IS-‐MP: Kısa Dönem Makroekonomik Model

IS-­‐MP: Kısa Dönem Makroekonomik Model 13.10.2014 Bilgin Bari Toplam Talep Keynes (1936), The General Theory of Employment, Interest and Money Toplam Talep: Ekonomide talep edilen çıkMnın toplam miktarı. Kısa dönemde toplam çıkMdaki değişmeler toplam talepteki değişmeler taraPndan belirlenir. IS Eğrisi •  Toplam talebi anlamak için IS eğrisini bilmeliyiz. •  IS eğrisi, mal piyasasının dengede olduğu durumlarda, reel faiz oranı ve toplam çıkM arasındaki ilişkiyi gösterir. •  Planlanan harcamalar: YurWçinde üreWlen mal ve hizmetlere yapılan toplam harcama •  Planlanan harcamalar=Toplam talep Y
pe
= C + I + G + NX
IS Eğrisi •  TükeWm Harcamaları (C) C = C + ( mpc × Y D ) − cr
C = otonom tükeWm harcamaları mpc = marjinal tükeWm eğilimi YD = harcanabilir gelir (Y-­‐D) c = sabit parametre(reel faiz oranındaki (r) değişmelere tükeWmin tepkisi IS Eğrisi •  Planlanan YaMrım Harcamaları (I) I = I − dr
I = sabit yaMrımlar d = sabit parametre (yaMrımların faiz oranındaki değişmelere tepkisini gösterir) IS Eğrisi •  Kamu Harcamaları ve Vergiler (G) Kamu harcamaları : G = G Vergiler : T = T vergiler harcanabilir geliri etkiler (Y-­‐T) IS Eğrisi •  Net İhracat (NX) NX = NX − xr
NX = otonom net ihracat x = sabit parametre (net ihracaMn faiz oranındaki değişmelere tepkisini gösterir) * faiz oranı net ihracaM (ihracat ve ithalaM) döviz kuru aracılığıyla etkiler * döviz kurunu etkileyen faktör faiz oranıdır. Mal Piyasasında Denge Y =Y
pe
üreWlen toplam çıkM = toplam planlanan harcama Y = C + I + G + NX
Y = C + mpc × Y − T − cr + I − dr + G + NX − xr
Y = C + I + G + NX − mpc × T + mpc × Y − c + d + x r
Y − mpc × Y
(
)
(
)
Y (1 − mpc ) = C + I + G + NX − mpc × T − ( c + d + x ) r
1
c +d +x
Y = ⎡⎣C + I + G + NX − mpc × T ⎤⎦ ×
−
r
1 − mpc 1 − mpc
!#######"#######$ !#"#$
1
2
Mal Piyasasında Denge 1
c +d +x
⎡
⎤
Y = ⎣C + I + G + NX − mpc × T ⎦ ×
−
r
1 − mpc 1 − mpc
!#######"#######$ !#"#$
1
2
•  bu eşitlik mal piyasası dengede olduğu zaman toplam çıkMnın nasıl belirlendiğini gösterir •  mal piyasasının dengede olduğu durumlarda toplam çıkM ve reel faiz oranı arasında ters yönlü ilişki vardır. •  Eşitliğin 1. kısmı IS eğrisindeki değişimleri açıklar (faiz oranının değişmediği) •  Eşitliğin 2. kısmı IS eğrisi üzerinde faiz oranına bağlı değişimleri açıklar. Mal Piyasasında Denge Para PoliWkası ve Toplam Talep •  Merkez bankasının birincil poliWka aracı kısa vadeli faiz oranıdır. •  Bu faiz oranı bankalararası para piyasasında gerçekleşen işlemlerde kullanılan gecelik faiz oranıdır. •  Nominal olarak ifade edilen bu faiz oranını reel faiz oranı olarak yazarsak r = i −π
e
•  Nominal faiz oranı değişWğinde reel faiz oranı da değişecekWr (gerçekleşen ve beklenen enflasyon kısa dönemde değişmediği müddetçe) Para PoliWkası ve Toplam Talep •  Kısa dönemde fiyatlar yapışkandır. •  Kısa dönemde, merkez bankası faiz oranını değişWrdiğinde reel faiz oranını değişWrmiş olacakMr. •  Uzun dönemde ise fiyatlar esnek olduğu için faiz oranları arasındaki ilişki farklılaşır. •  Uzun dönemde, reel faiz oranı tasarruf ve yaMrım arasındaki etkileşim taraPndan belirlenir. MP Eğrisi •  MP eğrisi, merkez bankası taraPndan belirlenen faiz oranı ve enflasyon oranı arasındaki ilişkiyi gösterir. r = r + λπ
r = parasal otorite taraPndan belirlenen otonom bileşen λ = faiz oranının enflasyon oranına tepkisi MP Eğrisi MP Eğrisi •  MP eğrisi’nin poziWf eğime sahip olmasının nedeni : fiyat isWkrarı amacı ile hareket eden merkez bankası Taylor prensibi’ni izler. •  Taylor Prensibi : -­‐ faiz oranı, beklenen enflasyondaki arMştan daha fazla arMrılır. •  MP eğrisinin yer değişWrmesi para poliWkası duruşundaki değişimi gösterir (genişleWci ya da daralMcı) •  Neden enflasyon arMnca faiz oranı da arMrılmalıdır? AD Eğrisi •  MP Eğrisi : Enflasyondaki değişimlere merkez bankasının faiz değişimleri ile nasıl tepki verdiğini gösterir. •  IS Eğrisi : Faiz oranındaki değişimlerin denge çıkM düzeyi üzerindeki etkisini gösterir. •  AD Eğrisi : talep edilen toplam çıkM düzeyi ile enflasyon oranı arasındaki ilişkiyi gösterir (enflasyon beklenWlerinde ve para poliWkasının duruşunda bir değişme yokken)