 29). Aslında İsveç (%59) (%54) Kaddafi’ye muhalefet eden isyancılara yardım edecek Libya’da istikrarın sağlanacağına açık bir çoğunluğun inan- askeri danışmanların yollanmasını da desteklemektedir. dığı, araştırmada yer alan tek ülke olmuştur. AB VE ABD LİBYA’DA EN İYİ POLİTİKA SEÇENEKLERİ KONUSUNDA MUTABIK ABD ve AB’de yanıt verenler Libya’daki uluslararası askeri müdahale konusunda farklı düzeyde destek vermelerine rağmen, Atlantik’in iki yakasında yanıt verenler Libya devriminin en iyi nasıl destekleneceği konusunda görece benzer görüşlere sahiptirler (Bakınız Tablo 30). ABD’de yanıt veren neredeyse dört kişiden üçü (%77) ve AB’de yanıt verenlerin %74’ü sivilleri korumak için müdahaleyi desteklemektedir. Bu soruyla ilgili olarak ülkelerde ayrılıklar göze çarpsa da, her ülkede güçlü çoğunluk sivillerin korunması için müdahaleyi onaylamıştır. ABD’de (%66), AB’de (%68) ve Türkiye’de (%54) çoğunluk Albay Kaddafi’nin görevden uzaklaştırılmasını da desteklemektedir. Son olarak, Amerikalıların (%59) ve AB’de yaşayanların çoğunluğu Ancak yanıt verenlere kendi ülkelerinin birliklerinin isyancılara yardım için gönderilmesi sorulduğunda destek ABD’de %31’e, AB’de %32’ye inmiştir. Bu seçeneği çoğunluğun desteklediği ülkeler sadece Hollanda (%57) ve Fransa (%56) olmuştur. Slovakya (%14), Bulgaristan (%15), Romanya (%16), Almanya (%18) ve Polonya (%21) bu seçeneği en az destekleyenler olmuşlardır. Hem AB’de hem de ABD’de yanıt verenler arasında Libya’da isyancılara yardım etmek için kendi ülkelerinin birliklerini göndermektense, uluslararası güçlerin müdahalesini destekleyenler daha fazla olmuştur. ABD’de yanıt verenlerin %59’u uluslararası güçlerin müdahalesini onaylarken sadece %31’i ABD kuvvetlerinin Libya’ya gönderilmesine destek vermiştir. Aynı şekilde AB’de yanıt verenlerin %48’i uluslararası müdahaleye destek verirken, sadece %32’si Kaddafi’ye karşı koyan isyancılara destek için kendi ülkelerinin birliklerinin gönderilmesine olumlu yaklaşmıştır. T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 31 DEMOKRASİNİN TEŞVİK EDİLMESİNDE ATALANTİK’İN da hızlanarak %37 ile devam etmiş, 2011’de bu düzeyde İKİ YAKASINDA GÖRÜŞ AYRILIĞI kalmıştır (Bakınız Tablo 31). Arap Baharının Orta Doğu’da ve Kuzey Afrika’da daha fazla demokrasi beklentisini gündeme getirmesiyle, 2011 araştırması bu geçişe yönelik ABD ve AB desteğini de değerlendirmeye çalışmıştır. 2005 yılının Transatlantik Eğilimler araştırmasında yanıt verenlerin görüşlerinin Irak savaşından etkilenip etkilenmediğini tespit edebilmek amacıyla ilk kez demokrasinin teşvik edilmesiyle ilgili soru sorulduğunda, araştırmanın yapıldığı dokuz AB ülkesinde dört yanıt verenden üçü (%74) demokrasinin diğer ülkelerde inşa edilmesinde AB’nin rolü olması gerektiğini belirtmiştir. Bu dönemde ABD’de yanıt verenlerin %52’si ABD’nin böyle bir rol üstlenmesi görüşünü paylaşmıştır. Bu soruyla ilgili AB görüşü yıllar içinde çok az değişiklik göstermiştir. 2011’de AB’de yanıt verenlerin %69’u AB’nin diğer ülkelerde demokrasiyi desteklemesini onaylamaktadır. Ancak ABD’lilerin demokrasinin desteklenmesine dair görüşlerinde 2006’da görülen düşüş (%45) 2007’de daha ORTA DOĞU VE KUZEY AFRİKA’DA DEMOKRASİNİN TEŞVİK EDİLMESİNDE ROLLERİ OLDUĞUNA EN AZ İNANANLAR AMERİKALILAR VE TÜRKLER Genel olarak demokrasinin teşvik edilmesine dair görüşleri alındıktan sonra, yanıt verenlerden Orta Doğu veya Kuzey Afrika’daki gibi durumlarda demokrasinin sağlanmasının Amerika Birleşik Devletleri’nin mi yoksa AB’nin mi işi olması gerektiği sorulmuştur. Dikkati çeken odur ki Arap Baharı’ndan söz edilmesi görüşlerde fazla bir değişikliğe neden olmamıştır. Çoğu ülkede yanıt verenler, belirli olarak Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya yönelik çabalardansa, genel anlamda demokrasinin sağlanması konusunda ya az farkla ya da eşit oranda destekleyici olmuşlardır (Bakınız Tablo 32). AB’de yanıt verenlerin çoğu (%64) Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ki gibi durumlarda demokrasinin desteklenmesinde Tablo 31: Başka Ülkelerde Demokrasinin Kurulmasında ABD/AB Rol Almalı 80 74 70 71 71 70 69 60 Yüzde 50 52 45 40 37 38 37 30 20 AB 10 ABD 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 S19 32 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Tablo 32: ABD/AB’nin Demokrasinin Kurulmasında Rolü: Genele Karşın Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da Demokrasinin Kurulması 100 AB/ABD’nin demokrasinin kurulmasında rolü (genel olarak) 90 85 80 83 76 75 76 70 75 70 75 73 70 70 68 68 70 69 64 62 60 Yüzde ABD/AB’nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da demokrasinin kurulmasında rolü 62 58 58 53 50 50 49 45 43 40 43 38 37 30 20 D AB lık al Kr Bi rle şik an ya ya Ro m ov ak ist ar lg Bu Sl an a nd lla 12 Ho AB on ya a Po l ns Fr a an ya m lya Al İta ve ç İs ny a pa İs Po r te k 0 iz 10 S19, Q36 AB’nin rol oynaması gerektiğine inanmaktadır. Üç kişide ASKERİ MÜDAHALE HARİÇ DEMOKRASİYİ birinden azı AB’nin tamamen bu işin dışında kalmasını DESTEKLEME MEKANİZMALARI TERCİH EDİLİYOR istemektedir (%29). ABD’de %43 demokrasinin bölgede Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da AB/ABD/Türkiye demokra- teşvik edilmesini desteklerken, %50 ABD’nin tamamen bu sinin desteklenmesine destek olsun şeklinde yanıt verenlere işin dışında kalması gerektiğini savunmaktadır. neyin yapılması gerektiği sorulmuştur. Tablo 34’te görüldüğü gibi demokrasinin kurulmasında destek verilmesini Türklerin çoğunluğu (%44) Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da isteyenler siyasi partilere yardım, sivil toplum gruplarına demokrasinin teşvik edilmesinde Türkiye’nin rolü olduğunu destek, seçimlerin izlenmesi ve kalkınma için ekonomik söylerken, %35’i ise Türkiye’nin böylesi etkinliklere karış- yardım sağlanması konularında çok isteklidir. Ancak masına taraftar değildir. demokratik olmayan hükümetlerin görevden uzaklaştırılması için askeri kuvvetlerin yollanması sorulduğunda BAZI ÜLKELER DEMOKRASİ İÇİN HAZIR bu destek hem AB’de hem de ABD’de çok ciddi düşüş GÖRÜNMÜYOR göstermiştir. Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da AB/ABD/Türkiye demokrasinin desteklenmesine karışmasın şeklinde yanıt verenlere İSTİKRARSIZLIK KORKUSU DEMOKRASİYE DESTEĞİ bunun nedeni ile ilgili takip eden sorular sorulduğunda DEĞİŞTİRMİYOR Tablo 33’de görülebileceği şekilde, bu işin dışında kalınma- Yanıt verenlere demokrasi ile istikrarsızlık arasındaki sını isteyenlerin çoğunun bazı ülkelerin demokrasiye hazır potansiyel değiş tokuş sorulduğunda, AB’de yanıt verenlerin olmadıklarına inandıkları tespit edilmiştir. büyük çoğunluğu (%61) bir dönem istikrarsızlığa neden T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 33 Tablo 33: İşin Dışında Kalmalı Çünkü...* 90 Bazı ülkeler demokrasi için hazır değiller 80 79 70 Diğer ülkelere demokrasi ihracı mümkün değildir 72 65 60 Yüzde Çıkarlarımıza aykırı hükümetler başa geçebilirler 61 58 64 58 57 50 58 40 43 30 20 10 0 ABD AB 11 Türkiye S37.1-37.3 *Bu soru sadece ABD/AB/Türkiye demokrasinin desteklenmesine yardım etmeli diyenlere sorulmuştur. Tablo 34: Orta Doğu ve Kuzey Afrika Gibi Durumlarda Ülkeye Destek için Çeşitli Seçenekler Yeni demokrasilerde seçimlerin izlenmesine yardım 100 Ticaret odaları ve insan hakları dernekleri gibi siyasi olmayan gruplara yardım Siyasi parti ve liderlere yardım Ekonomik kalkınmaya yardım 80 85 82 Yüzde 77 60 82 Demokratik olmayan hükümetleri saf dışı bırakmak için askeri güç yollanması 79 72 70 69 64 54 60 52 48 40 39 38 20 0 ABD AB12 *Bu soru sadece ABD/AB/Türkiye demokrasinin desteklenmesine yardım etmeli diyenlere sorulmuştur. 34 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Türkiye S38.1-38.5 Tablo 35: İstikrarsız Dönemlere Neden Olsa da Demokrasinin Teşvik Edilmesi 90 80 83 76 70 75 69 Yüzde 60 61 60 60 58 53 50 50 45 40 41 37 35 32 30 20 an lg ar ist an ya Bu ya Ro m ov ak Sl on ya AB D Po l Tü şik Kr al rk i ye lık a nd lla Bi rle Ho an ya iz Al m te k 12 Po r AB ny a İs pa lya İta a ns Fr a İs 0 ve ç 10 S35 olsa da her zaman demokrasiyi destekleyecekleri şeklinde Bu soruda Bulgaristan (%32), Romanya (%35), Slovakya cevap vermişlerdir (Bakınız Tablo 35). Ancak sadece %27’si (%37) ve Polonya (%41) gibi Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri demokratik olmayan hükümetlerin kabulüyle istikrarın sağ- demokratik olmayan hükümetlere katlanılması demek olsa lanmasını tercih etmiştir. ABD’de yanıt verenler eşit şekilde bile istikrarı tercih etmişlerdir. Öte yandan, İsveçlilerin çok bölünmüştür. %45 demokrsiyi teşvik edeceğini söylerken, büyük çoğunluğu (%83) ile Fransızlar (%76), İtalyanlar %42 istikrarı tercih ettiğini belirtmiştir. Türkler de AB’de (%75) ve İspanyollar (%69) bir süre istikrarsız bir dönem olduğu gibi demokrasiyi teşvik etmenin (%50), demokratik demek olsa dahi demokrasinin teşvik edilmesi taraftarı olmayan hükümetleri destekleyerek istikrarı teşvik etmek- olmuşlardır. ten (%23) daha önemli olduğuna inanmaktadır. T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 35 ARAP-İSRAİL ÇATIŞMASINDA TRANSATLANTİK FARKLILIKLAR Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki şiddetli değişikliklerin İsrail-Filistin çatışmasını nasıl etkileyeceği şu anda belirsiz olmakla beraber araştırma, konunun ele alınışı açısından Atlantik’in iki yakasında açık bir bölünme olduğunu gözler önüne sermiştir. Geçmişte yapılan Transatlantik Eğilimler araştırmalarında olduğu gibi yanıt verenlere Arap –İsrail çatışmasının çözülmesine yönelik çabalardan söz edildiğinde AB ve ABD görüşleri farklı olmuştur. Amerikalıların çoğunluğu (%53), Filistinliler üzerinde İsrail ile yıllardır süren çatışmanın çözülmesi için daha fazla baskı uygulanmasını isterken, beş kişiden biri (%21) İsrail üzerinde daha fazla baskı yapılmasını tercih etmiştir. Cumhuriyetçiler (%71), Demokratlar’a (%49) ve Bağımsızlar’a (%50) kıyasla Filistinliler’e baskı yapılmasını daha çok isteyenler olmuştur. AB’de yanıt verenlerin çoğu (%38) İsrail üzerinde daha fazla baskıyı tercih ederken, sadece %15 Filistin üzerinde daha fazla baskıyı savunmuştur. Türkiye’de çoğunluk (%55) İsrail üzerinde baskı kurulmasını istemiş, sadece %7 Filistin’e baskı yapılmasını dilemiştir. Bu rakamlar Atlantik’in iki yakasında İsrail-Filistin sorunu konusunda keskin bir görüş ayrılığı ortaya koymaktadır. Ancak ABD’de yanıt verenlerin %15’inin, AB’de % 28’inin ve Türkiye’de %24’ün böylesi bir seçenek soruda mevcut olmamasına rağmen iki tarafa da baskı uygulanmaması gerektiğini söylemeleri dikkate değer bir konudur. Bir başka dikkate alınacak konu ise yanıt verenlerin büyük bir bölümünün (ABD’de %12, AB’de %19 ve Türkiye’de %14) bu soruya nasıl yanıt vereceklerini bilememesidir. Sonuç olarak; bu konu ele alındığında Atlantik’in iki yakasındaki tutumlarda hem fark vardır hem de görüşler henüz tam olarak oturmamıştır. Tablo 36: Arap-İsrail Sorununun Çözümünde Kime Baskı Yapılmalı 60 50 53 Filistinlilere baskı yapılmalı İkisine de baskı yapılmalı veya yapılmamalı İsrail’e baskı yapılmalı Bilmiyorum veya cevap vermeyeceğim 55 Yüzde 40 38 30 28 20 10 24 21 19 15 12 15 14 7 0 ABD AB12 Türkiye S18 36 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Bölüm Altı: Türkiye’de Devamlılık ve Değişim T ürk kamuoyu, 2004 yılında Transatlantik Eğilimler Bu sene Türkler, AB ve NATO ile olan ilişkiler hakkında araştırmasının Türkiye’de yapılmaya başladığı günden biraz daha olumlu yanıtlar vermişlerdir. Bu konularla beri en köklü değişikliklerden bazılarını yaşamaktadır. ilgili Türk tutumu geçen yedi sene boyunca tutarlı şekilde Geçen senenin raporu, Başkan Obama’ya yönelik destek aşağı doğru bir eğri izlemiştir ve geçen senenin sonuçları veya AB katılımının yararları oranının Türk kamuoyunda Türkiye’nin, hem AB hem de ABD ile ilişkilerini geren ciddi bir düşüş yaşadığını ortaya koymuştur. NATO’nun bir dizi uluslararası krizi yansıtan bir sınır noktası ola- ülkenin güvenliği için gerekli olduğunu düşünenlerin yüz- rak görünmektedir. Bunlar arasında Gazze’ye doğru yola desi de geçen sene dibe vururken, Türkiye’nin Orta Doğu çıkan Türk filosuna karşı İsrail’in gerçekleştirdiği baskın, ülkeleri ile işbirliği içinde hareket etmesine inananların yüz- İran’a yaptırım uygulanmasına yönelik Birleşmiş Milletler desi iki katına çıkmıştır. Bunların hepsi dikkate alındığında Güvenlik Kurulu kararına karşı Türkiye’nin tartışmalı Türkler Batı’ya sanki sırtlarını dönmüş ve bunun yerine “Hayır” oyu ve Türkiye’nin Brezilya ile anlaşarak İran’a Orta Doğu’daki komşularına yönelmiş gibi görünmekteydi. nükleer yakıt takasında yardım etmesi de bulunmaktadır. Bu sene böylesi uluslararası krizlerin olmaması sayesinde Tablo 37: AB Üyeliğine Yönelik Türk Tutumu : İyi / Katılım Olası 80 73 Üyelik İyidir 70 Katılım Olası 63 60 54 Yüzde 50 48 40 40 42 48 38 33 30 20 26 26 2007 2008 28 26 10 0 2004 2005 2006 2009 2010 2011 S24a, 24b T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 37 Batı’ya yönelik Türk tutumu yumuşamış görünmektedir. Türkiye’nin AB’ye üye olabileceğini düşünen Türklerin yüz- Ancak bunun normale dönüş mü demek olduğu, yoksa desi (%33) geçen senenin sonuçlarına kıyasla yedi puanlık okun yukarı çıkmaya başladığı ilk yıl mı olduğunu söylemek bir artış göstermiştir, ancak görünen odur ki bu konudaki için henüz erkendir. AB görüşlerinde bir değişiklik yoktur. AB’de Türkiye’nin AB üyeliğinin olası olduğuna inananların yüzdesi bu sene TÜRKİYE AB ÜYELİĞİNE DAHA OLUMLU BAKIYOR 2011 verileri bazı bakımlardan daha Avrupa dostu bir Türk kamuoyu ortaya koymuştur ancak aynı zamanda %53 olarak tespit edilmiştir. Romenler ve İsveçliler (%66) ve ayrıca İngilizler (%65) ile Hollandalılar (%60) Türkiye’nin AB’ye gireceğine en çok inananlar olmuşlardır. Türkiye’nin Orta Doğu’daki komşularıyla da işbirliği yapma isteğini göstermiştir. Bu sene Türkiye’nin AB üyeliğinin TÜRKİYE’NİN AB ÜYELİĞİ: AZ YARAR BEKLENMEKTE iyi olacağına inanan Türklerin yüzdesinde 10 puanlık bir AB kamuoyu, Türkiye’nin AB üyeliğine tamamen karşı artış görülmüştür (%48). Yıllar boyunca Türk kamuoyu bu değildir ancak pek çok kişi Türkiye’nin üyeliğinin yarar- konuda aşağıya giden bir eğilim sergilemiştir ancak bu oran, ları konusunda kötümserdir veya fikir ayrılıkları vardır. 2006’dan beri Türkiye’nin AB üyeliğine yönelik desteğin en Ortalama olarak, AB’de yanıt verenlerin çoğu (%48) ve yüksek olduğu noktalardan biridir (Bakınız Tablo 37). ABD’de çoğunluk (%54) Türkiye’nin AB üyeliğinin Orta AB’de araştırmaya katılanların çoğu, aynen 2010 yılında olduğu gibi, Türkiye’nin AB üyeliğinin ne iyi ne de kötü olacağını düşünmektedir (%39). Yanıt verenlerin geri kalanı, Türkiye’nin üyeliğinin kötü olacağını (%29) ve iyi olacağını (%26) düşünenler olmak üzere eşit şekilde bölünmüştür. Romanyalılar (%48), Türkiye’nin AB üyeliğinin iyi olacağına en çok inananlar olurken, Fransızlar (%45) ve Almanlar (%40) Türkiye’nin AB üyeliğinin kötü olacağını düşünmektedir. Doğu’da barış ve istikrarı teşvik etmeye katkıda bulunacağına inanmaktadır. Ancak bu görüş tüm ülkeler tarafından paylaşılmamaktadır. Fransa’da (%59) ve Hollanda’da (%51) çoğunluk, Slovakya’da da yanıt verenlerin çoğu (%46) buna katılmamaktadır. TÜRKLER, AB VATANDAŞLARINA GÖRE KATILIMIN EKONOMİK YARARLARINA DAHA FAZLA İNANIYOR Araştırmanın yapıldığı oniki AB ülkesinde araştırmaya katılanların yarısı Türkiye’nin AB üyeliğinin AB için ekonomik açıdan iyi olacağına katılmazken, %39 ekonomik olarak yararlı olacağını savunmaktadır. Fransızlar (%63), İsveçliler Tablo 38: Türkiye’nin AB Üyeliği : İyi/Olası 60 50 (%62), Almanlar (%58), İspanyollar (%55) ve Hollandalılar (%54) Türkiye’nin AB üyeliğinin AB ekonomisini olumsuz etkileyeceğine en çok inananlar olmuşlardır. Öte yandan, Türklerin çoğunluğu (%55) AB üyeliğinin Türk ekonomisi AB’ye Katılımı Olası 53 Üyelik İyi 48 40 için iyi olacağını düşünmektedir. İSLAM, YOKSULLUK VEYA NÜFUS TÜRKİYE’NİN AB ENTEGRASYONU İÇİN ENGEL OLARAK Yüzde GÖRÜLMEMEKTEDİR 33 30 Araştırmanın yapıldığı AB ülkelerinde yaşayanların çoğunluğu (%56) – İsveç’te %66, Birleşik Krallık’ta %65, İspanya’da 26 %64 ve Almanya’da %62 ile güçlü çoğunlukla - Türkiye’nin 20 baskın Müslüman nüfusunun Türkiye’yi AB dışında tutmak için yeterli bir neden olduğuna inanmamaktadır (Bakınız 10 0 Tablo 39). Bulgarların çoğunluğu (%58) ve Polonyalılar (%46) ve Slovaklar (%48) arasında yanıt verenlerin çoğu, AB12 Türkiye nüfusun çoğunluğunun Müslüman olduğu bir ülkenin S24a, 24b 38 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Tablo 39: Türkiye’nin AB Üyeliğine Yönelik Tutumlar 60 50 Türkiye 55 51 AB12 48 Yüzde 40 39 36 30 35 32 32 27 20 22 10 0 Türkiye’nin üyeliği Orta Doğu’da barış ve istikrara yardımcı olacaktır Türkiye’nin Nüfusunun çoğunluğu AB’ye üyeliği Müslüman olan entegre AB/Türkiye olabilmek için Türkiye, için ekonomik AB’ye ait değildir Türkiye çok açıdan iyi olur yoksul AB’ye entegre olabilmek için Türkiye’nin nüfusu çok büyük S25.1-.5 üyeliğinin sorun olabileceğini düşünmektedir. Türklerin Eğilimler’de sorulduğunda Türklerin %36’sı ülkelerinin üçte birinden biraz fazlası (%36), nüfusun çoğunluğunun AB’ye girmek için çok yoksul olduğunu belirtmişlerdir. Müslüman olması nedeniyle AB’ye ait olmadığını savunmaktadır. Ancak bu rakam 2005 yılında daha yüksek idi. 2005’te Türklerin %43’ü, nüfusunun çoğunluğu Müslüman AB’de yanıt veren on kişinin üçünden azı (%27),Türkiye nüfusunun AB’ye katılmak için çok kalabalık olduğuna olduğu için Türkiye’nin AB’ye ait olmadığını belirtmişlerdir. inanmaktadır. %61 ise bunu bir sorun olarak görmemekte- AB’de araştırmaya katılan üç kişiden biri (%32) Türkiye’nin için çok fazla nüfusa sahip olduğunu düşünmektedir. AB’ye entegre olmak için çok yoksul olduğunu vurgularken, %58 Türkiye’nin yoksulluğunun katılıma engel olmadığını söylemiştir. Bulgarlar (%19) ve Romenler (%13) yoksulluğun Türkiye’nin AB üyeliğine engel olduğuna en az inanlar olmuştur. Bu iki ülkenin kişi başına GSYİH düzeyleri dir.Türklerin neredeyse üçte biri (%32) ülkenin AB üyeliği Göreceli olarak ABD’de (%26), Türkiye’de (%22) veya oniki AB ülkesinde (%19) yanıt verenlerin azı Türkiye’nin AB üyeliğinin gecikmesi durumunda ülkenin AB’den uzaklaşmasından endişe duymaktadır. Türkiye ile benzerlik göstermektedir. Beş Türkten sadece biri (%22) Türkiye’nin çok yoksul olması nedeniyle AB’ye TÜRKİYE, PEK DE YALNIZ OLMAYAN KURT entegre olamayacağına inanmaktadır. Belki de bu, son Ülkenin komşularıyla olumlu ilişkiler kurmasını teşvik eden yıllarda Türkiye’nin yaşadığı parlak büyümeden kaynaklanmaktadır. Bu soru en son 2005 yılında Transatlantik son zamanlardaki Türk Dış Politikası, Türk kamuoyunun görüşleri ile aynı doğrultudadır. Beş Türkten biri (%20) uluslararası konularda Türkiye’nin Orta Doğu ülkeleriyle T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 | 39 yakın işbirliği içinde hareket etmesini istemektedir. Bu nitelendirmektedir. Türklerin %42’si, Türkiye’nin Orta rakam 2010 yılındaki rakamı tekrar eder niteliktedir. Doğu’daki komşularının Türkiye’nin güvenlik çıkarları açısından AB ülkelerinden daha önemli olduğunu Ancak, Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkeleriyle ittifak yapması savunmaktadır. gerektiğine inananların yüzdesi geçen seneye göre altı puan artarak %19 olmuştur. Yanıt veren Türklerin çoğu (%27) TÜRKİYE–ABD İLŞKİLERİ SOĞUYOR ülkenin yalnız hareket etmesini savunurken, geçen seneye Bu sene Türkler AB ve NATO hakkında daha olumlu görüş- göre bu rakamda bir gerileme görülmüştür (2010’da %34). ler taşımalarına ve AB’de yanıt verenlerin de Türkiye’ye Görece daha az Türk, Türkiye’nin Rusya (%9) veya ABD karşı daha olumlu tutumlara sahip görünmelerine rağmen, (%8) ile yakın işbirliği yapmasını istemektedir. Türkiye’nin Amerikalılar tarafından beğenilirliği sekiz puan düşmüş, Türkiye hakkında olumlu görüşü olanların yüzdesi TÜRKİYE’NİN ORTA DOĞU’DAKİ KOMŞULARI 42 olmuştur. Türkiye’nin AB üyeliğini iyi olarak nitelendiren EKONOMİ VE GÜVENLİK AÇISINDAN DAHA HAYATİ Amerikalıların yüzdesinde de yedi yüzde puanlık bir azalma GÖRÜNMEKTEDİR görülmüştür (%34). Yanıt veren Türklerin çoğu (%34), Bu yılın araştırmasında daha fazla Türk’ün AB’ye katılımın Amerika Birleşik Devletleri ile Türkiye arasındaki mevcut yararlarını kabul ettiği anlaşılmasına karşın ve uluslararası ilişkileri kötü olarak değerlendirirken, %28 bağların karışık konularda AB ülkeleri ile en yakın işbirliğine gidilmesini olduğunu, %27 ise iyi olduğunu söylemektedir. Türklerin destekleyenlerin yüzdesinde artış olmasına rağmen, yanıt %62’si, Amerika’ya olumsuz duygular beslemektedir. Ancak veren Türklerin çoğu (%43) Orta Doğu’daki komşularını Amerikan karşıtlığının yoğunluğu bu sene bir şekilde hafif- Türkiye’nin ekonomik çıkarları açısından Avrupa Birliği lemiştir. 2010 verilerine kıyasla 11 yüzde puanlık bir düşüşle ülkelerinden daha önemli görmektedir. Hala önemli sayıda bu sene Türklerin sadece %38’i ABD’ye dair çok olumsuz kişi de (üç kişiden biri - %33) AB’yi daha önemli olarak Tablo 40: Türkiye En Yakın Kiminle İş Birliği Yapmalı 50 Onaylayan Yüzde 40 30 görüş bildirmişlerdir. 43 2009 34 2011 2010 27 22 20 20 20 19 13 10 11 10 9 3 0 Türkiye yalnız hareket etmeli Orda Doğu Ülkeleri Avrupa Birliği Ülkeleri 5 Rusya 7 9 4 [Tümü] 6 8 ABD S27 40 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 1 1 Araştırma Yöntemi A raştırma anketi TNS Opinion tarafından, Bulgaristan, Geçen senelerin raporlarıyla tutarlılığı sağlayabilmek üzere Polonya, Slovakya ve Türkiye haricinde (bu ülkelerde eğilim verileri için ortalamalar, her bir ülkedeki erişkin telefon penetrasyonu daha düşük olduğundan yüz yüze nüfun büyüklüğüne bağlı olarak ağırlıklandırılmıştır. 2010 görüşmeler yapılmıştır) tüm ülkelerde Bilgisayar Destekli yılından itibaren sorulan yeni sorular için sonuçlar, örnekle- Telefon Mülakatı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. min nüfusun yaş, cinsiyet ve eğitim gibi karakteristiklere Her bir ülkede, rastgele seçilen 18 yaş ve üstü yaklaşık 1000 erkek ve kadın ile görüşme yapılmıştır. Görüşmeler, 25 Mayıs ile 17 Haziran 2011 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. uyumlu olması için yine ağırlıklandırılmıştır1. Avrupa Ortalamalarına Dair Notlar: Zaman içerisinde araştırmaya yeni Avrupa ülkeleri dahil edilmiştir. Yeni ülkelerin eklenmesi Avrupa çapındaki Araştırmanın yapıldığı 14 ülkenin her birindeki ulusal örnekleme dayalı sonuçların %95 oranında güvenilir olduğu ve örnekleme ve rastgele hatalara bağlı hata payının artı eksi %3 yüzde puanı olduğu söylenebilir. AB örnekleminin toplamına dayanan sonuçlar için ise hata marjı, artı/eksi % 1 yüzde puanıdır. Örneklemeye bağlı hataların yanında, soruların yazılış tarzı ve araştırmanın gerçekleştirilmesinde ortaya çıkan fiili zorluklar da sonuçlar açısından hataya veya sapmaya neden olabilir. ortalamaları değiştirmişse de, istatistiksel açıdan önemli bir değişiklik yaratmamıştır. Bu nedenle, sunumun daha kolay olabilmesi için çok sayıda farklı ortalamalar tek bir ortalamanın parçasıymış gibi değerlendirilmiştir. Daha önceki yıllara ait ortalamalar belirtildiğinde, 2002-2003 için AB7, 2004-2006 için AB9, 2007-2010 için AB11 ve 2011 için AB12 kullanılmıştır. Daha fazla bilgi için lütfen aşağıdaki tabloya bakınız. Araştırma yöntemine dair daha detaylı bilgiye www.transatlantictrends.org adresinden ulaşabilirsiniz. YIL KAPSAM AVRUPA KAPSAMI 2002 ABD + E6 Fransa, Almanya, Italya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık 2003 ABD + E7 Fransa, Almanya, Italya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz ABD + E10 Fransa, Almanya, Italya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz, Türkiye, Slovakya, İspanya ABD + E12 Fransa, Almanya, Italya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz, Türkiye, Slovakya, İspanya, Bulgaristan, Romanya ABD + E13 Fransa, Almanya, Italya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz, Türkiye, Slovakya, İspanya, Bulgaristan, Romanya, İsveç 2004–2005 2006–2010 2011 AVRUPA ORTALAMALARI TABLOSU AB7 2002–2003 İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, Italya, Polonya ve Portekiz AB9 2004-2006 AB7 ile aynı + Slovakya ve İspanya AB11 2007–2010 AB9 ile aynı + Bulgaristan ve Romanya AB12 2011 AB11 ile aynı + İsveç 1 2010 yılından önce sorulan eğilim soruları: (S1a, 1b, 3, 7.1, 7.2, 8, 9, 10a, 13.1, 14a, 17, 19, 22, 23, 24a, 24b, 27, 33, 34) 2010 yılından itibaren sorulan yeni sorular: S2, 4, 5, 6, 7.3, 7.4, 7.5, 7.6, 7.7, 7.8, 7.9, 10b, 11, 12a, 12b, 13.2, 14b, 15, 16, 18, 20a, 20b, 25, 26a, 26b, 28a, 28b, 29, 31, 32, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41 www.transatlantictrends.org Marshall Fonu (GMF) ve Compagnia di San Paolo’nun ortak bir projesidir ve Luso-Americana Vakfı, BBVA Vakfı, Communitas Vakfı ve İsveç Dışişleri Bakanlığı tarafından desteklenmiştir
